Wiesław Myśliwski – pisarz, który czerpiąc z chłopskiego doświadczenia i żywej mowy wpisał się w krąg uniwersalnych praw o świecie i ludzkiej egzystencji, zaskarbił sobie sympatię wielu czytelników. Choć jest uznawany za reprezentanta nurtu chłopskiego w polskiej literaturze, jego utwory znacznie wykraczają poza to pojęcie.
Spis treści
Debiut w prasie
Wiesław Myśliwski urodził się 25 marca 1932 roku w Dwikozach pod Sandomierzem. Jego ojciec – Julian – pochodził z mieszczańskiej rodziny z Ćmielowa, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a po demobilizacji został urzędnikiem. Marianna – matka przyszłego pisarza – w młodości działała w Związku Młodzieży Polskiej „Wici”. Po zakończeniu II wojny światowej Wiesław Myśliwski uczęszczał do gimnazjum i liceum ogólnokształcącego w Sandomierzu, maturę zdał w 1951 roku. Studiował filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, którą ukończył w 1956 roku.
Debiutował w prasie w 1955 roku recenzją powieści Etienne de Greff Noc jest moim światłem. W latach 1955–1976 Myśliwski pracował w Ludowej Spółdzielni Wydawniczej w Warszawie. Był asystentem redaktora, redaktorem, kierownikiem redakcji literatury współczesnej oraz zastępcą redaktora naczelnego. W latach 1975–1999 był redaktorem naczelnym kwartalnika Regiony, w latach 1993–1999 także dwutygodnika kulturalnego „Sycyna”. Był członkiem Narodowej Rady Kultury, w 1983–1989 pełnił funkcję jej wiceprzewodniczącego, a w latach 1986–1989 należał do Rady Konsultacyjnej przy Przewodniczącym Rady Państwa.
W latach 1971–1983 był członkiem Związku Literatów Polskich. Od 1997 roku przewodniczył jury konkursu – Ogólnopolskiej Nagrody im. Aleksandra Patkowskiego w Sandomierzu. Mieszka w Warszawie. Tematyka wiejska służy Myśliwskiemu za solidny fundament, zdolny udźwignąć i artystycznie uwiarygodnić pytania egzystencjalne i filozoficzne.
Nurt wiejski prosperuje dziś całkiem dobrze. Na literackiej mapie coraz wyraźniej zaznaczają się autorzy piszący o prowincji. Na ogół są to prozaicy o wiejskim lub małomiasteczkowym rodowodzie. Tematyka wiejska emanuje choćby z prozy Olgi Tokarczuk czy Andrzeja Stasiuka – dołączają następni.
Pierwsza powieść
Pisarz debiutował w 1967 powieścią „Nagi sad”. Książka, objętościowo skromna w porównaniu do późniejszych dzieł jest monologiem wiejskiego nauczyciela, który na starość wspomina swojego ojca – ubogiego chłopa – i kreśli przejmujący portret trudnej, ojcowsko-synowskiej miłości. Poetyckim obrazem tej miłości staje się tytułowy sad: to tutaj narrator, jako dziecko, ma swoje gniazdo w gałęziach starej, “rosłej jak kościół” ulęgałki, a ojciec, wracając z pola, szuka syna pośród owocowych drzew, chociaż sad jest zbyt mały, żeby ktokolwiek mógł się w nim ukryć.
Znane książki Wiesława Myśliwskiego
- Nagi sad, Warszawa: PIW, 1967
- Pałac, Warszawa: PIW, 1970
- Kamień na kamieniu, Warszawa: PIW, 1984
- Widnokrąg, Warszawa: Muza, 1996
- Traktat o łuskaniu fasoli, Kraków: Znak, 2006
- Ostatnie rozdanie, Kraków: Znak, 2013
- Ucho Igielne, Kraków: Znak, 2018
Dramaty
- Złodziej, Dialog 1973, nr 7, s. 5–34
- Klucznik, Dialog 1978, nr 6, s. 32–60
- Drzewo, Twórczość 1988, nr 7, s. 11–73 i nr 8, s. 7–50 ; Szczecin : Wydawnictwo Glob, 1989
- Requiem dla gospodyni, Dialog 2000, nr 10, s. 5–47 ; Warszawa : Muza, 2000
Eseje, wywiady, rozmowy
- Kres kultury chłopskiej, Bochnia: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2003
- Myśliwski – Bocheński Rozmowy istotne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2021
- W środku jesteśmy baśnią: mowy i rozmowy, Kraków: Znak, 2022
Wiesław Myśliwski znany jest z tego, że publikuje rzadko, za to każda jego powieść staje się literackim wydarzeniem. Tak też było z „Widnokręgiem” uhonorowanym Nagrodą Nike. W książce oczami nastolatka patrzymy na jego otoczenie: ojca i matkę, dziadków, wujów i ciotki, malownicze panny Ponckie, postać niemieckiego burmistrza, młodej Żydówki Sulki czy tajemniczej Anny, w której Piotr się kocha. Na te portrety ludzkie składa się szereg fragmentarycznych ujęć, szkiców kreślonych w ruchu, na przestrzeni lat.
Tematyka moralna, egzystencjalna, swoiste poczucie odpowiedzialności bohaterów za siebie i innych lokują jego prozę i dramaturgię wśród uniwersalnych przypowieści o skomplikowanej naturze świata i nieprzewidywalnym ludzkim losie. Pióro pisarza nadało współczesnej polskiej wsi wyrazu, a jej mieszkańcom – godności, charakteru i magii.
Fot.: Włodzimierz Wasyluk,
Fot. 1. By Mariusz Kubik, http://www.mariuszkubik.pl – own work, http://commons.wikimedia.org/wiki/User:Kmarius, CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=863047,
Fot. 2. By Kotoviski Photograph by Henryk Kotowski – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=39706225.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.