Dlaczego niektóre grupy ludzi w pracy działają jak dobrze naoliwiona maszyna, podczas gdy inne są jak zespół muzyczny, w którym każdy gra co innego? To trochę jak w kinie. Gdy film ma świetny scenariusz i aktorzy pasują do swoich ról, widzowie wychodzą z sali zadowoleni i napełnieni wrażeniami.
Spis treści
Praca z konieczności pogarsza kondycję
Wiele osób wykonuje swoją pracę z konieczności. Nie czerpią z niej radości, a jedynie zobowiązania, które muszą spełnić, aby utrzymać standard życia. Często nie lubią tego, co robią, i gdyby mogli, porzuciliby swoje obowiązki bez wahania. Czy to oznacza, że są niewłaściwi dla swojej pracy? Tak, ale niekoniecznie oznacza to, że są w złej firmie. Może po prostu nie odnaleźli się w swojej roli. Czy można to zmienić? Oczywiście, wystarczy tylko wiedzieć, jak to zrobić. W tym miejscu z pomocą przychodzi teoria ról zespołowych Belbina.
Ta teoria to narzędzie, które pozwala zrozumieć, gdzie obecnie się znajdujemy i gdzie powinniśmy zmierzać. Umożliwia porównanie siebie z innymi członkami zespołu oraz z własnymi doświadczeniami. Dzięki temu można odnaleźć miejsce, które będzie odpowiadało naszym zdolnościom i temperamentowi. To miejsce, z którego nie tylko przyniesiemy największe korzyści dla zespołu, ale również będziemy czuć, że robimy to, co jest dla nas właściwe.
Jaki jest dobry pracownik?
Dobry pracownik to taki, który nie tylko posiada odpowiednie umiejętności, ale także cechy charakteru, które sprawiają, że staje się duszą zespołu. Umiejętność pracy zespołowej, pozytywne nastawienie, a także umiejętność uczenia się i radzenia sobie z wyzwaniami to cechy dobrego pracownika. W kontekście wykonywanej pracy analityczne myślenie i zrozumienie pojęciu dominujących cech charakteru mają kluczowe znaczenie.
Idealny pracownik to ten, który swoją pracą inspiruje pozostałych członków zespołu. To osoba z pozytywnym nastawieniem, która potrafi współpracować i doceniać wkład każdego z członków zespołu. Umiejętność pracy, zarówno indywidualnej, jak i grupowej, jest fundamentem, na którym buduje się sukces całej organizacji.
Meredith Belbin, brytyjski naukowiec, po latach obserwacji menadżerskich zespołów, doszedł do wniosku, że sukces grupy zależy od różnorodności ról wśród jej członków. Odkrył, że w najbardziej efektywnych zespołach znajdziemy aż dziewięć różnych ról. Nawet mniejsze grupy mogą osiągać cele, gdyż jedna osoba może pełnić kilka ról. Ważne jest, aby każdy mógł działać zgodnie z własnymi predyspozycjami, wybierając rolę, która najlepiej odpowiada jego umiejętnościom i preferencjom.
W pracy zespołowej kluczowe jest, aby każdy członek mógł wykorzystać swoje najważniejsze cechy. Dobry pracownik to taki, który potrafi dostosować się do danej sytuacji, przejmując odpowiednią rolę, co przekłada się na dobrą organizację pracy całego zespołu. Belbin podkreśla, że nie ma ról lepszych czy gorszych, ale trwanie w roli, która nie odpowiada naszym naturalnym skłonnościom, może prowadzić do frustracji i obniżenia efektywności.
Co przede wszystkim liczy się dla idealnego pracownika?
Idealny pracownik to ten, który rozumie, że w pierwszej kolejności liczy się dobro całego zespołu. W zespole powinni znaleźć się ludzie odgrywający różne role, ale w odpowiedniej proporcji. Nadmiar lub brak pewnych ról może zaburzyć równowagę i wpłynąć negatywnie na atmosferę oraz jakość pracy. Na przykład, brak wyraźnego lidera, czyli Lokomotywy, może spowodować niski poziom motywacji, podczas gdy zbyt wielu liderów może doprowadzić do konfliktów, wzorem kłótni w związku. Z kolei brak Duszy Zespołu może osłabić komunikację, a nadmiar tej roli może skutkować nadmiernym relaksowaniem się i brakiem skupienia na celach.
Dobra praca zespołowa wymaga także umiejętności miękkich, które są niezbędne do rozwiązywania problemów i budowania relacji z partnerami biznesowymi. Osoby o pozytywnym nastawieniu i zdolności do bycia „poszukiwaczem źródeł” mogą znacząco przyczynić się do działania mającego na celu osiąganie sukcesów. W ofercie pracy często wymienia się słabe strony kandydatów, ale w kontekście pracy zespołowej, ważniejsze jest, jak te słabości mogą zostać zrównoważone przez inne role w zespole.
Czasem, bez osoby odpowiedzialnej za krytyczne spojrzenie, możemy podążać ścieżką, która już dawno straciła swoją aktualność. A jeśli nawet zdarzy się, że zaczniemy podążać tą drogą, trudno będzie przeciwstawić się osobie, która pcha zespół do przodu, nie tolerując sprzeciwu, bo to dla niej jak uderzenie w dumę.
