Testament to jeden z najbardziej osobistych i ważnych dokumentów, który pozwala zadecydować o losie swojego majątku. Chociaż większość kojarzy go wyłącznie z przekazywaniem mienia najbliższym, testament może zawierać różne inne postanowienia.
Spis treści
Rozporządzenie w testamencie
W testamencie możemy zawrzeć różne rozporządzenia:
- Ustanowienie spadkobiercy to główny cel testamentu.
- Polecenie to określenie obowiązków dla spadkodawcy albo zapisobiercy do podjęcia oznaczonego działania lub zaniechania.
- Zapis – różnicujemy na zwykły i windykacyjny. W zapisie zwykłym spadkodawca może zobowiązać spadkobiercę do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby. W zapisie windykacyjnym spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabędzie przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku.
- Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku (wydziedziczenia można dokonać tylko pod pewnymi warunkami).
- Wskazanie opiekuna małoletniego na podstawie art. 149 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
- Wskazanie sposobu działu spadku, organizacji pogrzebu itp.
- Testament może zawierać rozrządzenia wyłączające, np. oznaczone osoby od dziedziczenia.
Charakterystyka przedmiotu zapisu zwykłego
Przedmiotem zapisu zwykłego może być każde świadczenie majątkowe. Kodeks cywilny daje spadkodawcy dużą swobodę w określaniu zasad zobowiązania, łącznie z jego warunkami i skutkami. Kluczem jest wola testatora, a strony zobowiązania powinny postępować zgodnie z nią.
Zapisem zwykłym może zostać obciążony każdy spadkobierca ustawowy lub testamentowy oraz osoby uprawnione z tytułu zapisu windykacyjnego. Jeśli kilka osób zostaje obciążonych zapisem, spadkodawca ma prawo określić zakres ich obowiązków. Jeżeli testament nie zawiera takich postanowień, zapis zwykły obciąża spadkobierców proporcjonalnie do ich udziałów w spadku (zgodnie z art. 971 Kodeksu cywilnego).
Zazwyczaj zapis dotyczy składników wchodzących w skład spadku, ale możliwe jest również zapisywanie elementów poza masą spadkową. Nie można wykluczyć interpretacji testamentu uwzględniającej zasady art. 948 Kodeksu cywilnego, które wskazują na możliwość związania zapisu z określeniem praw majątkowych w momencie otwarcia spadku.
Zasady rozrządzeń testamentowych
Testament to jedyny prawny sposób rozporządzania majątkiem po śmierci. W testamencie możemy określić spadkobierców, ale istnieją także inne rozporządzenia testamentowe.
Spadkobierca jest zobowiązany do spełnienia świadczenia dla wskazanego zapisobiercy. Zapisobierca musi zostać określony tak, by można go było łatwo zidentyfikować – może to być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna.
Kim jest wykonawca testamentu?
Wykonawca testamentu to osoba upoważniona przez testatora do wypełnienia jego postanowień. Rola wykonawcy testamentu sprowadza się do dopilnowania wszelkich kwestii formalnych po zgonie. Wykonawca testamentu realizuje postanowienia testatora, szczególnie w zakresie poleceń i zapisów. Wyznaczenie wykonawcy testamentu nie jest obowiązkowe, ale może być dobrym rozwiązaniem w razie, gdy spadkodawca spodziewa się konfliktu związanego z podziałem majątku.
Podsumowując, testament daje nam możliwość decydowania o przyszłości naszego majątku oraz realizowania określonych życzeń po naszej śmierci. Choć wiele osób korzysta z tego prawa głównie po to, by przekazać majątek najbliższym, warto zdawać sobie sprawę z różnorodnych możliwości, jakie niesie za sobą ten dokument.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.