Upadłość konsumencka to mechanizm pozwalający osobom fizycznym uwolnić się od długów, których nie są w stanie spłacić. To szansa na nowy, stabilniejszy start finansowy z jednoczesnym zachowaniem podstawowego majątku, najbardziej potrzebnego na co dzień – do mieszkania i pracy. Sprawdź, co warto wiedzieć o upadłości konsumenckiej.
Spis treści
Upadłość konsumencka – co to jest?
Upadłość konsumencka – inaczej bankructwo konsumenckie – to formalny sposób uznania niewypłacalności osoby fizycznej. Ustawa z 28 lutego 2003 roku „Prawo upadłościowe”, potocznie znana jako ustawa o upadłości konsumenckiej, precyzuje, że wniosek o upadłość konsumencką mogą złożyć osoby fizyczne, których majątek i dochody nie pokrywają zobowiązań i dla których rozwiązania takie jak konsolidacja zadłużenia czy refinansowanie kredytu nie są wystarczające.
Z upadłości konsumenckiej nie mogą skorzystać osoby prawne – np. spółki bądź fundacje.
Jak ogłosić upadłość konsumencką?
Wniosek o upadłość konsumencką można pobrać z internetu. Należy go wypełnić i złożyć (osobiście lub wysłać pocztą) w sądzie rejonowym właściwym ze względu na nasze miejsce zamieszkania. Wniosek powinien zostać rozpatrzony maksymalnie w ciągu miesiąca od złożenia, jednak z uwagi na braki formalne w piśmie bądź duże obłożenie sądu różnymi sprawami może to potrwać dłużej.
Nie wszystkie zobowiązania zostaną umorzone. Umorzenie nie dotyczy obciążeń wynikających z orzeczenia sądowego (grzywny, zadośćuczynienia itp.), należności alimentacyjnych, umyślnie zatajonych długów i tych, które powstały dopiero po ogłoszeniu upadłości.
Wniosek może zostać oddalony, jeśli wnioskodawca celowo utrudniał wierzycielom odzyskanie należności, ma długi karnoskarbowe, lub jeśli od poprzedniej upadłości konsumenckiej nie minęło 10 lat. Podobnie postąpi, jeśli uzna, że wnioskodawca jest wypłacalny albo że jego majątek nie wystarczy na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarczy tylko na zaspokojenie tych kosztów.
Upadłość konsumencka a brak majątku
Upadłość konsumencka bez majątku również jest możliwa. W takim przypadku sąd może umorzyć (zupełnie) zobowiązania niewypłacalnego dłużnika bądź umorzyć je warunkowo (jeśli uważa, że sytuacja dłużnika poprawi się za jakiś czas i wówczas będzie on zdolny do spłacania zobowiązań).
Ile trwa upadłość konsumencka bez majątku? Przeważnie krócej niż wtedy, gdy niewypłacalny dłużnik ma jakikolwiek majątek, ponieważ sprawa jest mniej skomplikowana. Przede wszystkim nie trzeba ustalać planu spłaty wierzycieli.
Skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest równoznaczne z publicznym ujawnieniem danych identyfikujących niewypłacalnego dłużnika (jego imienia, nazwiska, numeru PESEL i adresu zamieszkania) oraz wpisaniem go do rejestrów dłużników.
Upadłość konsumencka a kredyt
Po upadłości konsumenckiej uzyskanie kredytu jest praktycznie niemożliwe. Wpis o upadłości widnieje w bazach dłużników przez 5–10 lat. Po upływie tego czasu mamy większe (ale nadal dość małe) szanse na zaciągnięcie długoterminowego zobowiązania w banku. W razie potrzeby alternatywnym rozwiązaniem może być skorzystanie z – przeważnie łatwiej dostępnych – pożyczek.
Upadłość konsumencka a BIG
Postanowienie o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej nic nie zmienia w tej materii – wierzyciele dalej mogą przekazywać do rejestru BIG informacje gospodarcze dot. nierzetelnych dłużników. Dopiero sądowe orzeczenie umorzenia długów wydane w toku postępowania upadłościowego powoduje niemożliwość przekazania informacji gospodarczych, a wpisy umieszczone wcześniej, dotyczące umorzonych długów, powinny zostać usunięte. Należy również wskazać, że stopniowa realizacja planu spłaty określonego w postępowaniu upadłościowym powoduje obowiązek aktualizacji informacji.
