Komu przysługuje zachowek po seniorze? Kto może go odebrać?

zachowek

Polskie przepisy umożliwiają zmianę ustawowej kolejności dziedziczenia. Można to zrobić za sprawą testamentu. Obok tego w prawie funkcjonuje pojęcie „zachowku”. Czym jest i kto może się o niego ubiegać?

Czym jest zachowek?

Instytucja zachowku jest uprawnieniem, które chroni najbliższych krewnych spadkodawcy przed pominięciem w testamencie. Prawo dopuszcza możliwość dochodzenia od spadkobiercy bądź spadkobierców pewnej części spadku, która należałaby się w przypadku standardowego (ustawowego) dziedziczenia.

Kto ma prawo do zachowku po seniorze?

Jeżeli w testamencie pominięto najbliższych zmarłego seniora: współmałżonka, zstępnych (dzieci, wnuki) albo rodziców – którzy mieliby prawo do majątku w przypadku dziedziczenia ustawowego (gdyby testamentu nie sporządzono) – mogą oni dochodzić wypłaty zachowku. Ograniczenie kręgu uprawnionych jest związane z zamiarem ochrony jedynie osób najbliżej spokrewnionych z testatorem. 

Czy można uniknąć zapłaty zachowku po seniorze?

Tak. Zachowek nie przysługuje osobie wydziedziczonej. By oświadczenie było ważne, senior odpowiedni zapis musi zawrzeć w swojej ostatniej woli i uzasadnić decyzję. Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego musi być jasno wskazana.

Do spadkobierców niegodnych dziedziczenia możemy zaliczyć bliskich, którzy:

  • wbrew woli spadkodawcy uporczywie postępują w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (np. są uzależnieni od hazardu czy alkoholu), 
  • uporczywie nie dopełniają względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. nie pomagają rodzicowi mimo próśb ze strony bliskiego), 
  • dopuścili się względem spadkodawcy bądź bliskiej mu osoby rażącej obrazy czci albo umyślnego przestępstwa przeciwko zdrowiu, życiu czy wolności.

Jak obliczyć wysokość zachowku po seniorze?

Sposób obliczenia należnego uprawnionemu zachowku musi być zgodny z zasadami wskazanymi w prawie. W pierwszej kolejności ustala się wysokość udziału w spadku przy dziedziczeniu ustawowym. Następnie w zakresie obliczania zachowku uwzględnia się to, czy uprawniony jest małoletni i/lub trwale niezdolny do pracy. To bierze się pod uwagę przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi i pozostałym uprawnionym. Jeśli tak, zachowek – niezależnie od rodzaju testamentu – wyniesie dwie trzecie wartości udziału spadkowego należnego w przypadku dziedziczenia ustawowego. W innych sytuacjach zachowek wyniesie 50 procent.

Jak ubiegać się o zachowek po seniorze?

Roszczenie o zachowek może być dochodzone przed sądem w drodze powództwa o zapłatę zachowku. Jest to możliwe wyłącznie po uiszczeniu opłaty. W przeciwnym razie sąd nie zajmie się sprawą.

Kto musi wypłacić zachowek po seniorze?

Do solidarnej wypłaty zachowku (rozumianej jako wypłata wspólna i w tym samym zakresie) są zobowiązani spadkobiercy testamentowi. Uzyskanie zachowku zazwyczaj nie jest trudne, choć może wymagać czasu.  

Czym jest substrat zachowku?

Substrat zachowku to inaczej czysta wartość spadku powiększona o darowizny podlegające zaliczeniu, a także zapisy windykacyjne ustanowione w testamencie. Wartość spadku ustala się według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu, oczywiście według stanu z chwili otwarcia spadku. Przyjęcie właśnie takiej koncepcji argumentuje się zjawiskiem inflacji, które może znacznie zmniejszyć wartość, jaka faktycznie zostałaby wypłacona uprawnionemu.

Kiedy prawo do zachowku po seniorze ulega przedawnieniu?

Uprawnienie do zachowku nie zawsze oznacza zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej na pokrycie roszczenia. Uprawniony może zrzec się prawa do zachowku. Ponadto to spadkowe roszczenie pieniężne ulega przedawnieniu wraz z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *