Nieterminowe wypłacanie pensji – czego możesz domagać się od pracodawcy?

Warunki zatrudnienia to normy określające stosunek świadczonej pracy. Ich podstawową regulacją jest zapewnienie pracownikowi należytego wynagrodzenia. Co grozi pracodawcy, który nieterminowo wypłaca pensję?

Dlaczego umowa w pracy jest ważna?

Umowa to podstawowy dokument pozwalający regulować stosunek pracy między dwoma podmiotami: pracownikiem i pracodawcą. Jest ważna wtedy, gdy zostanie zawarta zgodnie z „Kodeksem pracy”. W umowie o pracę muszą znaleźć się informacje m.in. na temat stron umowy, warunków pracy (jej rodzaju, miejsca wykonywania, wymiaru oraz terminu rozpoczęcia) oraz wysokości wynagrodzenia, czyli płacy.

Praca a wypłata wynagrodzenia

Nawiązanie stosunku pracy zarówno na pracownika, jak i na pracodawcę nakłada szereg obowiązków. Pracownik świadczy pracę w miejscu wskazanym przez pracodawcę i pod jego kierownictwem, a zatrudniający regularnie wypłaca wynagrodzenie (co należy do podstawowych obowiązków pracodawcy). W przypadku nieterminowej wypłaty pensji zatrudniającemu grozi odpowiedzialność karna.

Nałożenie na pracodawcę obowiązku wypłaty wynagrodzenia jest umotywowane w przepisach. I nieważne, czy dotyczy to wypłacenia części wynagrodzenia, czy całości. Pensja powinna być:

• wypłacana terminowo; co najmniej raz w miesiącu,
• odpowiadać rodzajowi wykonywanej pracy oraz kwalifikacjom pracownika.

Wynagrodzenie powinno być płatne w ciągu 10 pierwszych dni każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego. W przypadku, gdy ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu go poprzedzającym. Pracodawca na żądanie pracownika ma obowiązek udostępnić dokumenty, na podstawie których naliczana jest wysokość pensji.

Jak chronione jest wynagrodzenie za pracę?

Wynagrodzenie za pracę znajduje się pod szczególną ochroną. Pracownik nie może przenieść go na inną osobę ani się go zrzec. Pracodawca zaś nie ma prawa dokonywać z niego dobrowolnych potrąceń. Do okoliczności prawnych umożliwiających pomniejszenie pensji należą:

• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
• sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
• zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
• kary pieniężne.

W przypadku chęci potrącenia należności z tytułu innego niż ujęty powyżej pracodawca musi uzyskać zgodę pracownika.

Niewypłacenie pensji w terminie – co za nie grozi?

Nieterminowa wypłata wynagrodzenia jest standardowym naruszeniem praw pracowniczych. Zgodnie z „Kodeksem pracy”, jeśli pracodawca dopuścił się niewypłacenia pensji w terminie może zostać ukarany grzywną w wysokości od 1 000 do 30 000 zł, a nawet ograniczeniem lub pozbawieniem wolności.

Gdzie zgłosić nieterminowe wypłacanie pensji?

Senior, który nie otrzyma pensji w ustalonym terminie, ma prawo do:

• zgłoszenia sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy,
• złożenia pozwu do sądu pracy.

Podstawą zgłoszenia ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy jest czyn wynikający z art. 218 „Kodeksu karnego”: „Kto, wykonując czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.

Jak można złożyć skargę do PIP-u?

Naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika może skutkować skargą do Państwowej Inspekcji Pracy. Należy złożyć ją ustnie do protokołu lub pisemnie: telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, formularza e-skargi. Inspektor pracy jest zobowiązany do nieujawniania informacji powodu kontroli. Chyba że otrzyma na to zgodę pracownika.

W ramach kontroli inspektor może nakazać pracodawcy wypłatę zaległych świadczeń lub wszcząć postępowanie w sprawie naruszenia praw pracowniczych. W razie, gdyby pracodawca pomimo nakazu zapłaty nadal nie wypłacał zaległych pensji, PIP może wszcząć wobec niego egzekucję: najpierw nakładając upomnienie, a potem grzywnę.

Brak pensji w terminie a sprawa w sądzie

Dochodzić swoich praw na drodze sądowej może pracownik nadal zatrudniony w danej firmie oraz ten, który już w niej nie pracuje. Pozew należy złożyć osobiście lub przez pełnomocnika, nawet w postaci związku zawodowego. Od pozwu składanego przez pracownika zazwyczaj nie jest pobierana opłata sądowa. Chyba że wartość przedmiotu sporu wynosi więcej niż 50 000 zł.

Sądem właściwym dla rozstrzygania sporu z pracodawcą, jeśli chodzi o nieterminowe wypłacanie wynagrodzenia, będzie ten, do którego przynależy pozywana firma lub gdzie była świadczona praca. Pozew powinien zawierać podstawowe dane identyfikujące pracownika i pracodawcę, fakty, na podstawie których pracownik opiera swoją opinię, oraz oświadczenie pracownika dotyczące propozycji rozwiązania konfliktu.

Nieterminowe wypłacanie pensji – co jeszcze powinien wiedzieć senior?

Niewypłacanie wynagrodzenia w całości w ustalonym terminie bądź nieuprawnione wypłacanie go ratalnie może być powodem rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jeśli wynagrodzenie wpływa z opóźnieniem, pracownik ma dodatkowo prawo domagać się odsetek, a także rekompensaty za szkody, które poniósł w związku z opóźnieniem wypłaty.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.