10 lutego to dzień, który zapisał się w historii z wielu powodów, stanowiąc ważny punkt na osi czasu dla różnorodnych wydarzeń na świecie. W tym dniu obchodzimy rocznice zarówno triumfalnych momentów, jak i tych bardziej melancholijnych.
Spis treści
Od ważnych wydarzeń politycznych, przez przełomowe osiągnięcia w nauce i technologii, po kulturowe premiery i osobiste historie, 10 lutego przynosi ze sobą bogatą mozaikę wydarzeń, które kształtują naszą rzeczywistość.
Od bitew do oświaty
W 1326 roku, Władysław I Łokietek, wspierany przez sojuszników z Litwy, podjął działania wojenne przeciwko Brandenburgii. Ponad sto lat później, w 1439 roku, Namysłów stał się miejscem, gdzie doszło do zawarcia rozejmu kończącego spór o czeski tron, który wybuchł po śmierci Zygmunta Luksemburskiego. Z kolei w 1454 roku Kraków był świadkiem zaślubin króla Kazimierza IV Jagiellończyka z Elżbietą Rakuszanką, córką Albrechta II Habsburga.
Wiek XVII i XVIII przyniósł kolejne istotne momenty. W 1648 roku, Władysław IV Waza nadał prawa miejskie warszawskiej Pradze, a w 1775 roku, Komisja Edukacji Narodowej zainicjowała działalność Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się tworzeniem podręczników i programów nauczania.
Od Kociewia po Bałtyk
Przełom XVIII i XIX wieku to czas, kiedy po raz pierwszy w dokumentach pojawia się nazwa regionu kociewskiego, a także okres, w którym Rosjanie odnieśli zwycięstwo nad wojskami napoleońskimi w bitwie pod Rogoźnem w 1813 roku. W 1864 roku, w wyniku zdrady, Konstanty Kalinowski, lider powstania styczniowego na Litwie, wpadł w ręce Rosjan, co zakończyło się jego egzekucją w Wilnie.
W dwudziestym wieku, 10 lutego 1919 roku, rozpoczęła się kadencja Sejmu Ustawodawczego, a Wojciech Trąmpczyński objął funkcję marszałka. Rok później, generał Józef Haller symbolicznie połączył Polskę z Bałtykiem, realizując jeden z postanowień traktatu wersalskiego.
W 1925 roku doszło do zawarcia konkordatu z Watykanem, który zapewnił Kościołowi swobodę działania w Polsce. Gdynia, niegdyś mała wioska rybacka, w 1926 roku uzyskała prawa miejskie, a w 1929 roku odnotowano rekordowo niskie temperatury w Żywcu i Olkuszu.
Trzydziestolecie – chwalebne pomniki i tragiczne wydarzenia
Lata trzydzieste i 10 lutego to odsłonięcie Pomnika Bitwy pod Oliwą oraz wejście do służby okrętu podwodnego ORP „Orzeł”. Niestety ta dekada była również świadkiem tragicznych wydarzeń, takich jak masowe deportacje Polaków przez Sowietów w 1940 roku oraz likwidacja getta żydowskiego w Mostach Wielkich w 1943 roku, w wyniku czego życie straciło od 1150 do 2000 osób.
W 1944 roku, w odpowiedzi na skuteczny atak na Franza Kutscherę, niemieckie siły okupacyjne przeprowadziły egzekucję na ulicy Barskiej w Warszawie. Śmierć poniosło 140 osób. Następny rok przyniósł kolejne duże zmiany na mapie Polski – Armia Czerwona wkroczyła do takich miast jak Biała, Bielsko, Chojnów, Elbląg, Mirosławiec i Pszczyna. W tym samym czasie tragiczny los spotkał niemiecki transportowiec MS „Steuben”, który podczas ewakuacji ludności cywilnej i rannych żołnierzy z Prus Wschodnich został zatopiony przez radziecki okręt podwodny S-13, co skutkowało śmiercią około 4500 osób. 300 osób udało się uratować.
W 1958 roku miała miejsce pierwsza prezentacja szybowca SZD-22 Mucha Standard, a rok później Koszalin otrzymał swój herb. W 1962 roku uruchomiono Latarnię Morską Kikut w Międzyzdrojach, a w 1968 roku miała miejsce premiera spektaklu kabaretu Pod Egidą. Lata 70. przyniosły premiery filmów: „Znicz olimpijski” (1970) oraz „Orzeł i reszka” (1975), a także wydarzenia polityczne, takie jak łódzkie strajki lutowe w 1971 roku i wprowadzenie poprawek do konstytucji PRL w 1976 roku, które umocniły pozycję PZPR i jego związek z ZSRR.
Od protestów po kulturowe przełomy
W 1982 roku młody Emil Barchański wraz z przyjaciółmi dokonał aktu protestu, niszcząc pomnik Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie. W 1985 roku rozpoczęła się misja Polskiej Lotniczej Eskadry Pomocy Etiopii, a w 1987 roku polscy fani muzyki metalowej mieli okazję po raz pierwszy na żywo zobaczyć zespół Metallica w katowickim Spodku. W 1993 roku powstała Polska Federacja Karate Tradycyjnego, a w 2006 roku widzowie mieli okazję zobaczyć premierę komedii romantycznej „Ja wam pokażę!”.
W nowszych czasach, w 2010 roku, doszło do tragicznego wydarzenia, kiedy to podczas interwencji na warszawskim przystanku zginął mł. asp. Andrzej Struj. W 2017 roku wprowadzono do obiegu nowy banknot o nominale 500 zł, a w 2021 roku odbył się protest mediów prywatnych pod hasłem „Media bez wyboru”.
10 lutego, choć jest tylko jednym z dni w kalendarzu, niesie ze sobą echa przeszłości, przypominając o złożoności naszego wspólnego doświadczenia. Każda rocznica, zarówno triumf jak i tragedia, składa się na mozaikę ludzkiej historii, ucząc nas refleksji i szacunku dla przeszłości.
Fot. Wikipedia
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.