Jak odzyskać pieniądze z OFE po zmarłym – sprawdź

pieniądze z OFE

Środki zgromadzone na zusowskich subkontach to pieniądze zdeponowane przez płatników, którzy dołączyli do otwartych funduszy emerytalnych. Na koniec lipca 2022 roku liczba członków OFE spadła poniżej 15 mln. Co zrobić, by odzyskać pieniądze z konta?

Czym jest OFE?

Otwarty fundusz emerytalny to instytucja finansowa, która inwestuje środki pozyskiwane ze składek ubezpieczonych pracowników. OFE prowadzą powszechne towarzystwa emerytalne (PTE), a pieczę nad ich działalnością sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

Prawie 3,8 mln członków OFE to osoby w wieku 51 lat i więcej, a niemal 5,5 mln członków to ludzie mający nie więcej niż 41–50 lat. Do OFE należy zaledwie nieco ponad 34,5 tys. osób w wieku 21-25 lat.

Kto ma pieniądze w OFE?

Członkowie otwartych funduszy emerytalnych mają subkonta ZUS, na których gromadzone są ich składki emerytalne. Choć nie każdy o tym pamięta, te środki podlegają dziedziczeniu. A ani ZUS, ani OFE nie będą szukać spadkobierców, bo nie mają takiego obowiązku.

Do OFE może należeć każda osoba, która została objęta ubezpieczeniami społecznymi, i ma ona prawo podpisać umowę z dowolnym otwartym funduszem emerytalnym. Gdy OFE będzie realizował dla Ciebie podział środków objętych małżeńską wspólnością majątkową, a Ty nie wskażesz rachunku w jakimkolwiek OFE, Fundusz, do którego należy Twój współmałżonek, założy Ci rachunek. 

10 lat przed przejściem członka OFE na emeryturę poprzez mechanizm „suwaka” zgromadzone przez niego środki zaczynają być przekazywane do ZUS-u. Finalnie to właśnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca emeryturę.

Kto dziedziczy pieniądze z OFE po zmarłym?

Kwestie spadkowe reguluje Ustawa z 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Pieniądze po zmarłym członku otwartego funduszu emerytalnego dziedziczą kolejno:

  • współmałżonek,
  • osoba wskazana przez członka OFE (tzw. osoba uposażona, która nie musi być członkiem rodziny),
  • spadkobierca osób fizycznych lub prawnych.

Wypłata zgromadzonych środków obejmuje całość depozytu: w przypadku wspólności majątkowej jego połowa trafia na rachunek w OFE małżonka osoby zmarłej, z kolei drugą część przekazuje się bezpośrednio osobom wskazanym (uposażonym) lub spadkobiercom (jeśli nie ma osób uposażonych).

Środki z OFE a brak spadkobierców

Jeżeli zmarły członek OFE nie miał spadkobierców ustawowych ani nie wyznaczył tzw. osoby uposażonej, pieniądze z OFE odziedziczy gmina, na terenie której płatnik mieszkał przed śmiercią.

Uwaga! W opinii niektórych prawników w przypadku dziedziczenia środków po zmarłym członku OFE brakuje bezpośrednich regulacji pozwalających na ustalenie, by środki środki zgromadzone na kontach ZUS (subkoncie ZUS) przepadały na rzecz Zakładu czy Skarbu Państwa.

Ile czasu jest na odziedziczenie pieniędzy z OFE?

Termin składania wniosków o prawo do dziedziczenia pieniędzy z OFE nie jest ograniczony przepisami, jednak najlepiej wystąpić z pismem jak najszybciej po śmierci płatnika. W skrajnych sytuacjach ZUS może powołać się na przedawnienie roszczeń, czym zablokuje nam drogę ubiegania się o pieniądze. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, ogólny termin przedawnienia wynosi 6 lat i 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz tych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Wypłata dokonywana bezpośrednio na rzecz osoby wskazanej przez zmarłego następuje w formie wypłaty jednorazowej lub w formie wypłaty w ratach płatnych nie dłużej niż przez 2 lata, zgodnie z pisemną dyspozycją osoby uprawnionej. Jeżeli osobą uprawnioną jest małżonek zmarłego członka funduszu, wypłata może być przekazana na rachunek w otwartym funduszu emerytalnym.

