Każdy wiek ma swoje prawa. Niestety ta koncepcja odnosi się także do problemów zdrowotnych. By korzystnie się zestarzeć, warto pamiętać o aktywności fizycznej. Jaką rolę ruch odgrywa w profilaktyce chorób wieku starczego?
Spis treści
Czy ruch jest podstawą profilaktyki zdrowia seniorów?
Zgodnie ze stanowiskiem Światowej Organizacji Zdrowia ruch to podstawa działań profilaktyczno-leczniczych w przypadku seniorów. Niestety wielu z nich nie zdaje sobie sprawy z tego, jak ważna jest kondycja, i ogranicza aktywność fizyczną do minimum. Jako przyczyny najczęściej wskazują: brak motywacji, obawę o stan swojego zdrowia czy brak nawyku aktywnego spędzania czasu.
Zaleca się, by aktywność fizyczna osób starszych obejmowała trzy elementy: ćwiczenia wytrzymałościowe, siłowe i rozciągające. Takie połączenie optymalnie angażuje wszystkie partie ciała w różnych płaszczyznach: wzmacnia siłę oraz poprawia sylwetkę i elastyczność w stawach. aktywność ruchowa osób starszych.
Jaką rolę aktywność fizyczna odgrywa w leczeniu typowych chorób wieku starczego?
Wraz z upływem czasu coraz więcej układów anatomicznych pracuje słabiej. Pojawiają się kolejne dolegliwości, takie jak: choroby układu sercowo-naczyniowego, osteoporoza, choroby zwyrodnieniowe stawów, zaburzenia pamięci czy sarkopenia. Ta ostatnia jest bardzo powszechna, gdyż oznacza spadek masy mięśniowej, a tym samym obniżanie się siły i sprawności funkcjonalnej mięśni szkieletowych. To skutkuje pogorszeniem ogólnej sprawności fizycznej seniorów. By nieco zahamować przebieg chorób przewlekłych bądź opóźnić wystąpienie innych przypadłości, warto aplikować organizmowi regularny wysiłek fizyczny.
Choroby układu krążenia
Wśród starczych dolegliwości układu sercowo-naczyniowego wyróżnia się zwłaszcza chorobę niedokrwienną serca i nadciśnienie tętnicze, pogarszające jakość życia osób powyżej 65 lat. W profilaktyce pierwotnej oraz leczeniu tych przypadłości aktywność fizyczna seniorów ma podstawowe znaczenie. Regularnie podejmowana aktywność fizyczna wpływa na obniżenie ciśnienia, zmniejsza sztywność tętnic, zwiększa objętość wyrzutową i poprawią pracę komór sercowych.
U seniorów z chorobą niedokrwienną serca ćwiczenia dostosowane do stanu zdrowia pozwalają skutecznie zmniejszyć ryzyko zawałów. Szczególnie ważna jest lokomocyjna aktywność fizyczna, np. lekka gimnastyka czy spacery.
Choroby ortopedyczne
Siedzący tryb życia i co za tym idzie brak odpowiedniej dawki ruchu prowadzi do osłabienia kości i powstawania zmian zwyrodnieniowych. Trening pozwala zniwelować negatywne skutki zmniejszonego smarowania stawu i poprawić elastyczność tkanek okołostawowych. Zwiększenie jakości wykonywanych ruchów pozwala utrzymać sprawność i samodzielność jak najdłużej.
Problemy z pamięcią
Wraz z wiekiem statystycznie pogarsza się zdolność przetwarzania procesów myślowych. Osoby 60+ unikające ruchu są bardziej podatne na chorobę Alzheimera. Regularna aktywność fizyczna zwiększa stężenie serotoniny, dopaminy i noradrenaliny, czyli neuroprzekaźników istotnych z punktu widzenia przyswajania i kodowania informacji. Ćwiczenia dotleniające, np. energiczny marsz, przyczyniają się do poprawy tzw. funkcji wykonawczych, od których zależy nasza umiejętność dostosowywania się do zmieniającego się środowiska.
Jaka powinna być aktywność ludzi starszych?
Aktywność fizyczna osób starszych musi być dostosowana do ich możliwości fizycznych. Zaleca się, by wynosiła przynajmniej pół godziny dziennie przez 5 dni w tygodniu. Taki czas pozwoli na dostateczną stymulację poszczególnych układów w ciele: krążeniowego, oddechowego, nerwowego czy układu ruchu. Aktywność fizyczna w postaci ćwiczeń wykonywana systematycznie przez 30-45 minut dziennie ma o wiele lepszy wpływ na nasz organizm niż ćwiczenia wykonywane po 15 minut kilka razy dziennie.
Osoby obciążone chorobami przed przystąpieniem do treningu powinny poddać się próbie wysiłkowej, która pozwoli określić ekstrema ich możliwości. Intensywność ćwiczeń możemy zwiększać także ponad normę, lecz warto przy tym wprowadzić element różnorodności.
Kto korzysta ze sprawności chorego?
Sprawność fizyczna seniora to szereg zalet zarówno dla niego, jak i jego najbliższego otoczenia. Pozwala utrzymać niezależność i nie wymusza rezygnacji z dotychczasowego życia społeczno-towarzyskiego. Tym samym osoba starsza nie jest tak bardzo narażona na depresję, często wynikającą z poczucia bezsilności i zdania na innych. Zalety uprawiania treningu fizycznego, promowania zdrowia i aktywności fizycznej umożliwiają społeczeństwu w większym zakresie korzystanie z bogactwa doświadczenia i wiedzy posiadanej przez seniorów.
Czy ćwiczenia fizyczne pomagają w chorobach otępiennych?
Ćwiczenia fizyczne mogą pozytywnie oddziaływać również na seniorów cierpiących na choroby otępienne. Mimo że ruch nie spowolni, a tym bardziej nie zatrzyma ich postępu, utrzymanie sprawności ruchowej może poprawić komfort życia pacjenta poprzez umożliwienie mu dłuższego utrzymania samodzielności. W zaawansowanej fazie choroby, gdy mobilność seniora ulegnie znacznemu pogorszeniu, ćwiczenia zapobiegną przykurczom mięśni, bólom kręgosłupa i stawów, aktywują układ oddechowy i poprawią krążenie krwi, a tym samym zapobiegną powstawaniu odleżyn.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.