Witamy w świecie, w którym technologia i internet stały się nieodłącznym elementem naszej codzienności. A jak nawyki online wpływają na nasze życie? Dziś przyjrzymy się koncepcji „higieny cyfrowej” i pokażemy, jak zdrowo i świadomie korzystać z dobrodziejstw sieci.
Spis treści
Czym jest higiena cyfrowa?
Mówiąc najprościej, jest to zestaw dobrych praktyk i zasad, które pomagają nam zdrowo i bezpiecznie korzystać z dobrodziejstw internetu. Tak jak dbanie o higienę osobistą pomaga unikać chorób, tak dbanie o higienę cyfrową zabezpiecza nasze dane, chroni prywatność, a nawet poprawia samopoczucie podczas surfowania po sieci.
Ale dlaczego higiena cyfrowa jest taka ważna? Przede wszystkim dlatego że internet stał się nieodzowną częścią naszego codziennego życia – coraz częściej pracujemy, komunikujemy się i robimy zakupy w sieci. Każde z tych działań może narażać nas na różne ryzyka – od kradzieży danych osobowych, przez otrzymywanie niechcianych treści, po poczucie przytłoczenia i wypalenia. Dbanie o higienę cyfrową pozwala zminimalizować te ryzyka i sprawia, że czas spędzony online jest dla nas bezpieczny, produktywny i przyjemniejszy.
Higiena cyfrowa pomaga zapanować nad naszym cyfrowym „ja”. Kiedy dbamy o higienę cyfrową, nie tylko jesteśmy mniej narażeni na cyberzagrożenia, ale również czujemy się pewniej i spokojniej, korzystając z internetu. Dzięki temu mamy więcej czasu i energii na aspekty życia, które są dla nas naprawdę ważne – czy to spotkania z przyjaciółmi, czy poświęcenie się hobby.
Proste nawyki zdrowego korzystania z internetu
Czujecie się przytłoczeni ilością informacji, które docierają przez internet? A może zauważyliście, że większość Waszych dni upływa przed ekranem komputera lub smartfona? Jeśli tak, to możecie być niemal pewni, że doświadczyliście cyfrowego przeciążenia – stanu, kiedy nasz umysł jest bombardowany tak wieloma cyfrowymi bodźcami, że zaczyna miewać trudności z ich przetworzeniem.
Aby temu zapobiec, warto wprowadzić kilka prostych zasad, które pomogą zrównoważyć korzystanie z technologii z innymi aspektami codziennego życia. Co na przykład?
Przede wszystkim pamiętaj, że nie musisz być online 24/7. Wydziel sobie pewne pory dnia, kiedy absolutnie nie korzystasz z internetu – na przykład dwie godziny przed snem, godzinę po wstaniu z łóżka i godzinę po obiedzie.
Kolejnym elementem jest świadome korzystanie z technologii. Zastanów się, które aplikacje, strony internetowe i platformy naprawdę dodają wartości Twojemu życiu, a które tylko pochłaniają Twój czas i uwagę bez konkretnego powodu. Ogranicz korzystanie z tych drugich, a najlepiej z nich zrezygnuj, i poświęć zaoszczędzony czas na coś, co naprawdę Cię rozwija.
Cyfrowy minimalizm to trend, który promuje świadome i ograniczone korzystanie z technologii. Zamiast pozwalać, by każda aplikacja, powiadomienie i wiadomość dyktowały tempo dnia, minimaliści cyfrowi korzystają z internetu tylko wtedy, gdy nie mają innego wyjścia. Taki „cyfrowy detoks” to często świetne rozwiązanie.
Cyberbezpieczeństwo – świadome korzystanie z internetu
Bardzo ważnym elementem higieny cyfrowej jest cyberbezpieczeństwo. Kiedy korzystamy z internetu, często dzielimy się swoimi danymi i informacjami osobistymi – czasem świadomie, a czasem nie do końca. Bez odpowiedniego zabezpieczenia, te informacje mogą stać się łupem niepowołanych osób. Ale nie bój się! Oto kilka prostych zasad, które pomogą Ci chronić.
