Rzecznik Praw Obywatelskich jest kluczowym elementem demokratycznego systemu Polski, powołanym w celu dbania o przestrzeganie praw i wolności obywatelskich. Ale kiedy dokładnie mamy prawo zwrócić się do tej instytucji i jak to zrobić? Sprawdź, jak skorzystać z pomocy Rzecznika Praw Obywatelskich.
Spis treści
Historia i rola Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce
Na początku ruszmy wspólnie w podróż w czasie i przenieśmy się do 1987 roku, kiedy narodziła się jedna z najważniejszych instytucji w kraju – Rzecznik Praw Obywatelskich. W czasach, gdy Polska zaczynała budować swoją demokrację, pojawiła się potrzeba utworzenia instytucji będącej strażnikiem praw obywateli. Ta historia trwa do dzisiaj, a Rzecznik Praw Obywatelskich jest jak osobisty obrońca w walce o przestrzeganie wolności obywatelskich.
Ale na czym dokładnie polega rola Rzecznika? Za sprawą przekazanych mu uprawnień RPO może wywierać wpływ na działania organów państwa. Ale co ważne, Rzecznik to nie zwyczajny urząd, który ogranicza się do monitorowania bieżących spraw. To instytucja, która bada, interweniuje i inicjuje zmiany, mając na celu poprawę sytuacji obywateli.
Siedziba RPO mieści się przy al. „Solidarności” 77 w Warszawie.
Sytuacje, w których możesz zwrócić się do RPO
Naruszenie praw obywatelskich
Zastanówmy się chwilę, kiedy możemy mieć do czynienia z naruszeniem naszych praw obywatelskich. Wyobraźmy sobie, że potrzebujemy dostępu do naszych danych osobowych, które są przechowywane przez pewną instytucję, ale otrzymujemy odmowę. Czy mamy prawo znać i kontrolować informacje o sobie? Oczywiście, że tak! Prawo do prywatności i ochrony danych osobowych to jedno z naszych fundamentalnych praw. Jeśli czujemy, że jest naruszane, możemy zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Niewłaściwe działanie organów publicznych
Inna sytuacja to niewłaściwe działanie organów publicznych. Czy zdarzyło Ci się kiedyś czekać w nieskończoność na odpowiedź od urzędu? Czy wydaje Ci się, że Twoja sprawa jest ciągle odkładana na później, a Ty czujesz się bezsilny? Jeśli tak, to czas działać! Wszyscy mamy prawo do szybkiego i sprawiedliwego załatwienia swoich spraw.
Dyskryminacja i nierówność w prawie
A co, jeśli czuję się dyskryminowany ze względu na wiek, płeć albo wiarę? Pamiętaj, że każdy zasługuje na równość i szacunek. W takim przypadku również nie wahaj się zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Jak skontaktować się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich?
Wypełnienie wniosku o interwencję Rzecznika Praw Obywatelskich
Jak to mówią, nie ma gór, których by człowiek nie mógł zdobyć, zwłaszcza gdy chodzi o walkę o nasze prawa. Jeśli zdecydowaliście się skorzystać z pomocy RPO, pierwszym krokiem jest wypełnienie wniosku o interwencję. Wnioski są dostępne w biurze Rzecznika i online. Pamiętaj, że dokument powinien zawierać dokładny opis Twojej sytuacji i dane kontaktowe. Wystarczy kilka chwil, kilka kresek długopisem lub kilka kliknięć myszką, aby Twój głos został usłyszany.
W razie potrzeby można zadzwonić pod numer 800 676 676 – połączenie bezpłatne z telefonów stacjonarnych oraz komórkowych, albo (22) 551 77 91 – połączenie płatne zgodnie z cennikiem operatora.
Rozpatrzenie sprawy przez Rzecznika Praw Obywatelskich
Co dzieje się po wysłaniu wniosku do Rzecznika Praw Obywatelskich?
No dobrze, zgłosiliśmy sprawę do Rzecznika Praw Obywatelskich – co teraz? Otóż, po wysłaniu wniosku, Twoje zgłoszenie trafia do analizy. Rzecznik i jego zespół dokładnie przyglądają się przedstawionemu problemowi, studiują dokumenty i sprawdzają, czy Twoje prawa zostały naruszone. Dla Rzecznika Praw Obywatelskich nie ma ważnych i błahych spraw – każda jest traktowana z pełnym zaangażowaniem.
Rozpatrzenie sprawy przez Rzecznika – jak długo to trwa?
Jedno z najczęściej zadawanych pytań brzmi: jak długo trzeba czekać na odpowiedź? Czas rozpatrzenia sprawy przez Rzecznika zależy od jej skomplikowania, ale zazwyczaj odpowiedź nadchodzi w ciągu kilku tygodni.
Jakie są możliwe wyniki po rozpatrzeniu Twojego zgłoszenia?
Kiedy Rzecznik Praw Obywatelskich dokładnie przyjrzy się Twojemu problemowi, nadejdzie czas na decyzję. Możliwe wyniki po rozpatrzeniu Twojego zgłoszenia mogą obejmować różne formy interwencji, w zależności od okoliczności – od pism interwencyjnych i rekomendacji skierowanych do odpowiednich organów, po podjęcie działań na rzecz zmiany prawa, jeśli okazałoby się, że to jest źródłem problemu.
Często zadawane pytania o Rzecznika Praw Obywatelskich
Czy muszę ponieść jakiekolwiek koszty związane z złożeniem skargi?
Pierwsza kwestia, która często pojawia się w kontekście skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich, dotyczy kosztów. Czy złożenie skargi to droga inwestycja? Odpowiedź brzmi: nie. Złożenie skargi do RPO jest darmowe. Tak, tak, nie ma tu żadnych kruczków. Próba obrony swoich praw nie powinna przecież obciążać Twojego portfela.
Czy RPO może zignorować moje zgłoszenie?
Kolejne pytanie, które często się pojawia: czy RPO może zignorować moje zgłoszenie? Spokojnie. Rzecznik Praw Obywatelskich nie ma prawa zignorować Twojego zgłoszenia. Każda skarga, która trafia do jego biura, jest rozpatrywana. Odpowiedź na Twoje zgłoszenie nadejdzie, choć na wszelki wypadek dobrze jest uzbroić się w cierpliwość.
Jeśli uważasz, że Twoje prawa są naruszane, nie zwlekaj. Powiadom o tym Rzecznika Praw Obywatelskich.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.