Część z nas codziennie sięga po produkty sygnowane tą nazwą, nie znając historii marki. Tymczasem – podobnie jak w wielu innych przypadkach – za międzynarodowym powodzeniem firmy stały pomysł i przedsiębiorczość. A wiek nie był przeszkodą w drodze do sukcesu. Henri Nestlé miał 52-lata, gdy zaczął tworzyć legendę.
Pomysłowy senior
Genezy koncernu Nestlé powinniśmy szukać w 1866 roku, kiedy angielsko-szwajcarska firma Condensed Milk otworzyła pierwszą w Europie (w Szwajcarii) fabrykę produkującą mleko skondensowane. Założycielem koncernu był urodzony w 1814 roku niemiecki farmaceuta Heinrich Nestle. Na świat przyszedł jako 11. dziecko w rodzinie.
Od młodych lat przejawiał zainteresowanie farmaceutyką. Jeszcze przed ukończeniem 20. roku życia rozpoczął czteroletnią praktykę we frankfurckiej aptece. Potem wyemigrował. W 1839 roku sprzedawał leki i zaczął prowadzić eksperymenty chemiczne. Osiadł we francuskojęzycznym Vevey. By lepiej przystosować się do lokalnego środowiska, zmodyfikował nazwisko na to, z którego jest znany współcześnie.
Kilka lat później kupił jedną z regionalnych produkcji rzepaku i zajął się wytwarzaniem rumu, octu, absyntu, likierów i olejków orzechowych. Następnie przyszedł czas na produkcję i sprzedaż wody mineralnej oraz lemoniady. W 1857 roku Nestlé skoncentrował się na sprzedaży oświetlenia oraz nawozów.
Wkrótce markę zaczęto rozpoznawać poprzez charakterystyczne logo – przedstawiające trzy ptaszki karmione przez ptasią mamę. Tego symbolu po raz pierwszy oficjalnie użyto w 1867 roku, a był on ściśle związany z pochodzeniem i nazwiskiem Heinricha. W dialekcie południowej Szwabii, czyli terenów, z których wywodzi się rodzina senioralnego biznesmena, słowo „Nestle” oznacza małe ptasio gniazdo.
Szlachetne pobudki
Za flagowy produkt marki uważa się mleko skondensowane. Nestlé stworzył je, by zahamować wysoką śmiertelność niemowląt. Ta wynikała z niedostatecznie rozwiniętej medycyny, a także niewystarczającego uzupełniania diety maluchów o kluczowe substancje zawarte w mleku matki. Brak odporności sprzyjał chorobom, których w XIX wieku często nie potrafiono skutecznie leczyć. Świeże mleko zastępcze nie zawsze było dostępne w dużych miastach. Z kolei kobiety z wyższych sfer karmienie piersią zaczęły postrzegać jako niemodną opcję.
Nestlé postanowił rozwiązać ten problem. Stworzył kompozycję z krowiego mleka, mąki pszennej i cukru, dostosowaną do potrzeb dzieci. Wraz ze swoim przyjacielem Jeanem Schnetzlerem, naukowcem zgłębiającym tematykę żywienia ludzi, usunął z mąki pszennej kwas i skrobię, czyli elementy ciężkostrawne dla niemowląt.
Produkt nazywany „kindermehl” lub „mąką dla dzieci” miał przewagę nad „zupą dla niemowląt” Justusa von Liebiga, ponieważ był łatwiejszy do przygotowania – wymagał jedynie ugotowania przed karmieniem. W latach 70. XIX wieku żywność Nestlé produkowaną ze słodu, mleka krowiego, mąki pszennej i cukru sprzedawano w USA po pół dolara za butelkę.
Od mleka do czekolady
Producent słodyczy Daniel Peter zaczerpnął inspirację z procesu kondesacji mleka prowadzonego w Nestlé. To po kilkuletnim wysiłku pozwoliło mu udoskonalić recepturę czekolady mlecznej. Peter i Henri nawiązali współpracę, co ostatecznie wprowadziło firmę farmaceuty w rolę jednego z największych europejskich graczy w branży cukierniczej.
Nestlé rozwojowi swojego dzieła przyglądał się z boku. W 1875 roku główną fabrykę w Vevey sprzedał trzem biznesmenom, którzy szybko rozpoczęli własną produkcję mleka skondensowanego. Prawdopodobnie była to konsekwencja zaawansowanego wieku i tym samym pogarszającego się stanu zdrowia. Henri i jego żona Glion nie mieli własnych dzieci, ale adoptowali dziewczynkę – Emmę. Do końca życia Nestlé pomagał ludziom, udzielając im małych pożyczek. Zmarł w 1890 roku na atak serca.
Pomimo zmiany właściciela i jego późniejszej śmierci firma się rozrastała. Na początku XX wieku sieć sprzedaży zaczęto tworzyć w Ameryce Łacińskiej, Azji, Australii i Afryce. Jeszcze przed wybuchem Wielkiej Wojny przedsiębiorstwo miało status globalnej firmy nabiałowej. Podczas konfliktu zbrojnego zapotrzebowanie na mleko skondensowane i czekoladę rosło, jednak koncern musiał mierzyć się z brakiem bądź trudną dostępnością surowców produkcyjnych i przeszkodami w handlu.
Nestlé w Polsce
W 1929 roku Nestlé & Anglo-Swiss kupiło największą firmę produkującą czekoladę w Szwajcarii – Peter-Cailler-Kohler. W 1938 roku wypuściło na rynek „sproszkowany wyciąg z czystej kawy” znany jako Nescafé. Podczas II wojny światowej firma zaopatrywała w żywność zarówno cywili, jak i siły zbrojne. Niedługo po wojnie koncern połączył się ze szwajcarską Alimentaną produkującą zupy, buliony i przyprawy. W 1984 roku pojawiła się Nestea. Niecałą dekadę później Nestlé weszło na rynek Polski, a w 2007 kupiło globalnego producenta artykułów dla dzieci – firmę Gerber.
Dziś Nestlé to jedna z największych firm spożywczych oraz światowy lider w produkcji odżywek dziecięcych, lodów, mleka w proszku, wód mineralnych, kawy rozpuszczalnej czy karmy dla zwierząt. Globalnie zatrudnia ponad 300 tys. pracowników. Do Nestlé należą m.in.: fabryka Winiary w Kaliszu, fabryka lodów w Namysłowie i słodyczy w Kargowej.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.