Choć według starego porzekadła „starych drzew się nie przesadza”, czasami życie wymusza na nas przeprowadzkę. Kupno mieszkania zawsze – a szczególnie w przypadku osoby starszej – powinno być odpowiednio przemyślane i uwzględniające indywidualne predyspozycje lokatora. Jak wybrać mieszkanie, z którego będziemy zadowoleni? Oto nasze porady.
Spis treści
Kupno mieszkania dla osoby starszej – na co zwrócić uwagę?
Wraz z wiekiem coraz trudniej nam zaakceptować nawet drobne zmiany pojawiające się w życiu. Tym bardziej niełatwo pogodzić się z ewentualną zmianą miejsca zamieszkania. Do ziemi przywiązujemy się przecież tak jak do rodziny. Niestety z różnych względów, m.in. piętra w bloku i braku windy czy oddalenia budynku od centrum, i utraty zdrowia, czasami jesteśmy zmuszeni wyrwać się z bezpiecznego mikroświata, w którym nierzadko tkwimy większą część swojego życia.
Proces zakupu mieszkania to poważna sprawa. Jednak z uwagi na fakt, że nie zdarza się często, zwykle nie wiemy, na co należy zwrócić szczególną uwagę. Tymczasem elementów, które należy wziąć pod uwagę przed kupnem mieszkania, jest wiele.
Lokalizacja
Osoby starsze przeważnie są „kojarzone” ze spokojnym miejscem na przedmieściach, pełnym zieleni i parków, w których można spędzać długie godziny. Nie jest to jednak reguła. Nie każdy emeryt będzie czuł się dobrze w takim samym środowisku. Wśród stypendystów ZUS-u nie brakuje osób, które zamiast śpiewu ptaków wolą miejski gwar. W ich przypadku mieszkanie na peryferiach mogłoby być męczące. Mimo to w czasie oglądania najbliższej okolicy danej lokalizacji zwracajmy uwagę na dostęp do terenów rekreacyjnych. Park, las czy bulwar dają szansę na aktywny odpoczynek, który w przypadku osób starszych jest kluczowy dla ich zdrowia.
Równie ważna co lokalizacja bloku jest jego najbliższa okolica. Powinna ona jak najpełniej odpowiadać na podstawowe potrzeby osoby starszej – przede wszystkim te związane z zaopatrzeniem w żywność i leki. Dobrze jest mieć dostęp zarówno do mniejszych, osiedlowych sklepików, jak i tych nieco większych z rozbudowanym asortymentem. Obecność apteki, a także przychodni czy niepublicznego ośrodka zdrowia, to ogromna zaleta.
Piętro
Szukając mieszkania dla rodziców lub dziadków, przede wszystkim zwróćmy uwagę na piętro. Trzeba pamiętać, że lokal kupujemy na lata, a w przypadku emeryta domyślnie do końca życia. Myśl perspektywicznie. Nawet jeśli teraz starszy członek Twojej rodziny jest sprawny fizycznie, za rok, dwa czy 5 lat stan jego zdrowia może się pogorszyć. Z tego powodu wybieraj mieszkania położone na parterze, ewentualnie – pierwszym piętrze. Te położone wyżej rozważ tylko wtedy, gdy blok wyposażono w windę.
Metraż i układ pomieszczeń
Przy zakupie mieszkania dla osoby starszej bardzo ważne są metraż i układ pomieszczeń. Wybierajmy raczej mieszkania nie mniejsze niż 30 i nie większe niż 50 mkw. Takie lokale z jednej strony nie będą klaustrofobiczne, a z drugiej – pozwolą uniknąć wysokich opłat, m.in. za ogrzewanie.
Dodatkowe udogodnienia
Podstawowym, ale nie jedynym udogodnieniem w bloku, jest winda. Wybierając mieszkanie, zwróćmy uwagę także na niezbyt wysokie krawężniki, schody czy rampy przy klatkach schodowych.
Mieszkanie – rynek pierwotny czy wtórny?
Podczas wyboru mieszkania jednym z największych dylematów jest wybór rynku, na którym kupimy własne M.
Rynek pierwotny
Rynek pierwotny, czyli mieszkanie od dewelopera, zwykle idzie w parze z nowoczesnymi rozwiązaniami architektonicznymi i obniżeniem kosztów utrzymania – często, ale nie zawsze, w zamian za wyższą cenę zakupu i wykończenia. Kupując mieszkanie z rynku pierwotnego, mamy możliwość dopasowania (w pewnym stopniu) wyglądu pomieszczeń pod kątem możliwości i potrzeb osoby starszej.
Mieszkanie z rynku pierwotnego to inwestycja wielowymiarowa. Znacznie łatwiej jest za wyższą cenę sprzedać lub wynająć nieruchomość od dewelopera niż ma to miejsce w przypadku lokalu z drugiej ręki. Przy zakupie nowego mieszkania konieczne jest opłacenie VAT-u w wysokości 8 lub 23 proc. wartości rynkowej nieruchomości.
- mieszkanie w nowym bloku nie zawsze oznacza wyższą cenę. Wartość rynkowa nieruchomości na rynku wtórnym czasami może być wyższa niż nowego mieszkania, np. ze względu na wyjątkowo atrakcyjną lokalizację.
- czynsz w nowych lokalach zwykle jest niższy niż w przypadku mieszkania z rynku wtórnego. Wynika to z lepszego stanu budynku.
- w zależności od potrzeb możesz wybrać mieszkanie w stanie deweloperskim (do wykończenia) lub pod klucz (wykończone).
