Testament wzajemny to skuteczne narzędzie prawne dla małżonków, którzy chcą zabezpieczyć swój majątek. Choć polski system prawny nie pozwala sporządzić testament wspólny, testament wzajemny małżonków stanowi praktyczną alternatywę.
Czym jest testament wzajemny i jak się różni od wspólnego?
Testament wzajemny to dwa oddzielne dokumenty, w których małżonkowie wskazują siebie nawzajem jako głównych spadkobierców. Podstawowa różnica między testamentem wzajemnym a testamentem wspólnym tkwi w ich formie prawnej.
Zgodnie z kodeksem cywilnym, wspólny testament jest w Polsce niedopuszczalny. Oznacza to, że jeden dokument zawierający rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy byłby nieważny. Testament może zawierać rozrządzenia tylko jednej osoby.
Testamenty wzajemne natomiast polegają na sporządzeniu dwóch oddzielnych testamentów. Każdy z małżonków sporządza własny testament, w którym powołuje drugiego małżonka do dziedziczenia całości spadku. Takie rozwiązanie jest w pełni zgodne z polskim prawem spadkowym.
Krok po kroku: jak poprawnie sporządzić testament wzajemny małżonków?
Sporządzenie testamentu wzajemnego wymaga przestrzegania kilku istotnych zasad:
WKRÓTCE
Znajdź pracę
Otwórz nowy rozdział
- testament własnoręczny – każdy z małżonków musi samodzielnie napisać testament wzajemny,
- czytelność – pismo powinno być zrozumiałe dla osób trzecich,
- podpis – konieczne jest złożenie pełnego podpisu (imię i nazwisko),
- data – choć nie jest obligatoryjna, warto ją umieścić dla celów dowodowych.
Nie istnieje jednolity wzór dla testamentów wzajemnych. Dokument powinien odzwierciedlać wolę osoby sporządzającej testament, wyrażoną w sposób swobodny i nieprzymuszony.
Dla zwiększenia bezpieczeństwa prawnego, małżonkowie mogą zdecydować się na sporządzenie testamentu w formie aktu notarialnego. Taki akt notarialny sporządza notariusz, co zwiększa jego moc prawną.
Korzyści i zagrożenia testamentu wzajemnego dla bezdzietnych par
Testament wzajemny może być szczególnie korzystny dla par bezdzietnych. Zapewnia on ochronę przed roszczeniami rodziny zmarłego małżonka, które mogłyby pojawić się w przypadku dziedziczenia ustawowego.
W sytuacji braku testamentu, zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego, w pierwszej kolejności do spadku powołane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Jeśli spadkodawca nie miał dzieci, do dziedziczenia wraz z małżonkiem dochodzą rodzice zmarłego.
Warto przeczytać:
Na czym polega i kiedy obowiązuje ochrona przedemerytalna?
Ochrona przedemerytalna, uregulowana w art. 39 Kodeksu pracy, stanowi istotne zabezpieczenie dla pracowników zbliżających się do wieku emerytalnego. Pracownik może wtedy…
Testament wzajemny pozwala uniknąć takiej sytuacji, zapewniając, że jedyny spadkobierca małżonek dziedziczy całość spadku.
Należy jednak pamiętać, że testament wzajemny nie chroni przed roszczeniami o zachowek. Spadkobiercy ustawowi, w tym wnukowie spadkodawcy, nadal mogą dochodzić swoich praw, zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.
Kiedy sąd może podważyć ważność testamentu wzajemnego?
Sąd może uznać sporządzony testament za nieważny w kilku sytuacjach, określonych w kodeksie cywilnym:
- gdy został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
- pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści,
- pod wpływem groźby.
Ważne, aby testament odzwierciedlał rzeczywistą wolę spadkodawcy, wyrażoną w sposób swobodny i świadomy. Wszelkie wątpliwości co do tych okoliczności mogą prowadzić do podważenia ważności testamentu wzajemnego.
Testament wzajemny a dziedziczenie przez dzieci
W przypadku par posiadających dzieci, testament wzajemny może wpłynąć na kolejność dziedziczenia. Na wypadek śmierci jednego z małżonków, cały majątek przechodzi na drugiego małżonka. Dzieci dziedziczą dopiero po śmierci drugiego rodzica.
Takie rozwiązanie może być korzystne, gdy małżonkowie chcą zapewnić sobie wzajemnie pełne zabezpieczenie finansowe. Jednak należy pamiętać, że dzieci mają prawo do zachowku. Zgodnie z kodeksem cywilnym, zachowek wynosi połowę wartości udziału, który przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym.
Testament wzajemny to skuteczne narzędzie planowania spadkowego dla małżonków. Wymaga on jednak starannego przygotowania i rozważenia wszystkich konsekwencji prawnych. W razie wątpliwości, warto skonsultować się z notariuszem lub prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym przed jego sporządzeniem. Pamiętajmy, że testament małżeński i wzajemny testament to synonimy testamentu wzajemnego. Bez względu na nazwę, kluczowe jest prawidłowe spisanie testamentu wzajemnego zgodnie z wymogami prawa, aby uniknąć potencjalnych problemów.
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.
-
Kategoria:Prawo
-
Data publikacji:16 października, 2023
-
Ostatnia aktualizacja:13 sty 2025