Testament szczególny to wyjątkowa forma aktu ostatniej woli. Aby ta czynność była ważna, musi odbyć się z udziałem świadków. Kto nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu szczególnego?
Spis treści
Różnice w testamentach
Polskie prawo różnicuje testamenty na:
- zwykłe – w tym: własnoręczny (holograficzny), notarialny oraz urzędowy (alograficzny);
- szczególne – do których zaliczamy testament ustny, podróżny i wojskowy.
Ograniczenia dotyczące świadków testamentowych
Nie każdy może zostać świadkiem testamentu szczególnego. Restrykcje zostały określone przez Kodeks cywilny. Jeżeli świadek testamentu nie miał uprawnień do pełnienia tej roli, testament może zostać uznany za nieważny.
Bezwzględna niezdolność do bycia świadkiem
Art. 956 Kodeksu cywilnego stanowi, że świadkiem testamentu nie może być:
- osoba bez pełnej zdolności do czynności prawnych;
- osoba z określonymi dysfunkcjami (niewidoma, głucha, niema);
- osoba nieumiejąca czytać ani pisać;
- osoba nieznająca języka, w którym spadkodawca sporządza testament;
- osoba prawomocnie skazana za fałszywe zeznania.
Względna niezdolność do bycia świadkiem
Zgodnie z art. 957 Kodeksu cywilnego świadkiem przy sporządzaniu testamentu nie może być osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia i osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.
Jeżeli świadkiem była jedna z wymienionych osób, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie. Gdy z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez nieważnego postanowienia spadkodawca nie sporządziłby testamentu danej treści, nieważny jest cały testament.
Nieuprawniony świadek testamentowy a konsekwencje
Zasadniczą konsekwencją obecności nieuprawnionego świadka przy sporządzaniu testamentu szczególnego jest potencjalna nieważność testamentu. Przewidziano jednak kluczową okoliczność, po zajściu której nawet w obecności nieuprawnionego świadka testament może pozostać ważny. Chodzi o sytuację, gdy świadków jest więcej niż ich wymagana minimalna liczba.
Podsumowanie
Aby testament był ważny w świetle prawa, musi spełniać określone kryteria, w tym wymagania dotyczące świadków. Polski Kodeks cywilny dokładnie określa, kto może, a kto nie może być świadkiem testamentu, a naruszenie tych przepisów może prowadzić do unieważnienia testamentu, całkowicie lub częściowo.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.