Układanie puzzli jako forma medytacji – jak znaleźć spokój w układaniu obrazów kawałek po kawałku?

Układanie puzzli od lat cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem wśród miłośników spokojnych form rozrywki. Co więcej, ten pozornie prosty proces może urosnąć do rangi medytacji i pomóc odnaleźć wewnętrzny spokój.

Krótka definicja medytacji i jej korzyści

Wielu z nas „medytację” wyobraża sobie w ten sposób: ktoś siedzi w pokoju, ma zamknięte oczy i wydaje się zanurzony w śnie. Jednak medytacja wcale nie musi być ograniczona tylko do tej formy. Medytacja to przede wszystkim skupienie umysłu, głęboki wgląd w siebie oraz koncentracja na teraźniejszości. Ma mnóstwo korzyści – od zwiększenia świadomości siebie, przez obniżenie poziomu stresu, aż po poprawę koncentracji i ogólnego samopoczucia.

Teraz przejdźmy do układania puzzli. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to po prostu zabawa i sposób spędzania wolnego czasu. Jednak jeśli przyjrzymy się temu bliżej, zauważymy, że ma to wiele wspólnego z medytacją. Układając puzzle, angażujemy umysł w poszukiwanie odpowiednich kawałków, skupiamy się na każdym elemencie, a nasza świadomość jest w pełni zanurzona w ten moment. Momenty skupienia, w których wszystko dookoła przestaje dla nas istnieć, a my w pełni angażujemy się w układanie puzzli, przypominają stan medytacji.

W obu przypadkach chodzi o to, by odciąć się na chwilę od zgiełku dnia codziennego, skupić na sobie i po prostu być. Co powiesz na interaktywną układankę?

Historia puzzli i ich korzyści dla zdrowia

Puzzle to źródło relaksu i intelektualnego wyzwania zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Zostały wynalezione w XVIII wieku przez kartografa, Johna Spilsbury’ego. To on porozcinał mapy wzdłuż granic krajów i kazał uczniom dopasowywać je do siebie. W ten sposób uczył geografii.

Układanie puzzli stymuluje obie półkule mózgu i przyczynia się do zwiększenia plastyczności mózgowej. Oznacza to, że taka aktywność może pomóc w zwiększeniu zdolności adaptacyjnych mózgu.

Zaangażowanie w układanie puzzli prowadzi także do wielu innych korzyści dla zdrowia, w tym takich jak:

• Wzmocnienie koncentracji: gdy skupiamy się na dopasowywaniu kawałków, nasza zdolność do koncentracji rośnie, co dobrze wpływa również na inne aspekty życia, takie jak czytanie czy prace ręczne.
• Poprawa pamięci: poszukiwanie pasujących kawałków i zapamiętywanie ich kształtów oraz wzorów trenuje naszą pamięć krótkotrwałą.
• Rozwój zdolności analizy i syntezowania: układanie puzzli wymaga analizy szczegółów i syntezy informacji. Dzięki temu w życiu codziennym łatwiej jest nam rozwiązywać problemy.

Układanie puzzli jako forma mindfulness (uważności)

Nawet tak prosta czynność jak układanie puzzli może być doskonałym ćwiczeniem uważności. Zanim przejdziemy do tego, jak puzzle wspierają praktykę mindfulness, zastanówmy się nad tym, czym jest uważność i dlaczego jest tak ważna.

Mindfulness to świadoma obecność w danym momencie, umiejętność bycia tu i teraz. To sposób, by doświadczać życia w pełni, zamiast przechodzić przez nie w trybie autopilota. Praktykowanie uważności przynosi szereg korzyści, łącznie ze zmniejszeniem poziomu stresu, poprawą koncentracji i zwiększeniem poczucia spokoju i satysfakcji.

Teraz połączmy te dwie koncepcje: układanie puzzli i uważność. Kiedy zaczynamy układać puzzle, skupiamy się na każdym kawałku i staramy znaleźć dla niego odpowiednie miejsce. Chwila skupienia, w której cała nasza uwaga zostaje skierowana na jedno zadanie, to kwintesencja uważności. Obserwując kształty, kolory i wzory, jednocześnie zastanawiamy się, gdzie może pasować dany kawałek, i ćwiczymy w ten sposób swoją zdolność do bycia tu i teraz.

Dodatkowo układanie puzzli pozwala doświadczyć tzw. stanu przepływu. To stan, w którym jesteśmy tak zaabsorbowani tym, co robimy, że zapominamy o upływającym czasie i wszystkich troskach dnia codziennego. Osiągnięcie stanu przepływu podczas układania puzzli jest formą głębokiej medytacji, podczas której umysł jest wolny od rozpraszających myśli.