Koszty upadłości konsumenckiej
Wniosek o ogłoszenie upadłości podlega opłacie stałej w wysokości 30 zł. Wszelkie koszty postępowania upadłościowego z udziałem konsumenta są ustalane i rozliczane na jego końcowym etapie.
Upadłość konsumencka – warunki
By zyskać prawo do ogłoszenia upadłości konsumenckiej, trzeba spełnić trzy zasadnicze warunki:
- Z upadłości konsumenckiej może skorzystać tylko osoba fizyczna (nieprowadząca działalności gospodarczej).
- Upadłość konsumencką może ogłosić osoba faktycznie niewypłacalna (przyjmuje się, że jest to ktoś, kto nie reguluje swoich zobowiązań co najmniej 3 miesiące; wysokość długu nie ma znaczenia).
- Osoba zdecydowana na upadłość konsumencką musi złożyć w tej sprawie wniosek do sądu.
FAQ – najczęściej zadawane pytania na temat upadłości konsumenckiej
Kiedy upadłość konsumencka jest korzystna?
W przypadku niewypłacalności osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej. Jeśli nie mamy możliwości spłaty długów, upadłość konsumencka będzie najlepszym rozwiązaniem. Upadłość ogłasza sąd.
Co stanie się z długami po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej?
Niewypłacalny dłużnik poddaje się dobrowolnej, ograniczonej egzekucji komorniczej (pieniądze uzyskane ze sprzedaży części jego majątku zostają przeznaczone na spłatę długu). Resztę długu spłaca zgodnie z harmonogramem spłat. Standardowo przez maksymalnie 36 miesięcy. Po wypełnieniu harmonogramu spłat, uwolni się od reszty długu – nawet mimo że nie ureguluje całego zadłużenia (wierzycielom był winny więcej niż spłacił).
Jakie dane należy uwzględnić we wniosku o upadłość konsumencką?
We wniosku należy uwzględnić swoje dane osobowe, dane sądu upadłościowego, listę wierzycieli wraz z wysokością zadłużenia, składniki majątku oraz oświadczenie o swoich dochodach lub ich braku.
Upadłość konsumencka – co sprawdza sąd?
Sąd zweryfikuje sytuację finansową wnioskodawcy w celu ustalenia, czy na pewno nie jest on zdolny do spłaty długów. Sprawdzi również to, czy wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej i czy nie spełnia innych przesłanek (wspomnieliśmy o nich na początku artykułu) przemawiających za oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Sąd upadłościowy wyda postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli, dopiero po wykonaniu przez upadłego wszystkich obowiązków w nim określonych.
Upadłość konsumencka a wynagrodzenie adwokata
Wynagrodzenie adwokata zależy od wielu czynników, w tym m.in. skomplikowania sprawy i co jest z tym związane – czasu, który będzie musiał jej poświęcić. W 2023 roku stawka adwokata za prowadzenie sprawy z tego zakresu wynosi średnio od 1500 do 12000 zł. Cena jest ustalana indywidualnie po wstępnym zapoznaniu się ze sprawą i omówieniu szczegółów współpracy. Dłużnik wynagrodzenie dla adwokata może spłacać w ratach.
Jaką rolę odgrywa syndyk i jak długo działa?
Syndyk zarządza majątkiem dłużnika w stanie upadłości. Głównym zadaniem syndyka jest zabezpieczenie środków finansowych na rzecz wierzycieli. Syndyk pełni swoją funkcję od ogłoszenia upadłości do zakończenia postępowania upadłościowego.
Podsumowując, upadłość konsumencka to procedura, której celem jest ochrona osób fizycznych niezdolnych do spłaty swoich długów. Dla osób borykających się z poważnymi problemami finansowymi ogłoszenie upadłości konsumenckiej może być krokiem do uwolnienia się od zadłużeń i rozpoczęcia nowego rozdziału w życiu.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.