Właściciel, zarządca i użytkownik obiektu są zobowiązani do zapewnienia ochrony przeciwpożarowej budynku w zgodzie z aktualnymi przepisami i dobrą praktyką ratowniczą. Dotyczy to wszystkich rodzajów budynków: tak bloków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej, jak i domów opieki.
Spis treści
Na czym skupia się prawidłowa ochrona przeciwpożarowa domu opieki?
Dom opieki jest bezpieczny dla pensjonariuszy tylko wtedy, gdy jego standard nie odbiega od aktualnych norm m.in. w zakresie wyposażenia, opieki medycznej i ochrony przeciwpożarowej. Ochrona przeciwpożarowa powinna obejmować:
- przestrzeganie wymagań techniczno-budowlanych związanych z ochroną przeciwpożarową,
- przygotowanie obiektu do działań ratowniczych,
- wyposażenie w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz dbanie o ich konserwację,
- zapewnienie bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji osobom w obiekcie,
- edukację pracowników w zakresie przepisów przeciwpożarowych,
- ustalenie procedur postępowania w sytuacji zagrożenia.
Niedopełnienie obowiązków niesie za sobą ryzyko konsekwencji prawnych dla właściciela, włączając w to odpowiedzialność karną w skrajnych przypadkach.
Kontrole obiektu i ich możliwe konsekwencje
Właściciel (zarządca) domu opieki musi zadbać o to, by obiekt został dopuszczony do użytkowania. Pozwolenie na użytkowanie jest wydawane przez inspektoraty nadzoru budowlanego. Te organy mogą konsultować się z Państwową Strażą Pożarną (PSP) w zakresie zgodności z projektem. Państwowa Straż Pożarna ma prawo do kontroli obiektu, i w zależności od wyników kontroli, może przyznać pozwolenie na użytkowanie obiektu, zakazać użytkowania budynku albo unieważnić zgody. W razie niezgodności z przepisami organy PSP mogą wystąpić o zamknięcie obiektu i zgłosić sprawę do prokuratury.
O prawidłową ochroną przeciwpożarową opłaca się zadbać jak najwcześniej, ponieważ ewentualne przebudowa albo instalacja dodatkowych systemów może wiązać się z dużymi kosztami.
Szkolenia i edukacja
Zgodnie z przepisami właściciel domu opieki ma obowiązek zapoznać personel z przepisami przeciwpożarowymi.Osoby przebywające w obiekcie powinny być świadome zagrożeń i wiedziały, jak postępować w razie pożaru. Jednym ze sposobów wypełnienia tego obowiązku jest włączenie tematyki przeciwpożarowej do szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zajęcia powinny być dostosowane do odbiorcy. W domu opieki „szeregowi” pracownicy potrzebują innej wiedzy niż personel zarządzający czy osoby kierujące działaniami ratowniczymi. Równie ważne jest przeprowadzenie szkolenia przeciwpożarowego dla osób mieszkających w obiekcie, czyli pensjonariuszy. To standardy, które powinien spełniać dom opieki.
Zakłady opieki zdrowotnej, ze względu na swoje przeznaczenie, są miejscem, gdzie przebywa wiele osób starszych z różnymi stopniami upośledzenia, nie tylko ruchowego. Nawet strażak z wiedzą medyczną nie zdecyduje samodzielnie o odłączeniu kroplówki czy przemieszczeniu pacjenta po urazie. Ewakuacja takich osób musi być więc prowadzona w kooperacji z personelem medycznym i z troską, ponieważ pensjonariusze mogą szybko wpadać w panikę z uwagi na własne ograniczenia.
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego – znaczenie i wdrożenie
Właściciele obiektów zapewniają i wdrażają instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, która jest kluczowym dokumentem w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Ta instrukcja powinna być opracowana merytorycznie i aktualizowana; powinna zawierać konkretne rozwiązania i być dostępna dla służb ratowniczych. Osoby przebywające w obiekcie powinny zostać zapoznane z jej treścią, najlepiej poprzez szkolenie. Istotna jest też praktyczna realizacja zawartych w niej zapisów. W każdym obiekcie powinny być przynajmniej trzy kompletne egzemplarze tego dokumentu.
Domy opieki w kontekście przepisów przeciwpożarowych są klasyfikowane jako miejsca o najwyższym zagrożeniu przeciwpożarowym, określane jako ZL I (gdzie może być ponad 50 osób) czy ZL II (dla osób o ograniczonej mobilności). Bardzo ważne jest skupienie się na pasywnych środkach bezpieczeństwa przeciwpożarowego, takich jak ognioodporność elementów, segmentacja przeciwogniowa czy ścieżki ewakuacyjne hamujące rozprzestrzenianie dymu.
Obiekty kategorii ZL I i ZL II powinny spełniać klasę odporności B, czyli zachować dwugodzinną ognioodporność głównych struktur, godzinną dla sufitów i ścian zewnętrznych oraz półgodzinną dla innych elementów. Segmenty przeciwpożarowe, odizolowane od siebie, powinny mieć od 3,5 do 5 tys. mkw., chociaż w pewnych przypadkach mogą być mniejsze. Korytarze muszą być podzielone segmentami, z maksymalnym dystansem 10-40 metrów do wyjść ewakuacyjnych. Materiały użyte do budowy muszą być trudno palne.
Należy zastosować oświetlenie awaryjne zasilane przez co najmniej dwie godziny oraz oznakować ścieżkę ewakuacji. W budynkach publicznych wymagane są przenośne gaśnice i hydranty, z co najmniej 2 kg/dm3 środka gaśniczego na 100 mkw. i odległością do nich nieprzekraczającą 30 m na piętro.
Sprawność instalacji przeciwpożarowych
Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane w okresach ustalonych przez producenta narzędzia gaśniczego, jednak nie rzadziej jednak niż raz w roku. Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze.
Zabezpieczenie przeciwpożarowe budynku można uzyskać, wznosząc go z materiałów spełniających odpowiednie wymagania oraz dobierając zabezpieczenia czynne, którymi są m.in.: dźwiękowe systemy ostrzegawcze, systemy sygnalizacji pożarowej z monitoringiem pożarowym i urządzenia gaśnicze lub oddymiające.
Ewakuacja – praktyczne sprawdzenie i organizacja ćwiczeń
Przepisy wskazują na konieczność praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji, najlepiej w formie ćwiczeń lub warsztatów. Ćwiczenia powinny odbywać się w dwuletnich cyklach, w terminie uzgodnionym z komendantem PSP.
Co najmniej miesiąc przed ćwiczeniami należy sprawdzić i uaktualnić instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, przeprowadzić szkolenia oraz ocenić stan techniczny urządzeń przeciwpożarowych. Zakres ćwiczeń trzeba ustalić w porozumieniu z komendantem PSP. Po przeprowadzeniu testów należy sporządzić protokół z ćwiczeń i wyciągnąć wnioski. Wskazać mocne i słabe strony i ewentualnie wymienić elementy wymagające poprawy oraz dołączyć instrukcję, jak to zrobić.
Podsumowując, skuteczna ochrona przeciwpożarowa wymaga planu działania i regularnego sprawdzania, jak plan działa w praktyce. Ostatecznym celem podjętych działań jest zapewnienie, że mieszkańcy domu opieki będą bezpieczni.
Z ofertą domów opieki z różnych części Polski możecie zapoznać się tutaj.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.