- przez pięć lat od zakupu deweloper odpowiada za usunięcie wad technicznych, które nie są efektem działalności lokatora.
- infrastruktura nowych osiedli jest zwykle o wiele bardziej rozwinięta, m.in. jeśli chodzi o garaże i miejsca parkingowe.
- mieszkania od dewelopera mają co do zasady wyższy standard wykończenia niż te z rynku wtórnego.
Rynek wtórny
Oferta mieszkań na rynku wtórnym jest o wiele bogatsza niż na rynku pierwotnym. Tu mamy do wyboru nie tylko różne metraże, ale też najróżniejsze lokalizacje. Można kupić zarówno mieszkanie w ścisłym centrum, jak i obok pięknego parku; w kilkuletnich apartamentowcach lub przedwojennych kamienicach. Niestety kondycja budynku z rynku wtórnego może pozostawiać wiele do życzenia, a ewentualne remonty są kosztowne. Możliwość zakupu mieszkania nawet z kiepskim stanem wykończenia, aczkolwiek gotowym do natychmiastowego zamieszkania, to jednak kusząca opcja dla kogoś, komu zależy na czasie.
Za bardzo dużą wadę mieszkań z rynku wtórnego uważany jest ich stan techniczny i standard wykończenia, a także obowiązek płacenia podatku PCC w wysokości 2 proc. od wartości rynkowej zakupionej nieruchomości. Wyjątkiem jest zakup od firmy, która płaci VAT od sprzedaży nieruchomości. Jeśli lokal kupujesz przez pośrednika, licz się z koniecznością zapłacenia mu prowizji, która zwykle waha się w granicach 1,5-3 proc. wartości transakcji.
Na starszych osiedlach często bardzo trudno jest znaleźć miejsce parkingowe. Wyjątkiem są występujące w znacznej mniejszości mieszkania, do których przynależą garaże.
Jak wynika ze statystyk GUS-u, w trzecim kwartale 2022 roku średnia cena metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego wyniosła 5295 zł, czyli była o 275 zł wyższa niż w poprzednim kwartale.
Kupno mieszkania a kredyt
Zakup mieszkania opiera się na sporządzeniu umowy przedwstępnej (umowa przedwstępna kupna mieszkania pozwoli Ci usystematyzować ustalenia z właścicielem lokalu) oraz właściwej – w formie aktu notarialnego. Jeśli koszt przewyższa nasze możliwości finansowe, konieczne stanie się podpisanie umowy kredytowej (chyba że brakującą sumę możemy pożyczyć od rodziny, znajomych itp.). Z kredytem należy bardzo uważać. Choć banki udzielają go emerytom, tej możliwości nie należy nadużywać. Przed zaciągnięciem kredytu hipotecznego bank przeanalizuje Twoją zdolność kredytową. Pamiętaj, że nawet pozytywna analiza zdolności kredytowej nie oznacza, że zobowiązanie będziesz w stanie spłacać bezproblemowo.
Jeśli nie chcesz sam poruszać się na obszernym rynku nieruchomości, skorzystaj z usług agenta nieruchomości, który przeprowadzi Cię przez proces kupna mieszkania krok po kroku.
Mieszkania dla osób starszych – potrzeby rosną
W Polsce rynek mieszkań typowo dla osób starszych dopiero raczkuje, choć społeczeństwo szybko się starzeje. Według prognoz statystycznych do 2025 roku już co trzeci Polak będzie osobą po 65. roku życia. Jak na razie emeryci mieszkają albo z rodziną, albo we własnych nieruchomościach, które kupili kilkadziesiąt lat wcześniej.
Zgodnie z wynikami badania Polsenior 45,3 proc. polskich emerytów deklaruje, że nie zmieni miejsca zamieszkania nawet mimo wysokich kosztów życia i rozmaitych niedogodności. Z kolei według badania EU-SILC w Polsce mamy najwyższy w Europie odsetek osób starszych zamieszkujących z ludźmi młodszymi od siebie (zapewne zazwyczaj rodziną). Z osobami poniżej 50 roku życia mieszka w naszym kraju 37,4 proc. kobiet i 38,6 proc. mężczyzn mających 65 lub więcej lat. 12 proc. ludzi ze starszej grupy wiekowej ma w domu dzieci w wieku szkolnym (6–18 lat), natomiast 7,7 proc. dzieci młodsze (0–6 lat). W 2017 mniej niż 1 proc. Polaków powyżej 65 roku życia mieszkało w stacjonarnych instytucjach opiekuńczych.
Osiedla dla emerytów często poza ich zasięgiem
Statystyczny polski emeryt żyje w mieszkaniu niedostosowanym do jego potrzeb. Aż 76,7 proc. emerytów, którzy wzięli udział w ankiecie popularnej gazety newsowej, stwierdziło, że w ciągu ostatniej dekady nie remontowało mieszkania. Tylko kilka procent osób starszych ma w domu uchwyty w łazience czy podłogę antypoślizgową, ułatwiające funkcjonowanie komuś z problemami ruchowymi.
Mieszkania z segmentu typowo dla osób starszych to nowoczesne osiedla, oferujące sale sportowe, sale do rehabilitacji, dostęp do ogrodu czy doraźną pomoc pielęgniarki, a nawet usługi dodatkowe w postaci robienia zakupów bądź wyprowadzania psa.
Przeszkodą w rozwoju rynku jest cena usług. Za mieszkanie na takim osiedlu trzeba zapłacić nawet co najmniej 4000 zł miesięcznie, co znacznie przewyższa możliwości finansowe przeciętnego polskiego emeryta.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.