Osoby, które posiadają testament, z różnych powodów mogą zdecydować się go ukryć lub zniszczyć. Czasem jest to wynik niezadowolenia z jego zawartości, a innym razem przekonania, że dziedziczenie ustawowe będzie korzystniejsze dla spadkobierców. Ukrywanie testamentu wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawnymi, wynikającymi zarówno z Kodeksu cywilnego, jak i karnego.
Spis treści
Obowiązki związane z testamentem
Osoba przechowująca testament po dowiedzeniu się o śmierci spadkodawcy jest zobowiązana do złożenia testamentu w sądzie, z wyjątkiem sytuacji, gdy testament został złożony u notariusza (art. 646 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego – kpc). Niespełnienie tego obowiązku może prowadzić do odpowiedzialności za wynikłą stąd szkodę i możliwości nałożenia grzywny przez sąd spadku (art. 646 § 2 kpc). Każdy posiadacz testamentu, nawet nieważnego lub odwołanego, powinien go złożyć po otrzymaniu informacji o śmierci spadkodawcy.
Środki sądowe do znalezienia testamentu
Zgodnie z art. 647 kpc sąd spadku może zastosować procedury ujawnienia testamentu, by stwierdzić, czy i gdzie testament się znajduje, co umożliwia ustalenie jego istnienia oraz lokalizacji.
Odpowiedzialność osoby, która bezzasadnie uchyla się od obowiązku złożenia testamentu, opiera się na art. 415 Kodeksu cywilnego (kc), który zobowiązuje do naprawienia wyrządzonej szkody. Dodatkowo sąd może nałożyć grzywnę, a osoba, która umyślnie ukryła lub zniszczyła testament, może zostać uznana za niegodnego spadkobiercę (art. 928 kc) i zostać wykluczona z dziedziczenia.
Wniosek o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia może zostać złożony w ciągu roku od dnia, w którym zainteresowany dowiedział się o przyczynie niegodności, lecz nie później niż trzy lata od otwarcia spadku (art. 929 kc).
Odpowiedzialność karna za zniszczenie lub modyfikację testamentu
Poza konsekwencjami cywilnymi, destrukcja, modyfikacja lub ukrycie testamentu są przesłankami uprawniającymi do pociągnięcia do konsekwencji karnych, zgodnie z art. 270 i art. 276 Kodeksu karnego (kk). Polskie prawo przewiduje za to karę do 5 lat pozbawienia wolności.
Co jeśli testament zostanie znaleziony po wyroku?
Jeżeli po prawomocnym postanowieniu o nabyciu spadku lub akcie poświadczenia dziedziczenia, ujawni się nowy spadkobierca (np. przedstawi ukrywany testament), przysługuje mu prawo do złożenia wniosku o zmianę lub uchylenie prawomocnego postanowienia (art. 679 kpc).
Zakończenie
Posiadanie testamentu zobowiązuje do pewnych działań i odpowiedzialności. Jego zniszczenie lub ukrycie może mieć poważne i różnorodne konsekwencje prawne, zarówno cywilne, jak i karne. Dlatego tak istotne jest zrozumienie swoich obowiązków i praw w tej kwestii, aby uniknąć negatywnych skutków prawnych.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.