• Układanie puzzli jest doskonałym sposobem na spędzanie wolnego czasu zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, rozwija wyobraźnię i uczy cierpliwości.
• Najpopularniejsze puzzle często przedstawiają krajobrazy lub znane dzieła sztuki, ale można też tworzyć wyjątkowe układanki np. ze zdjęć rodziny albo swoich przyjaciół.
• Ułożenie puzzli z tysięcy elementów może początkowo wydać się wyzwaniem ponad nasze siły, ale zobaczysz, jak z każdym ułożonym elementem Twoja satysfakcja wzrośnie.
• W układaniu puzzli chodzi nie tyle o efekt końcowy, co o drogę, którą trzeba pokonać, o drobne szczegóły i kształty, które muszą do siebie pasować. To rozrywka, którą można się w nieskończoność bawić.

Praktyczne wskazówki do układania puzzli dla relaksu

Zdecydowaliście się zagłębić w magiczny świat puzzli i chcecie potraktować tę aktywność jako formę medytacyjnego relaksu? Świetnie. Jednak zanim przystąpicie do układania, zastanówcie się nad kilkoma aspektami, które być może sprawią, że doświadczenie stanie się dla Was jeszcze bardziej satysfakcjonujące.

• Wybór przestrzeni: otoczenie ma znaczenie. Jeśli chcecie zanurzyć się w procesie, warto zadbać o odpowiednie miejsce. Jasne oświetlenie nie tylko ułatwia dopasowywanie kawałków, ale także chroni Wasze oczy przed zmęczeniem. Spokojne otoczenie, wolne od rozpraszaczy w postaci telewizora lub telefonu, pomoże skupić się na puzzlach i cieszyć chwilą.
• Ustalanie limitu czasu: zamiast stawiać sobie za cel jak najszybsze ułożenie obrazka, spróbujcie ustawić limit, na przykład godzinę. Tu chodzi o proces, a niekoniecznie o efekt końcowy. Pozwólcie sobie na chwilę oddechu, jeśli czujecie, że potrzebujecie przerwy.
• Wybór puzzli odpowiednich dla poziomu zaawansowania: tak jak w każdej dziedzinie, tak i w tej trzeba zacząć od podstaw. Jeśli jesteście początkujący, zacznijcie od układania puzzli złożonych z mniejszej liczby elementów. Możesz zacząć od 500-elementowej układanki z obrazkiem, który ma kilka kolorów. Najważniejsze jest, by znaleźć złoty środek, który dostarczy odpowiedniego poziomu wyzwania, a jednocześnie nie sprawi, że szybko poczujemy się sfrustrowani.
• Muzyka w tle: czy warto? Odpowiedź jest prosta: to zależy od Was! Dla niektórych cicha, spokojna muzyka w postaci relaksacyjnych dźwięków natury albo spokojnych melodii instrumentalnych, może podkreślić medytacyjny charakter układania puzzli. Inni wolą ciszę, ponieważ twierdzą, że tylko ona pozwala im na pełne skupienie. Eksperymentujcie z różnymi gatunkami muzyki aż w końcu znajdziecie akompaniament idealny dla Was.

Wspólnota układaczy puzzli – korzyści z dzielenia się doświadczeniami

W dobie internetu łatwo jest znaleźć fora, grupy na Facebooku czy aplikacje, poprzez które  miłośnicy puzzli z całego świata wymieniają się swoimi osiągnięciami, rekomendacjami i poradami. Nie zapominajmy też o tradycyjnych spotkaniach offline.

Dzielenie się swoimi ulubionymi technikami układania puzzli i radami, jak uporać się z trudnym fragmentem obrazka, może być bardzo pomocne dla innych. Co więcej, obserwując czyjeś postępy możemy poczuć się zmotywowani do podjęcia nowych wyzwań.

Jeśli do tej myśleliście, że układanie puzzli to wyłącznie indywidualna aktywność, to byliście w błędzie. Coraz popularniejsze stają warsztaty i spotkania, podczas których w grupie układamy wielkie obrazki. Taka forma spędzania czasu nie tylko pozwala na rozwijanie umiejętności układania, ale także na nawiązywanie nowych przyjaźni i cieszenie się towarzystwem innych pasjonatów.

Nie ma dwóch takich samych puzzli, podobnie jak nie ma dwóch identycznych osób. Dla każdego z nas układanie puzzli może oznaczać coś innego: dla jednych to forma relaksu i wprawiania się w dobry nastrój, dla innych sposób na radzenie sobie z emocjami albo narzędzie terapii. W każdym kawałku, który dopasowujemy, odnajdujemy nie tylko fragment obrazka, ale także część siebie.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.