Oszuści muszą doskonale orientować się w aktualnych trendach, aby opracowywać nowe metody wyłudzeń, na które użytkownicy mogą się nabrać. W 2022 roku odnotowano aż 322 tys. zgłoszeń naruszeń bezpieczeństwa online, czyli o 178 proc. więcej niż rok wcześniej. Jednym z najnowszych sposobów, który pozwala na wyłudzenie środków i danych jest metoda „na fałszywe e-recepty”.
Spis treści
Czym jest e-recepta?
E-recepta to cyfrowy odpowiednik klasycznej, papierowej recepty. Działa na zasadzie elektronicznego zapisu zadanych leków na Internetowym Koncie Pacjenta. Po wizycie u lekarza pacjent otrzymuje unikatowy kod recepty, który można zrealizować w dowolnej aptece. Na e-recepcie znajdują się:
- Dane pacjenta,
- Informacje o osobie, która receptę wystawiła,
- Dane podmiotu leczniczego, który wystawił receptę,
- Szczegóły o przepisanym leku (takie jak nazwa, ilość, forma, schemat dawkowania, sposób przyjmowania),
- Data wystawienia recepty,
- Data ważności recepty.
E-recepta nie jest trudna w obsłudze, a proces jej korzystania wygląda następująco:
- Lekarz wystawia e-receptę.
- Pacjent otrzymuje SMS z czterocyfrowym kodem recepty, e-mail z e-receptą w formacie PDF lub wydruk informacyjny.
- Pacjent idzie do apteki i realizuje e-receptę.
Korzystanie z Internetowego Konta Pacjenta
Wszystkie potrzebne informacje do zrealizowania e-recepty pacjent otrzymuje za pośrednictwem SMS-a lub e-maila. Aby ustalić sposób otrzymania powiadomień o e-recepcie, wystarczy zalogować się na swoje Internetowe Konto Pacjenta i w zakładce „Moje konto” wybrać typ powiadomień. Ci, którzy nie zarejestrowali się w IKP, mogą prosić lekarza o wydruk informacyjny e-recepty. Muszą go odebrać w gabinecie lekarskim lub przychodni.
Internetowe Konto Pacjenta pozwala na dostęp do historii wystawionych e-recept, e-zwolnień, a także innych dokumentów medycznych (w tym certyfikatów szczepień). Jeżeli pacjent kupił tylko jedno z kilku przepisanych opakowań leku, może sprawdzić, ile opakowań pozostało do wykupienia i w jakiej aptece zrealizował e-receptę. Jeśli masz dostęp do IKP, możesz: w każdej chwili sprawdzić jak przyjmować lek – na e-recepcie znajdziesz informacje na temat dawkowania, otrzymać kolejną e-receptę bez wizyty w gabinecie w przypadku choroby przewlekłej (po ustaleniu z lekarzem) sprawdzić dawkowanie leków, które lekarz przepisał Twoim dzieciom (do ukończenia 18. roku życia).
Realizacja e-recepty
Po otrzymaniu powiadomienia o wystawieniu e-recepty, pacjent może udać się do apteki, w której chce wykupić lek.
Aby zrealizować e-receptę, pacjent powinien:
- Podać farmaceucie PESEL oraz 4-cyfrowy kod recepty lub…
- Pokazać plik PDF z e-receptą i pozwolić farmaceucie na zeskanowanie kodu zawartego w pliku albo…
- Przedstawić wydruk informacyjny otrzymany od lekarza.
Okres ważności e-recepty
Ważność e-recepty różni się w zależności od leku, który jest na niej przepisany. Najczęściej e-recepta jest ważna przez 30 dni od daty wystawienia. Jednak na wykupienie antybiotyku mamy tylko 7 dni.
Kto może wystawiać e-recepty?
Do wystawienia e-recepty uprawnione są osoby o których mowa w art. 2 pkt 14 Ustawy z 12 maja 2011 roku o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 357, z późn. zm.), dokładnie tak samo jak w przypadku recepty papierowej:
- Lekarze,
- Lekarze dentyści,
- Pielęgniarki,
- Położne,
- Felczerzy i starsi felczerzy.
Wystawianie e-recepty online podczas e-wizyty
Uprawniony podmiot może wystawić e-receptę nie tylko podczas wizyty stacjonarnej, ale także w ramach e-wizyty. Proces korzystania z e-recepty wystawionej podczas e-wizyty nie różni się od korzystania z e-recepty otrzymanej w wyniku tradycyjnej wizyty u lekarza.
Jaki są korzyści z e-recepty?
Korzyści z wprowadzenia e-recepty są liczne. Po pierwsze, jest to wygodna forma dla pacjentów, którzy nie muszą już pamiętać o zabraniu ze sobą papierowej recepty. Po drugie, e-recepta zapewnia lepszą kontrolę nad realizacją recepty i możliwość śledzenia historii leków przepisanych pacjentowi. Jest to szczególnie ważne w przypadku chorób przewlekłych, gdzie kontrola nad leczeniem jest kluczowa.
Dużym atutem e-recepty jest również jej czytelność – nie ma ryzyka, że farmaceuta będzie miał problem stwierdzić, jaki lek został przepisany.
Poza tym przedłużenie recepty elektronicznej jest równie proste, co jej wystawienie po raz pierwszy. Wystarczy zlecić ponowne wystawienie leków lub przedłużenie ważności recepty online, używając do tego czata w aplikacji.
Oszustwo na e-receptę – klikniesz i stracisz
E-recepty jako wygodne i komfortowe narzędzie dla pacjentów niestety stało się też obiektem zainteresowania oszustów. Zagrożenie jest na tyle realne, że ostrzega przed nim nawet Ministerstwo Zdrowia. Jak działa ta metoda? Oszuści wysyłają fałszywe wiadomości e-mail lub SMS z informacją o e-recepcie, do których dołączają link. Po kliknięciu w link na komputerze ofiary instalowane jest złośliwe oprogramowanie, które umożliwia przestępcom wyłudzenie danych i/lub pieniędzy z konta.
Aby uniknąć oszustwa związanego z e-receptą, eksperci radzą przede wszystkim znać sposób jej funkcjonowania i możliwe drogi otrzymania. Resort zdrowia przypomina, że e-receptę można otrzymać na trzy sposoby: jako SMS z 4-cyfrowym kodem wysyłany przez lekarza, jako e-mail z PDF-em z informacją o e-recepcie lub jako powiadomienie/kod w aplikacji Moje IKP. E-recepta powinna dotrzeć do nas w krótkim czasie po wizycie u lekarza.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.