Rząd zamierza uchylić klauzulę, zgodnie z którą tylko te osoby, które pracowały w specyficznych warunkach lub na specjalnych stanowiskach przed 1 stycznia 1999 roku mogą przejść na emeryturę pomostową. Te osoby mogą rozpocząć korzystanie z takiego świadczenia już w wieku 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).
Spis treści
Ten plan stanowi część umowy między rządem a związkiem zawodowym „Solidarność”. Propozycja w tej sprawie trafiła do parlamentu i uzyskała zielone światło od parlamentarnej Komisji ds. Polityki dla Osób Starszych i Komisji ds. Polityki Społecznej i Rodzinnej. Posłowie z komisji wyrazili jednomyślne poparcie dla projektu zmian w ustawie o emeryturach pomostowych oraz kilku innych ustaw.
Aktualne przepisy o emeryturach pomostowych
Według obowiązujących przepisów emerytura pomostowa przysługuje tylko tym, którzy pracowali w specyficznych warunkach lub na specjalnych stanowiskach przed 1 stycznia 1999 roku. Właśnie ten wymóg ma zostać usunięty.
Aby ubiegać się o emeryturę pomostową, kobiety muszą mieć co najmniej 55 lat, a mężczyźni – 60. Emerytury pomostowe są świadczeniami okresowymi. Skierowane są do osób, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o specyficznej naturze i dla których możliwość pracy znacznie maleje wraz z wiekiem, ze względu na spadek fizycznej i psychicznej wydolności.
„Bardzo korzystne świadczenia” – komentuje ZUS
– Emerytury pomostowe są dla pracowników bardzo atrakcyjnymi świadczeniami, ponieważ pozwalają na wcześniejsze zakończenie pracy zawodowej, w porównaniu z przejściem na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym – stwierdził Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Dane z ZUS-u pokazują, że w marcu 2023 roku 39,9 tys. osób otrzymywało emerytury pomostowe, co oznacza wzrost o 3,4% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Aż 90 proc. z nich to mężczyźni. Jest to związane z wyższą liczbą mężczyzn pracujących w ciężkich zawodach, takich jak prace przeładunkowe, górnictwo lub hutnictwo.
Postęp technologiczny nie rozwiązał problemu
W uzasadnieniu do projektu, który ma na celu uchylenie terminowego charakteru emerytur pomostowych, czytamy, że „postęp technologiczny, który był zakładany w momencie wprowadzania przepisów ustawy, nie poprawił warunków pracy na tyle, aby stwierdzić, że szkodliwe warunki zostały wyeliminowane”.
W strukturze emerytur pomostowych najwyższy odsetek – 17,3 proc. – stanowiły osoby otrzymujące świadczenia o wartości od 3 500,01 zł do 4 000,00 zł.
Emerytury pomostowe – jakie zmiany przyjął Sejm RP?
28 lipca Sejm RP odrzucił większość poprawek zaproponowanych przez Senat do ustawy o emeryturach pomostowych. Przyjęta ustawa zapewnia ochronę liderów związków zawodowych w sprawach z zakresu prawa pracy i wyklucza dodatki za wyjątkowe warunki pracy z wynagrodzenia minimalnego. Sejm zaakceptował tylko jedną poprawkę Senatu, która ujednolica terminologię ustawy do Ustawy z 18 listopada 2020 roku o doręczeniach elektronicznych.
Najważniejszą zmianą, wprowadzoną przez Sejm RP, jest eliminacja „wygasającego” charakteru emerytur pomostowych. W wyniku nowelizacji wszyscy uprawnieni do emerytur pomostowych będą mogli z nich korzystać bez względu na datę rozpoczęcia pracy w szczególnych warunkach.
Wydatki na emerytury pomostowe w 2022 roku wyniosły około 1,8 mld zł.
Co dalej z ustawą o emeryturach pomostowych?
Ustawa o emeryturach pomostowych, po odrzuceniu większości poprawek Senatu, trafi do podpisu prezydenta. W razie braku zgody z jego strony ustawa wróci do Sejmu, który może ją przegłosować większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jeżeli prezydent podpisze ustawę, zmiany wejdą w życie po 14 dniach od momentu opublikowania w Dzienniku Ustaw.
Reakcje na zmiany
Zmiany w ustawie o emeryturach pomostowych spotkały się z mieszanymi reakcjami. Z jednej strony są chwalone przez związki zawodowe, które od dawna domagały się stabilizacji systemu emerytur pomostowych i ujednolicenia praw osób pracujących w szczególnych warunkach. Z drugiej – niektórzy obawiają się, że zmiany mogą zwiększyć obciążenia systemu emerytalnego i budżetu państwa.
Ponadto niektórzy twierdzą, że wprowadzenie stałych emerytur pomostowych może spowodować, że osoby pracujące w trudnych warunkach mogą nie zdecydować się na wcześniejszą zmianę pracy na mniej szkodliwą, skoro mogą liczyć na wcześniejszą emeryturę.
Mimo to generalnie ustawa jest postrzegana jako krok w dobrym kierunku, zważywszy na rosnące potrzeby związane ze starzeniem się społeczeństwa i koniecznością dostosowania systemu emerytalnego do nowych wyzwań.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.