Uzależnienie od adrenaliny – dlaczego niektórzy z nas potrzebują silnych wrażeń?

Część z nas kieruje się nieodpartą chęcią przeżywania silnych emocji i wrażeń przyspieszających bicie serca. Skąd bierze się ta potrzeba poszukiwania adrenaliny i dlaczego dla niektórych staje się ona wręcz uzależnieniem?

Czym jest uzależnienie od adrenaliny?

Gdy myślimy o adrenalinie, często wyobrażamy sobie skok ze spadochronem, nurkowanie z rekinami lub górskie wspinaczki. Adrenalina to hormon produkowany przez nadnercza w odpowiedzi na sytuacje stresowe, w tym zagrożenie. Gdy poziom adrenaliny w naszym organizmie rośnie, czujemy się bardziej czujni, energiczni i gotowi do działania. Uzależnienie od adrenaliny to pragnienie i poszukiwanie sytuacji prowadzących do wydzielania tego hormonu i wzbudzenia pozytywnych odczuć. To trochę jak osoba, która nie może przestać słuchać swojego ulubionego utworu muzycznego, bo przyjemne dla niej dźwięki wzbudzają poczucie euforii. Poszukiwanie silnych emocji może być satysfakcjonujące, jednak u niektórych może przerodzić się w niezdrową obsesję.

Objawy uzależnienia od silnych wrażeń

Jak rozpoznać, że ta chęć przeżywania ekstremalnych emocji przekształciła się w uzależnienie? Osoby uzależnione od adrenaliny często:

• Nudzą się w codziennym życiu, jeśli nie mają dostępu do ekstremalnych doświadczeń.
• Zaniedbują obowiązki rodzinne, zawodowe czy społeczne na rzecz poszukiwania wrażeń.
• Ciągle szukają nowych, bardziej ekstremalnych wyzwań, ponieważ poprzednie przestają przynosić im satysfakcję.
• Nie zdają sobie sprawy z potencjalnego ryzyka związanego z ich działaniami.

Ciekawym porównaniem może być osoba zafascynowana kolekcjonowaniem rzadkich przedmiotów. Początkowo zadowala się mniej wartościowymi przedmiotami, ale z czasem, by poczuć satysfakcję, szuka coraz bardziej unikatowych i trudno dostępnych egzemplarzy.

W pogoni za ekstremalnymi przeżyciami

Z biologicznego punktu widzenia adrenalina to reakcja „walcz lub uciekaj” – mechanizm, który pozwolił naszym przodkom przetrwać w trudnych sytuacjach. Współczesny człowiek, mimo że rzadko musi stawiać czoła bezpośrednim zagrożeniom, nadal odczuwa potrzebę wzbudzenia tej reakcji w sobie. To jak tęsknota za smakiem dzieciństwa.

Z psychologicznego punktu widzenia poszukiwanie ekstremalnych wrażeń może wynikać z pragnienia przełamania rutyny czy po prostu potrzeby przetestowania własnych granic. Nie zapominajmy też o endorfinach, naturalnych lekarstwach na ból, uwalnianych razem z adrenaliną.

Adrenalina w kulturach starożytnych

Zanim smartfony zaczęły nas bombardować informacjami i przedłużać codzienną dawkę emocji, ludzie od zawsze szukali sposobów, aby doświadczyć czegoś niezwykłego, co wzmacnia bicie serca.

Załóżmy, że możemy cofnąć się do czasów starożytnej Grecji. Widzimy wtedy ludzi, którzy biorą udział w igrzyskach olimpijskich nie dla złota czy sławy, ale z czystej pasji i chęci współzawodnictwa. W tamtych czasach ryzyko było ogromne, a nagrodą było uczucie triumfu i adrenaliny. Starożytne cywilizacje, jak Rzymianie z ich kolosalnymi arenami i gladiatorami, również podsycały swoje pragnienie wrażeń poprzez ryzykowne i spektakularne widowiska. Choć nie nazywali tego „poszukiwaniem adrenaliny”, z pewnością rozumieli koncept ryzyka i nagrody. W pewnym sensie ich widowiska były pierwowzorami współczesnych filmów akcji, w których to kaskaderzy przyciągają uwagę widzów.

Z biegiem czasu potrzeba silnych wrażeń ewoluowała wraz z technologią i kulturą. W XIX wieku, gdy pojawiły się pierwsze rowery, ludzie zaczęli organizować wyścigi. To prekursorzy dzisiejszych sportów ekstremalnych. Z upływem czasu te sporty stały się bardziej złożone, wymagające i ryzykowne. Skoki narciarskie, wspinaczka górska, nurkowanie na głębokość – lista jest długa. Te ekstremalne dyscypliny stały się popularne, ponieważ dostarczały uczuć, których trudno poszukiwać gdzie indziej. Podobnie jak wino, które dojrzewa z wiekiem, tak nasze poszukiwania adrenaliny stały się bardziej wyrafinowane i zróżnicowane z biegiem lat.

Psychologiczne korzyści i ryzyko poszukiwania silnych wrażeń

Pamiętacie chwile, w których serce bije jak szalone, a wszystkie zmysły działają na najwyższych obrotach? To uczucie, bez którego wielu z nas nie potrafi żyć. Jednak dlaczego niektórzy chcą skakać na bungee, a inni wolą spokojne wieczory z książką? Odpowiedź tkwi w psychice.

W głębi naszej psyche tkwi pragnienie przeżywania emocji wykraczających poza rutynę. Dążenie do silnych wrażeń jest jak tajemnicza melodia, która ciągnie nas w stronę nieznanego. Psychologowie sugerują, że ten prastary instynkt może być związany z ewolucyjnym dziedzictwem. Nasi przodkowie musieli ryzykować, by zdobyć pożywienie i bronić się przed drapieżnikami. Mimo że dzisiaj nie musimy uciekać przed dzikimi zwierzętami, ten mechanizm motywacyjny pozostał w nas głęboko zakorzeniony.

