Wyznaczanie spadkobiercy w testamencie jest kluczowym elementem prawa spadkowego, pozwalającym osobom określić, kto otrzyma ich majątek po śmierci. Proces ten pozwala spadkodawcy na zabezpieczenie przyszłości swoich bliskich oraz zapewnienie, aby jego życzenia były spełnione po jego odejściu.
Spis treści
Rodzaje testamentów w polskim prawie
Testament jest dokumentem, który przedstawia ostatnią wolę spadkodawcy. Można go zdefiniować jako czynność prawną, podejmowaną przez przyszłego spadkodawcę, mającą na celu uregulowanie spraw majątkowych po jego śmierci.
W polskim prawie rozróżniamy dwa główne typy testamentów: zwykłe i szczególne. Zwykłe obejmują testamenty własnoręczne, notarialne oraz urzędowe (allograficzne). Testamenty szczególne to testamenty ustne, wojskowe oraz podróżne. Wybór formy testamentu zależy od spadkodawcy i okoliczności, w których się znalazł.
Zgodnie z Postanowieniem Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2020 roku (sygn. akt II CSK 292/20), powołanie do dziedziczenia testamentowego wymaga zachowania odpowiedniej formy, a fakt posiadania wiedzy na temat woli spadkodawcy odnośnie do dziedziczenia po danej osobie nie jest wystarczającą podstawą do stwierdzenia, że zachodzą przesłanki do uznania tej informacji za formalnie prawidłowy testament.
Wyznaczenie spadkobiercy w testamencie
Wyznaczenie spadkobiercy powinno być jak najbardziej precyzyjne. W przypadku testamentów notarialnych lub urzędowych odpowiedzialność za poprawne sporządzenie testamentu spoczywa na notariuszu lub odpowiednim urzędniku państwowym. W innych przypadkach to sam spadkodawca musi zadbać o prawidłowe opisanie spadkobiercy lub spadkobierców.
Spadkobiercy powinni być identyfikowani poprzez imię, nazwisko, datę urodzenia i preferencyjnie, PESEL. Miejsce zamieszkania lub numer dowodu osobistego nie są kluczowe.
Nie można powołać spadkobiercy pod jakimś warunkiem albo z zastrzeżeniem terminu. Gdyby taki warunek (termin) został określony, zostanie on potraktowany jako nieistniejący. Jednak powołanie spadkobiercy zostanie uznane za nieważne, jeśli z treści testamentu wynika, że bez takiego zastrzeżenia spadkobierca nie zostałby powołany do spadku.
Wyznaczanie spadkobiercy w udziałach
Spadkodawca może powołać dowolną liczbę spadkobierców, określając, w jakich udziałach mają dziedziczyć. Jeśli udziały nie są określone, przyjmuje się, że spadkobiercy dziedziczą w równych częściach.
Jeśli testator chce przekazać komuś jakąś rzecz, nie musi ustanawiać jej spadkobiercą. Może użyć zapisu zwykłego bądź windykacyjnego (ten drugi można zamieścić tylko w testamencie notarialnym).
Testament bez wyznaczania spadkobiercy
Testament nie musi zawierać konkretnego wyznaczenia spadkobiercy. Takie testamenty zwykle dotyczą wydziedziczenia danej osoby, co oznacza, że nie będzie miała ona prawa do spadku, w tym zachowku.
Ponadto powołanie do dziedziczenia wcale nie oznacza, że dana osoba musi przyjąć spadek. Powołany spadkobierca może odrzucić spadek w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia, w którym dowiedział się o tytule swojego powołania do spadku. Inaczej, po upływie tego czasu, automatycznie nabędzie spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Prawo spadkowe w Polsce jest złożone, lecz zrozumienie jego kluczowych aspektów, takich jak różne formy testamentów oraz reguły wyznaczania spadkobiercy, pozwala na efektywne i precyzyjne przekazanie majątku zgodnie z wolą spadkodawcy.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.