Spadek nastroju, kłopoty z pamięcią i problemy ze snem to tylko część z objawów depresji, z którą styka się coraz więcej osób w zaawansowanym wieku. Co trzeba wiedzieć o tej chorobie cywilizacyjnej i co zrobić, by nie zdominowała naszego życia?
Spis treści
Depresja u osób starszych – dlaczego jest coraz popularniejsza?
Depresja to zjawisko, które staje się nieodłącznym elementem współczesnego świata. Dotyka nawet jedną trzecią polskich emerytów, jednak właściwie rozpoznawana jest jedynie w 15 proc. Szybka i skuteczna diagnoza oraz wdrożenie leczenia dają choremu duże nadzieje na wyjście z trudnego położenia, w przeciwieństwie do jej pogłębiającego się charakteru, będącego częstą przyczyną samobójstw i chorób somatycznych.
Za depresję odpowiada kilkadziesiąt genów wchodzących we wzajemną interakcję oraz kontakt z czynnikami środowiskowymi. W najczęściej przytaczanych hipotezach za przyczynę zaburzeń nastroju i depresji uznawany jest niedobór neuroprzekaźników mózgowych, takich jak noradrenalina, dopamina i serotonina.
Depresja – kogo dotyka bardziej?
Występowanie depresji u osób dojrzałych jest większe w przypadku kobiet, z kolei ryzyko samobójstw dominuje w przypadku mężczyzn. Szacuje się, że ryzyko zachorowania u kobiet wynosi aż 20-25 proc., podczas gdy u panów jest nie większe niż 7-12 proc.
Powszechnie uważa się, że panom trudniej przyznać się do niezaradności. Podupadając na zdrowiu i nie widząc wyjścia z patowej sytuacji, zamiast szukać pomocy decydują się odebrać sobie życie. Nie oznacza to, że kobiety
Jakie są objawy depresji?
Właściwe rozpoznanie depresji jest trudne. Niski współczynnik trafności diagnozy to zazwyczaj skutek mylenia jej z chorobą Alzheimera lub demencją z uwagi na podobieństwo objawów. Zgodnie ze statystykami problem z właściwym rozpoznaniem choroby miewają nawet specjaliści. Mimo to w toku praktyki klinicznej wyodrębniono szereg elementów mogących zwiastować zaburzenia psychospołeczne. W przypadku objawów depresyjnych w depresji u osób starszych pojawiają się:
- zaburzenia rytmów biologicznych: bezsenność lub inne zaburzenia snu (apatia),
- utrata apetytu,
- zaburzenia nastroju (smutek, przygnębienie, stany lękowe),
- niechęć do podejmowania aktywności, brak zainteresowania rozmową,
- objawy somatyczne, takie jak dezorientacja (trudności w koncentracji i podejmowaniu decyzji),
- cicha mowa,
- bóle żołądkowe, reumatyczne i bądź problemy z układem krążenia,
- myśli samobójcze.
Objawy depresji często bywają trudno dostrzegalne w incydentalnym kontakcie, natomiast stają się wyraźniejsze wraz z poświęceniem choremu większej uwagi. Obraz depresji nie zawsze jest jednolity, choć jego odmiany zwykle nie wykazują istotnych różnic procentowych.
Szczególnym rodzajem depresji jest depresja psychotyczna, w której do symptomów zalicza się: hipochondrię, omamy słuchowe i urojenia. Jest to stan na tyle poważny, że osoba nim dotknięta może powątpiewać nawet w istnienie swoje bądź świata.
Jakie są przyczyny depresji?
Depresja oprócz czynników biologicznych zwykle jest związana z czynnikami psychospołecznymi. Zalicza się do nich:
- ogólnie złe samopoczucie,
- lęk po zdiagnozowaniu ciężkiej choroby bądź śmierć współmałżonka,
- złość wynikającą ze zmian w starzejącym się organizmie,
- samotność, która szczególnie może doskwierać po śmierci współmałżonka,
- niesprawność po operacji lub nagłej chorobie i związane z tym poczucie utraty niezależności.
Czynniki biologiczne, które zwiększają ryzyko depresji, to:
- czynniki genetyczne,
- brak aktywności fizycznej,
- przyjmowane leki: np. hormonalne czy modyfikujące ciśnienie krwi,
- niedoczynność tarczycy,
- spadek masy ciała,
- przewlekły ból i infekcje,
- utrata pamięci, choroby otępienne: w typie choroba Alzheimera,
- cukrzyca,
- stwardnienie rozsiane,
- guz mózgu,
- udar.
Jak można leczyć depresję?
Osoba, u której diagnoza potwierdziła depresję, powinna pozostać pod opieką specjalisty – najczęściej psychiatry. To konieczne, gdyż brak kontroli nad schorzeniem, może prowadzić do poważnych konsekwencji, łącznie z próbą odebrania sobie życia. W leczeniu depresji bardzo ważnym elementem może okazać się poświęcenie drugiej osobie większej uwagi niż dotychczas.
Kiedy indziej znów leczenie depresji starczej będzie musiało zostać wzbogacone o wsparcie farmakologiczne w postaci antydepresantów, która będą w stanie rozprawić się z przyczyną depresji.
Depresja – wskazówki dla opiekuna
Opieka nad chorym cierpiącym na depresję wymaga zaangażowania. Konieczne jest stworzenie mu przyjaznej atmosfery, która poprawi nastrój i zachęci do podejmowania codziennych aktywności, nawet tak prostych jak rozmowa. Przede wszystkim jednak należy bazować na wskazówkach lekarza, który określi, w jakim kierunku powinniśmy zmierzać. Bądźmy cierpliwi i nie wywierajmy presji, a dodatkowo chwalmy każdy, nawet nieznaczny, postęp bliskiego.
Pod żadnym pozorem nie powinniśmy używać popularnych słów wytrychów, które mogą tylko zaognić sytuację, a nawet skłonić chorego do prób samobójczych. Zaliczamy do nich takie zwroty jak: „nie przejmuj się”, „inni mają gorzej” bądź „weź się w garść”.
Rozmawiając z człowiekiem cierpiącym na depresję, powinieneś kierować się wyłącznie zasadą „tu i teraz” i poruszać nawet z pozoru błahe tematy. Zachęcaj bliskich do częstszych odwiedzin i sygnalizuj im każdą zmianę w zachowaniu: zarówno tę pozytywną, jak i negatywną.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.