Brak Poszukiwacza Źródeł może sprawić, że nikt nie wesprze pracownika, który samotnie stara się przełamać dominującą wizję. A kiedy nadejdzie czas zmian, to właśnie Dusza Zespołu będzie tą, która pocieszy tych, którzy poczuli się skrytykowani, łagodząc napięcia i konflikty. Trenerzy podkreślają, że role w zespole są dynamiczne, zmieniają się w zależności od potrzeb i dojrzałości grupy. Co ciekawe, często te naturalne role nie pokrywają się z formalnymi pozycjami w hierarchii firmy. A jeszcze bardziej interesujące jest to, że pracownicy są efektywniejsi i zadowoleni z pracy, gdy działają zgodnie z własnymi predyspozycjami, nawet jeśli nie są to ich formalne obowiązki.
Zastanawiasz się, gdzie jest Twoje miejsce?
Odpowiedź na to pytanie pomoże Ci zrozumieć, gdzie nie powinieneś/-aś się pchać i do czego dążyć. Odkrycie swojego potencjału i możliwość pracy zgodnie z nim wzmacnia cały zespół. Aby to zrobić, warto zacząć od określenia swojej ogólnej roli w grupie, zgodnie z podziałem Belbina. Wyróżnia on zadaniowe role, takie jak Lokomotywa, Realizator czy Skrupulatny Wykonawca, role społeczne, w tym Koordynator, Poszukiwacz Źródeł i Dusza Zespołu, oraz role intelektualne: Myśliciel, Krytyk Wartościujący i Specjalista. Najbardziej wpływowe są te pierwsze.
W sytuacjach kryzysowych to właśnie te role zadaniowe często przejmują pełną odpowiedzialność za znalezienie nowych rozwiązań. Pracownik, który potrafi szybko przyswajać nowe umiejętności i ma dużego doświadczenia, jest na wagę złota. Ważna cecha to także umiejętność radzenia sobie z presją czasu i zdolność do nawiązywania kontaktów zewnętrznych. W miejscu pracy, gdzie każdy pracownik jest świadomy swoich zadań i umiejętności, zespół może osiągać znakomite wyniki. Ważną cechą dobrego pracownika jest także gotowość do podejmowania nowych wyzwań i elastyczność w adaptacji do zmieniających się warunków rynku pracy.
Zastanówmy się, jaką wartość wnosimy do naszej grupy zawodowej. Czy jest to nasza intelektualna iskra, nasze pomysły i kreatywność? A może to nasza umiejętność budowania relacji społecznych? Niektórzy z nas wolą pozostawić myślenie tym, którzy się w tym specjalizują, a sami skupiają się na planowaniu i organizacji pracy. To ważne, abyśmy zrozumieli, jakie cechy wyróżniają nas w zespole i kto jeszcze podziela nasze podejście.
Przyjrzyjmy się bliżej naszym rolom. Gdy już wiemy, na czym się koncentrujemy, warto ocenić, jak nasze działania wpływają na cały zespół. Czy nasze zaangażowanie jest dominujące, czy raczej wspierające? Czy jesteśmy wykonawcami zadań? To pozwoli nam lepiej zrozumieć nasze miejsce w grupie i nasze relacje z współpracownikami.
Odpowiedniość naszych kompetencji do zajmowanego stanowiska jest istotna
Dopasowanie oznacza, że nasz sposób komunikacji i postawa są zgodne z resztą zespołu. Jeśli czujemy, że nasza rola jest dla nas odpowiednia, to świetnie. Jeśli jednak nie, warto zastanowić się, jakie mamy szanse na znalezienie lepszego miejsca dla siebie. Czasem w firmie pojawiają się nowe projekty, które mogą być okazją do zmiany roli. Możemy też stopniowo zmieniać nasze obowiązki, aby lepiej pasowały do naszych predyspozycji.
W sytuacjach kryzysowych możemy przejść od roli Poszukiwacza Źródeł do Realizatora, od Krytyka Wartościującego do Myśliciela. Nie musimy ograniczać się tylko do naszych obowiązków – możemy wykazać się kreatywnością i poszukiwaniem nowych rozwiązań. Jeśli nie widzimy dla siebie miejsca, warto porozmawiać z szefem. Dobry pracodawca zawsze będzie działał w interesie zespołu i zrozumie potrzeby pracowników. Znajdzie miejsce, w którym będziemy mogli w pełni wykorzystać nasze doświadczenie i cechy, biorąc pełną odpowiedzialność za powierzone zadania.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak efektywnie współpracować z zespołem i jakie cechy są cenione przez pracodawców, pamiętaj, że komunikatywność, samodzielność i pewność siebie to kluczowe atrybuty. Zaangażowanie w pracę i gotowość do adaptacji do nowych warunków są również wysoko cenione. W końcu to pracownicy tworzą zespół i to od nich zależy, czy praca przyniesie konkretny efekt.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.