Stawianie czoła wyzwaniom i pokonywanie lęków to nie tylko chwilowa dawka adrenaliny. W sytuacjach ekstremalnych poznajemy siebie, zyskujemy pewność siebie i rozwijamy odporność na stres. Nie bez powodu wiele osób twierdzi, że największe życiowe lekcje wyniosły z momentów, które sprawiły, że ich serce biło szybciej.

Potencjalne negatywne skutki nadmiernego poszukiwania adrenaliny

Jednak jak w każdej przygodzie, jest też druga strona medalu. Uporczywe dążenie do silnych wrażeń może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, zaniedbywania obowiązków i relacji czy nawet uzależnienia od adrenaliny. To jak z ciastkiem z kremem – jedno czy dwa mogą być przyjemnością, ale cała taca w jeden wieczór to nie najlepszy pomysł. Osoby, które nieustannie poszukują silnych wrażeń, mogą mieć trudności z odnalezieniem równowagi w życiu codziennym. Mogą być bardziej podatne na lęki i stres.

Uzależnienie od adrenaliny a wiek

Gdy przyjdzie nam do głowy myśl o poszukiwaczach adrenaliny, często wyobrażamy sobie młodych ludzi pędzących na desce snowboardowej albo skaczących z mostu na bungee. Czy poszukiwanie mocnych wrażeń to na pewno tylko domena młodych?

W młodości hormony szaleją, a wszystko wydaje się jedną wielką przygodą. Młode ciała są elastyczne, gotowe do przyjęcia wyzwań i często odporniejsze na ból. To moment, gdy wielu z nas odkrywa swoje granice i testuje je w ekstremalny sposób. Ale to nie znaczy, że po przekroczeniu pewnego wieku, nasze przygody z adrenaliną muszą się skończyć. Absolutnie nie. W wieku dojrzałym poszukiwania adrenaliny po prostu zwykle przybierają inny charakter, niekoniecznie tak ekstremalny jak skok ze spadochronem. Czym więc mogą być? To na przykład uczestnictwo w skomplikowanym projekcie, nauka języka obcego albo samotna podróż na drugi koniec świata. Z wiekiem nasz stosunek do ryzyka przeważnie nieco się zmienia, jednak to nie oznacza, że przestajemy potrzebować adrenaliny.

Młodzi ludzie mogą być skłonniejsi do ekstremalnego ryzykowania, ponieważ ich mózg wciąż się rozwija, a część odpowiedzialna za ocenę ryzyka, czyli płat czołowy, dojrzewa późno. W wieku dojrzałym, dzięki doświadczeniu życiowemu, jesteśmy bardziej świadomi konsekwencji naszych działań, dlatego percepcja ryzyka staje się bardziej wyważona, co oczywiście nie oznacza, że zawsze jesteśmy turboostrożni. Należy to rozumieć raczej jako zdolność do dokonywania bardziej świadomych wyborów.

Jak radzić sobie z uzależnieniem od adrenaliny?

Uzależnienie od adrenaliny jest jak tajemniczy partner w tańcu – pociąga nas, zaskakuje, ale czasem prowadzi tam, dokąd wcale nie chcielibyśmy iść. Jak nad tym panować?

Znaczenie samoświadomości i refleksji

Podobnie jak przy innych formach uzależnień, najważniejsza jest samoświadomość. Bycie świadomym swojego ciała, swoich emocji i zachowania to pierwszy krok do zrozumienia, dlaczego szukamy adrenaliny. Często pod maską pragnienia mocnych wrażeń kryją się inne emocje lub potrzeby, które próbujemy zaspokoić. Zatrzymaj się na chwilę, weź głęboki oddech i zreflektuj nad tym, co naprawdę czujesz.

Terapia i wsparcie dla osób uzależnionych

Nie bój się szukać wsparcia. Specjaliści od uzależnień  dysponują narzędziami i technikami, które pomogą nam lepiej rozumieć siebie. Znalezienie skutecznego terapeuty specjalizującego się w terapii uzależnień może być przełomowe w walce z obsesyjną żądzą adrenaliny.

Znalezienie zdrowszych sposobów na zaspokojenie potrzeby wrażeń

Oczywiście nie ma nic złego w poszukiwaniu emocji. Najważniejsze jest, by znaleźć zdrowsze, bardziej zrównoważone sposoby na zaspokojenie tych potrzeb. Intensywny trening, medytacja, taniec, twórcze pisanie czy gotowanie. Przygoda to niekoniecznie zawsze skrajne ryzyko.

Podsumowanie

Podczas gdy wiele uzależnień ma swoje korzenie w substancjach chemicznych, uzależnienie od adrenaliny jest bardziej subtelne. Nie ma tu butelki ani paczki papierosów; jest tylko nasz mózg, pragnienie emocji i poczucia euforii. Można powiedzieć, że to jak porównywanie klasycznej symfonii z jazzową improwizacją – obie mają swoją melodię, ale każda gra inaczej.

Uzależnienie od adrenaliny nie polega na przyjmowaniu jakiejkolwiek substancji, lecz na poszukiwaniu doznań stymulujących wydzielanie hormonów w naszym ciele. Nie pozwólmy uzależnieniu dyktować tempa naszego życia, a jeśli nie jesteśmy w stanie poradzić sobie z nim samodzielnie, skorzystajmy z pomocy psychologa. Niech poszukiwanie wrażeń nie przysłoni nam istoty zdrowego życia, lecz stanowi jego barwny akcent.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.