Od września 2023 roku osoby powyżej 65 roku życia mogą skorzystać z listy leków dostępnych bezpłatnie. Nowy wykaz bezpłatnych leków zawiera prawie 3,8 tys. pozycji dla osób w wieku 65–74 lata. Jakie warunki, oprócz kryteriów wiekowych, trzeba spełnić?
Spis treści
Program ruszył we wrześniu
Program bezpłatne leki 65+ ruszył 1 września 2023 roku jako rozszerzona wersja programu Leki 75+. Początkowy wykaz nieodpłatnych leków dla pacjentów 65 plus zawierał prawie 3800 leków, rozumianych jako indywidualne kody GTIN. Lista 65+ objęła ponad 420 substancji czynnych umieszczonych w 271 różnych grupach limitowych. Wiek jest weryfikowany na podstawie numeru PESEL (daty urodzenia).
Wśród tej grupy produktów znalazły się leki: hipolipemizujące, hipotensyjne, hormonalne, immunostymulujące, immunosupresyjne, okulistyczne, antyhistaminowe, cytostatyczne, ginekologiczne, hipoglikemizujące, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwbólowe, przeciwzakaźne, przeciwdrgawkowe, przeciwreumatyczne, przeciwparkinsonowskie, przeciwzakrzepowe, stosowane w chorobach dróg oddechowych, w chorobach urologicznych, w chorobach układu pokarmowego i szczepionki. Aktualny wykaz leków dostępnych bezpłatnie znajdziesz na stronie Ministerstwa Zdrowia.
Wraz z inauguracją programu część uprawnionych poszła do aptek. Niestety wielu z nich spotkało nieprzyjemne zaskoczenie. Okazało się, że recepty wydane do końca sierpnia nie uprawniają do otrzymania leków za darmo, ponieważ kluczowa jest data wystawienia recepty, a nie jej realizacji. W efekcie uprawnieni zaczęli licznie odwiedzać przychodnie i prosić lekarzy o nowe recepty na leki, co wprowadziło spory zamęt.
Porozumienie Pracodawców Ochrony Zdrowia twierdzi, że decydującym czynnikiem uprawniającym do skorzystania z rozszerzonego programu powinna być data zakupu medykamentów, a nie moment wystawienia recepty. W tej sprawie zwrócili się do Rzecznika Praw Obywatelskich, a on o wyjaśnienia poprosił dyrektora odpowiedzialnego za politykę lekową w Ministerstwie Zdrowia.
W odpowiedzi na liczne zastrzeżenia zgłaszane przez pacjentów i profesjonalistów z branży medycznej powołano specjalny zespół, którego zadaniem jest wypracowanie skutecznych rozwiązań w celu usunięcia przeszkód w dostępie do darmowych medykamentów. Składają się na niego eksperci z różnych dziedzin medycyny, przedstawiciele kluczowych departamentów oraz organizacji związanych ze zdrowiem publicznym. Grupę powołano w celu wypracowania jasnych wytycznych, które uproszczą procedurę przepisywania leków przez upoważnionych lekarzy i przez pielęgniarki oraz opracowania systemu monitorującego nadużycia.
Kto może wystawić receptę na bezpłatne leki?
Receptę na bezpłatne leki mogą wystawić lekarze z różnych środowisk medycznych:
- lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), który ma umowę z NFZ-em,
- lekarz ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) lub lekarz po zakończonym leczeniu szpitalnym – po spełnieniu dodatkowych warunków,
- pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej uprawniona do wystawiania recept i posiadająca umowę z NFZ-em,
- Do wystawienia recepty są uprawnieni również lekarze, którzy z różnych przyczyn nie praktykują zawodowo, ale mają ważne prawo do wykonywania zawodu. Mogą przepisać bezpłatne leki dla siebie albo dla małżonka, osoby pozostającej we wspólnym pożyciu oraz krewnych lub powinowatych w linii prostej, a w linii bocznej – do stopnia pokrewieństwa między dziećmi rodzeństwa.
Idź do lekarza lub pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej lub np. umów się na teleporadę lub skorzystaj z przedłużenia recepty (niektóre przychodnie mają własne rozwiązania zgłaszania, że leki brane na stałe się kończą). Odbierz receptę na leki z wykazu bezpłatnych leków z adnotacją „S” (65+) lub „Dz” (18-). Pójdź do apteki odebrać leki.
Z końcem sierpnia z tej opcji wyłączono m.in. medyków z prywatnych gabinetów, mimo to, że często opiekują się osobami w podeszłym wieku. Na problem zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich. Ograniczenia dotyczą również lekarzy z hospicjów stacjonarnych i domowych, specjalizujących się w opiece paliatywnej, tak samo jak specjalistów zapewniających długoterminową opiekę pielęgnacyjną i opiekuńczą oraz lekarzy z ośrodków zdrowia psychicznego i szpitali psychiatrycznych, a także dentystów.
Oznaczenie S na recepcie
Darmowe leki stanowią ważny element systemu opieki zdrowotnej, szczególnie dla osób cierpiących na chroniczne schorzenia, takie jak nadciśnienie tętnicze, choroby układu pokarmowego, choroby dróg oddechowych czy choroby urologiczne. W Polsce pacjenci mogą otrzymać darmowe leki na podstawie wykazu leków refundowanych, który jest regularnie aktualizowany. Lista darmowych leków uwzględnia różne grupy leków, w tym leki kardiologiczne oraz wyroby medyczne, które są niezbędne w leczeniu rozpoznanych schorzeń.
Które leki mogą zostać wydane bezpłatnie? Leki znajdujące się w wykazie leków refundowanych i na liście leków bezpłatnych dla osób starszych oraz posiadające wskazania refundacyjne dla schorzenia, na które lek jest przepisany. Lek, który jest bezpłatny dla pacjentów z chorobą A, może nie być refundowany dla osób cierpiących na chorobę B. Ostateczną decyzję o przepisaniu leku na preferencyjnych warunkach podejmuje lekarz, który bierze pod uwagę zarówno stan zdrowia pacjenta, jak i obowiązujące kryteria refundacyjne.
Aby skorzystać z bezpłatnego leku, trzeba spełnić określone warunki. Lek musi widnieć w wykazie leków (na tzw. liście 65 plus), udostępnionej przez Ministerstwo Zdrowia, czyli spełniać kryteria refundacyjne i zostać przepisany na recepcie z odpowiednim oznaczeniem. Na recepcie musi widnieć litera „S”. Oznaczenie to jest niezbędne, aby lek został wydany bezpłatnie. Farmaceuta nie ma prawa wpisać ani zmienić kodu.
Co zrobić w przypadku odmowy wydania bezpłatnego leku?
W przypadku odmowy wydania leku na receptę S pacjenci mają prawo złożyć reklamację do kierownictwa apteki. Jeśli to nie przyniesie rozwiązania, można zgłosić sprawę do rzecznika odpowiedzialności zawodowej w danym okręgu. Rzecznik zbada zaistniałą sytuację i zadecyduje, czy konieczne jest skierowanie sprawy do sądu aptekarskiego.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.