Rok 2023 wniósł istotne modyfikacje w polskim prawie spadkowym, rzutujące również na 2024 rok. Te zmiany mają na celu dostosowanie przepisów do współczesnych realiów społeczno-gospodarczych. Nowelizacje wprowadziły zarówno uproszczenia procedur, jak i klarowniejsze rozwiązania w kwestii podziału majątku.
Spis treści
Powody wprowadzenia nowych regulacji
W 2023 roku prawo spadkowe musiało zmierzyć się ze znacznymi modyfikacjami. 22 maja 2023 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu cywilnego, która zaadaptowała do polskiego systemu prawnego koncepcję fundacji rodzinnej. Oprócz tego, nowelizacja wprowadziła modyfikacje w zakresie zachowku i uprawnień do zrzeczenia się dziedziczenia. Jednak zmiany w prawie spadkowym na tym się nie kończą.
Twórcy ustawy dodatkowo podkreślili konieczność rozszerzenia katalogu przesłanek dotyczących niegodności dziedziczenia, tak by uwzględnić w nich naruszenia obowiązków alimentacyjnych. Motywowali to rosnącą liczbą skomplikowanych spraw spadkowych oraz koniecznością uproszczenia procedury odrzucenia spadku.
Główne akty prawne regulujące kwestie spadkowe
Prawo spadkowe w 2023 roku przeszło zmiany w kluczowych aktach prawnych, takich jak:
- Kodeks cywilny – określający podstawowe zasady dziedziczenia,
- Kodeks rodzinny i opiekuńczy – koncentrujący się na dziedziczeniu w kontekście rodzinnych powiązań,
- Kodeks postępowania cywilnego – zawierający zasady postępowania sądowego w sprawach spadkowych.
Nowe zasady dotyczące spadkobierców ustawowych
Kluczowym aspektem prawa spadkowego jest określenie grupy spadkobierców – osób uprawnionych do dziedziczenia. Proponowane zmiany ograniczają dziedziczenie zstępnych dziadków do ich dzieci (wujkowie i ciotki spadkodawcy) oraz wnuków (rodzeństwo cioteczne lub stryjeczne spadkodawcy).
O ewentualnym odrzuceniu spadku należy zawiadomić wszystkie znane sądowi spadku osoby, które zgodnie z treścią oświadczenia i przedstawionych dokumentów są powołane do dziedziczenia.
Uchylanie się od płacenia alimentów
Jednym z kluczowych aspektów nowych regulacji jest uwzględnienie kwestii alimentów w kontekście dziedziczenia. Uporczywe uchylanie się od płacenia zatwierdzonych prawnie alimentów na rzecz spadkodawcy i ciągłe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka, także będą przesłankami do stwierdzenia niegodności dziedziczenia.
Dziedziczenie przez małoletnich
Nowe regulacje upraszczają też procedurę związaną z dziedziczeniem przez małoletnich. Nadano dodatkowe uprawnienia sądowi spadku w zakresie wydawania zgody na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, uprościły procedurę odrzucenia spadku w imieniu dziecka, zmodyfikowały obowiązek informowania przez sąd o odrzuceniu spadku oraz o toczącym się postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku oraz określiły treść postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Podsumowując, nowe przepisy prawa spadkowego z 2023 roku wprowadzają istotne korekty, które odpowiadają na potrzeby współczesnego społeczeństwa. Warto dokładnie zapoznać się z tymi zmianami, by świadomie zaplanować przyszłość swojego majątku oraz uniknąć potencjalnych problemów prawnych.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.