Co roku część Polaków decyduje się samodzielnie „zutylizować” nieczystości. Zwłaszcza plastik i elementy lakierowane po spaleniu stają się tykającą „bombą chemiczną”. Ofiarami smogu padają ludzie oddychający toksynami wydobywającymi się z kominów. Jak chronić się przed zanieczyszczonym powietrzem? Podpowiadamy!
Spis treści
Śmiercionośne powietrze
Według raportu „Europa przeciw katastrofie klimatycznej” opracowanego przez Fundację Schumana i Fundację Adenauera Polska ma najgorszy stan środowiska w Unii Europejskiej. Dodatkowo nasz kraj znajduje się na podium, jeśli chodzi o najwyższą śmiertelność wywołaną zanieczyszczeniami powietrza. Szacuje się, że z tego powodu w Polsce umiera nawet 50–100 tys. osób rocznie.
Choć palenie śmieci jest karalne, potencjalne sankcje nie na każdego działają odstraszająco. Ktoś przyłapany na spalaniu odpadów może zostać ukarany mandatem w wysokości do 500 zł, grzywną do 5000 zł lub karą aresztu do 30 dni.
Czym jest smog?
Smog (z angielskiego: smoke + fog, czyli dym + mgła) to zjawisko atmosferyczne powstające wskutek skażenia powietrza, głównie przez pyły zawieszone: tlenek węgla, dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, dwutlenek azotu, dioksyny, benzo(a)pireny czy furany. Do wysokiej emisji zanieczyszczeń przyczynia m.in. duża liczba samochodów osobowych.
Światowa Organizacja Zdrowia za niebezpieczny poziom zanieczyszczeń w powietrzu uznaje wartość 10 mikrogramów na metr sześcienny. Chodzi o drobne pyły ze związkami azotu i siarki, amoniaku oraz metale ciężkie. W Europie norma to 25 μg/m3. W Polsce już od kilku lat średni poziom tego rodzaju zanieczyszczeń obecnych w powietrzu utrzymuje się na poziomie 27 μg/m3.
Wyróżniamy dwa typy smogu przyczyniających się do pogorszenia jakości powietrza.
Smog londyński (kwaśny)
Smog londyński – inaczej smog kwaśny – jest spowodowany w większości przypadków niską emisją. W jego skład wchodzą dwutlenki siarki, tlenki azotu, tlenki węgla, sadza oraz trudno opadające pyły. Smog kwaśny najczęściej występuje w sezonie zimowym, od listopada do stycznia.
Smog typu Los Angeles (fotochemiczny)
Inaczej nazywany smogiem fotochemicznym. Powstaje w suche, upalne dni, przy zwiększonym ruchu ulicznym, w wyniku koncentracji tlenków azotu, węglowodorów i pozostałości spalin samochodowych. Nazwa chmury zanieczyszczeń bierze się od spalin ze zdolnością ulegania przemianom fotochemicznym.
Jak chronić się przed smogiem?
W miarę możliwości powinniśmy unikać kontaktu z powietrzem niekorzystnie oddziałującym na nasz organizm.
Ogranicz przebywanie na zewnątrz
Najprostszym sposobem ochrony przed smogiem jest ograniczenie ekspozycji na złe jakościowo powietrze. Kiedy to jest tak zanieczyszczone, że niemal można je dotknąć, należy zrezygnować ze spacerów.
Unikaj centrum w godzinach szczytu
Unikaj przebywania w okolicy zakorkowanych ulic – wtedy, gdy większość osób wraca z pracy. Jeśli wieczorem lubisz pobiegać, wybierz rzadziej uczęszczane arterie. Trucht obok pełnej spalin dwupasmówki niekoniecznie wyjdzie Ci na zdrowie.
Sprawdzaj stan powietrza
Jakość powietrza należy regularnie kontrolować. Najlepiej sprawdzać wyniki pomiarów wykonywanych przez stację znajdującą się najbliżej naszego miejsca zamieszkania. Możesz skorzystać z różnego rodzaju aplikacji lub strony internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Kup oczyszczacz
Jeśli mieszkasz w rejonie, w którym smog pojawia się często, drobne zanieczyszczenia regularnie będą przedostawać się do środka nawet przez niewielkie szpary w zamkniętym oknie. Jeśli chcesz cieszyć się lepszą jakością powietrza, pomyśl o zakupie oczyszczacza. Urządzenie pobierze powietrze z pomieszczenia, a następnie przepuści je przez odpowiednie filtry, na których pozostaną pyły i spaliny.
Używaj maseczki
Prawidłowo użyta maseczka może być niezastąpionym narzędziem do ochrony przed rozproszonymi i zawieszonymi w powietrzu mikrozanieczyszczeniami. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów zarówno jednorazowych maseczek, jak i takich z wymiennymi filtrami do wielokrotnego użytku.
Oddychaj przez nos
Chcąc ochronić się przed smogiem, należy oddychać nie przez usta, lecz przez nos. W nosie znajdują się rzęski – specjalne struktury pełniące rolę naturalnego filtra. Ich zadaniem jest oczyszczanie, nawilżanie i ogrzanie przyswajanego gazu. Dzięki swoim ruchom wyłapują i przesuwają osadzone zanieczyszczenia takie jak wirusy i bakterie czy pyły zawieszone w powietrzu. Wdychając powietrze przez nos, wydłużasz jego drogę do płuc i dzięki temu skuteczniej je oczyszczasz.
Uwaga! Nie przyczyniaj się do powstawania smogu. Zamiast podróży prywatnym samochodem, wybierz komunikację miejską albo rower. Rowerem poruszaj się tylko tam, gdzie powietrze jest w względnie czyste. Do podobnych działań namów swoją rodzinę i znajomych. Mimo że jako jednostka nie zdziałamy zbyt wiele, wspólne odpowiedzialne podejście do dbania o środowisko pozwoli poprawić jego stan.
Kto szczególnie powinien unikać smogu?
Smog jest szkodliwy dla wszystkich, którzy mają z nim kontakt. Szczególną ostrożność powinny zachować:
- osoby starsze,
- osoby z chorobami serca,
- osoby z chorobami układu oddechowego,
- dzieci,
- kobiety w ciąży.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.