W polskich realiach osiągnięcie wieku emerytalnego i praca to dość często spotykane połączenie. Osoba aktywna zawodowo przede wszystkim powinna postarać się o korzystne warunki zatrudnienia. Jednym z ich kluczowych elementów jest umowa. Jaka umowa i kiedy będzie najkorzystniejsza dla emeryta? Sprawdziliśmy!
Spis treści
Dlaczego pracodawcy chętnie zatrudniają emerytów?
Renciści i emeryci to grupy społeczne mile widziane w charakterze pracowników. Łączenie pracy z wypłatą świadczeń to zwykle korzyść dla obu stron. Pracodawca może liczyć na szereg ulg, z kolei pracownik jest w stanie dorobić sobie do regularnej emerytury albo renty.
Jak można łączyć pracę i emeryturę?
Zgodnie z polskim prawem osoba po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego może dorabiać bez limitów. Wcześniejszy emeryt i rencista muszą natomiast przestrzegać określonych progów finansowych. Jeśli tego nie zrobi, jego emerytura może zostać pomniejszona o określoną wartość bądź zawieszona. Dużym plusem dla pracującego emeryta jest nie tylko uzyskiwanie wyższych comiesięcznych dochodów, ale także zwiększanie wysokości dotychczasowego świadczenia.
Bez ograniczeń mogą dorabiać:
- osoby z prawem do emerytury częściowej;
- osoby z prawem do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia (lub renty rodzinnej po tych inwalidach);
- mające prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową.
Jak praca na emeryturze wygląda z punktu widzenia pracodawcy?
Formy zatrudnienia pracownika są różne, jednak nie wszystkie są tak samo atrakcyjne. Najbardziej odpowiednia i chroniąca interesy pracownika-seniora jest praca na podstawie umowy o pracę. Jednakże ze względów finansowych pracodawcy rzadko decydują się na zawarcie takiego stosunku pracy. W praktyce przeważają umowy cywilnoprawne, takie jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Na podstawie umowy cywilnoprawnej chętnie zatrudniani są zarówno emeryci, jak i osoby w młodszym wieku. Przepisy regulujące poszczególne typy umowy znajdziemy w przepisach Kodeksu pracy.
Umowa zlecenie
Umowa zlecenie to jedna z najczęściej stosowanych umów cywilnoprawnych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami pracodawca jest zobowiązany opłacać za zleceniobiorcę składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli umowa zlecenia jest jedyną formą zatrudnienia emeryta lub rencisty, pracodawca jest zobligowany do:
- uiszczania ubezpieczeń emerytalnych i rentowych,
- ubezpieczenia wypadkowego,
- ubezpieczenia zdrowotnego.
Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Na podstawie umowy zlecenia zwolnienie z opłacania składek jest możliwe tylko wtedy, gdy emeryt lub rencista są zatrudnieni na podstawie innej umowy, w ramach której składki są odprowadzane od przynajmniej minimalnego wynagrodzenia. Wówczas pracodawca musi odprowadzać jedynie opłaty na ubezpieczenie zdrowotne za pracownika.
Pracodawca zostaje zwolniony z obowiązku opłacania składek również wtedy, gdy wymiar składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne przekroczy wartość ubezpieczenia wymaganego przy minimalnym wynagrodzeniu.
Sytuacja ta dotyczy kolejnej zawartej umowy między stronami lub umowy zawartej z innym podmiotem. Zleceniobiorca musi zostać zgłoszony do ZUS-u w ciągu 7 dni od dnia podpisania umowy. Wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalna stawka godzinowa.
Jeżeli umowa zlecenie została zawarta przez przedsiębiorcę z seniorem jednocześnie będącym pracownikiem zatrudnionym na umowie o pracę (w sytuacji tzw. podwójnego zatrudnienia), to przychód z tej umowy stanowi podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne.
Umowa o dzieło
Umowa o dzieło to kontrakt najmniej opłacalny dla pracownika. Pracodawca nie jest zobowiązany do odprowadzania za niego składek ZUS na ubezpieczenie społeczne, wypadkowe, chorobowe czy zdrowotne. W przypadku umowy o dzieło jedynym obowiązkiem zleceniodawcy jest odprowadzanie podatku dochodowego od kwoty wynagrodzenie rencisty lub emeryta oraz raz w roku przekazanie mu dokumentu, jakim jest PIT-11, informujący o podatku dochodowym – sprawdź, co grozi za brak rozliczenia PIT-u w terminie.
Jeżeli umowa o dzieło została zawarta przez przedsiębiorcę z pracownikiem zatrudnionym wcześniej na umowie o pracę, przychód uzyskany w jej ramach stanowi podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Tak jak w umowie zlecenie współpracownik ma każdorazowo przewidziany czas wykonania określonej pracy.
Umowa o pracę
Umowa o pracę to najkorzystniejsza opcja z punktu widzenia pracownika, z kolei najmniej zadowalająca dla pracodawcy. Pełnowymiarowe składki są dla niego bowiem sporym obciążeniem w budżecie. Etat seniora generuje takie same koszty związane z ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym, co etat osoby przed wiekiem emerytalnym. Pracodawca jest zobowiązany opłacać za pracownika składki chorobowe i wypadkowe. Obowiązkowy charakter składek ZUS jest niezależny od wymiaru czasu pracy oraz od wysokości osiągniętego wynagrodzenia za pracę przez emeryta.
Wyjątkiem jest ukończeniem 55. roku życia przez kobiety i 60. przez mężczyzn. Wówczas pracodawca zostaje zwolniony z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Socjalnych.
Pracodawca ma obowiązek zgłosić pracownika do ZUS w ciągu 7 dni od dnia podpisania z nim umowy. Gdy jesteś zatrudniony w ramach umowy o pracę, masz prawo do urlopu wypoczynkowego.
Co trzeba wiedzieć o warunkach zatrudnienia?
Przy zawieraniu umów konieczne jest dopełnienie wszystkich formalności. Rozwiązanie każdego z rodzajów umów jest podyktowane jej zapisami i ogólnym prawem w systemie ubezpieczeń społecznych Najbardziej skomplikowane pod tym względem są przepisy zawarte w umowie o pracę. Rozwiązanie umowy nie generuje konsekwencji prawnych oprócz ustania stosunku pracy. Mimo wszystko, mając umowę, jesteśmy choć częściowo zobowiązani do określonej czynności prawnej.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.