Zasady dotyczące haseł to podstawa. Hasło powinno być silne, czyli takie, którego nie da się łatwo odgadnąć. Powinno zawierać litery, cyfry i znaki specjalne, a jego długość nie może wynosić mniej niż 8 znaków. Unikaj oczywistych haseł, takich jak „12345678” czy „password” i nie używaj tych samych haseł do różnych kont. Wielu ekspertów zaleca używanie menedżera haseł.
Jeśli chodzi o prywatność, pamiętaj, żeby zawsze sprawdzać ustawienia prywatności na stronach, z których korzystasz. Często domyślne ustawienia są tak skonfigurowane, aby jak najwięcej informacji było publiczne. Zmiana tych ustawień na bardziej prywatne może pomóc ci kontrolować, jakie informacje są dostępne dla innych.
Warto też zwrócić uwagę na cyfrowe pułapki, takie jak phishing. Phishing to technika, którą oszuści używają do wyłudzania informacji, takich jak hasła czy dane karty kredytowej, poprzez podszywanie się pod wiarygodne strony lub osoby.
Korzystanie z internetu nie musi być ryzykowne, pod warunkiem że będziemy pamiętać i kierować się wymienionymi zasadami. A więc – dbaj o swoją higienę cyfrową, a internet stanie się dla Ciebie miejscem pełnym możliwości, a nie zagrożeń.
Internet a nasze zdrowie psychiczne
Internet, a zwłaszcza media społecznościowe, zdecydowanie zmieniły sposób, w jaki się komunikujemy, jak zdobywamy informacje, a nawet jak postrzegamy siebie i innych. Ale jak te zmiany wpływają na nasze zdrowie psychiczne? Czy są tylko źródłem radości i inspiracji, czy też mogą mieć swoje mroczne strony?
Media społecznościowe mogą być wspaniałym narzędziem do nawiązywania i utrzymania kontaktów, a nawet rozwoju zawodowego i hobby. Mogą dodać nam pewności siebie, pomóc znaleźć osoby o podobnych zainteresowaniach, a nawet stać się platformą do wyrażania siebie i dzielenia się doświadczeniami. Jednak mają też swoje pułapki.
Ciągłe porównywanie się do innych, presja bycia „na bieżąco” i „FOMO” – lęk przed przegapieniem – to droga do stresu, frustracji i izolacji. Warto pamiętać, że to, co widzimy w mediach społecznościowych, to zazwyczaj tylko idealizowane obrazy rzeczywistości, a nie prawdziwe życie. Dlatego z social mediów warto korzystać świadomie i z umiarem, a także zadbać o regularne „detoksy cyfrowe”.
Zbyt intensywne zanurzenie się w wirtualnej rzeczywistości może prowadzić do poczucia alienacji, dezorientacji, a nawet problemów z odróżnianiem wirtualnej rzeczywistości od prawdziwej.
Jak korzystać z internetu na „złote lata”?
Z internetu korzystają ludzie w różnym wieku. I coraz częściej to nie problem, by znaleźć nawet 80-latka surfującego po sieci. Internet może stać się wspaniałym narzędziem do wzbogacenia naszego „złotego wieku”.
Jeżeli czujesz, że technologia jest dla Ciebie skomplikowana, nie martw się. Wiele smartfonów i tabletów ma specjalne ustawienia dla osób starszych, które ułatwiają im korzystanie z narzędzia – to na przykład większe ikony, prostszy interfejs albo funkcje czytania tekstu na głos. Możesz również znaleźć aplikacje, które pomogą Ci w codziennych zadaniach, takich jak zarządzanie finansami czy przypominanie o lekach.
Nigdy nie jest za późno, aby nauczyć się czegoś nowego. Może początki będą trochę trudne, ale pamiętaj, że każdy z nas kiedyś zaczynał. Nie bój się pytać o pomoc – zarówno online, jak i offline. Wiele bibliotek i centrów oferuje darmowe szkolenia z obsługi komputera i internetu. I najważniejsze – baw się dobrze!
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.