Możliwość wypłaty w formie gotówkowej środków przekazanych na rachunek w otwartym funduszu emerytalnym, który założono wyłącznie w celu dokonania podziału depozytu na rachunku zmarłego, zaistnieje:

  • w razie złożenia wniosku wraz z decyzją przyznającą emeryturę, zaopatrzenie emerytalne, emeryturę dla rolników lub uposażenie w stanie spoczynku.
  • w razie nienabycia prawa do emerytury, o ile osoba ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn.
  • w razie złożenia wniosku przez osoby urodzone przed 1 stycznia 1969 roku, jeżeli środki na ich rachunku w kwocie ustalonej w dniu złożenia wniosku nie są wyższe od kwoty stanowiącej 150 proc. przeciętnego wynagrodzenia

Odzyskanie pieniędzy z OFE po zmarłym a wniosek

W celu ubiegania się o pieniądze, musimy złożyć bezpłatny wniosek (ZUS USS) do ZUS-u i przejść weryfikację tożsamości. Zwrot zgromadzonych środków przysługuje tylko wtedy, gdy zmarły ubezpieczony ukończył 30 lat i nie miał przyznanej emerytury.

Czy i w jakim funduszu osoba zmarła prowadziła rachunek OFE sprawdzi urzędnik. Następnym krokiem jest złożenie wniosku właśnie do tego funduszu. W ciągu 14 dni powiadomi on ZUS o wpłynięciu wniosku.

Do dokumentów należy dołączyć skrócony odpis aktu zgonu ubezpieczonego oraz oryginał lub kopię dokumentu, który potwierdzi nasze prawo do pieniędzy. Takim dokumentem może być np. prawomocne postanowienie sądu, który stwierdził nabycie spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia.

ZUS ma obowiązek wypłacić należne pieniądze w ciągu 3 miesięcy od złożenia wniosku, jednak wypłata następuje nie wcześniej niż po miesiącu od złożenia pełnej dokumentacji przez osoby uprawnione do spadku. Wypłata dokonywana jest w terminach wskazanych dla wypłat transferowych, czyli w lutym, maju, sierpniu lub listopadzie.

Dziedziczenie środków a premia gwarancyjna

Po przekazaniu do ZUS-u pełnych środków zgromadzonych w OFE pieniądze będą jeszcze dziedziczone przez 3 lata na podstawie tzw. premii gwarancyjnej. Suma wypłaty gwarantowanej to część środków zgromadzonych w OFE proporcjonalna do czasu, który upłynął od momentu nabycia prawa do emerytury. OFE w imieniu osoby uprawnionej do otrzymania środków po śmierci członka Funduszu przekaże do ZUS-u informację, kto, w jakim udziale oraz z jakiego tytułu otrzymał wypłatę środków z rachunku zmarłego.

Czy pieniądze z OFE po zmarłym podlegają opodatkowaniu?

Pieniądze z OFE po zmarłym uczestniku OFE podlegają opodatkowaniu. Jest nim przede wszystkim podatek od spadków i darowizn, z którego zwolnieni są jednak najbliżsi członkowie rodziny. Warunkiem jest złożenie przez nich (w ciągu pół roku od otrzymania informacji o nabyciu spadku) zeznania podatkowego.

Wypłata środków z OFE po zmarłym podlega także zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu w wysokości 19 proc. Trzeba zapłacić go nawet wtedy, gdy zostaniemy zwolnieni z podatku od spadków i darowizn. W przypadku podatku dochodowego wszelkich formalności dopełnia za nas Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Na konto spadkobiercy wpłynie kwota pomniejszona o wartość daniny.

OFE a likwidacja funduszy

Prace nad ustawą, której założeniem jest likwidacja otwartych funduszy emerytalnych, rozpoczęły się kilka lat temu. Zgromadzone środki miałyby być przeniesione na konto do ZUS lub na IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne.

W przypadku niezadeklarowania chęci przeniesienia pieniędzy do ZUS-u środki miały zostać automatycznie zdeponowane na IKE, co wiąże się z koniecznością poniesienia opłaty przekształceniowej w wysokości 15 proc. depozytu. Odmiennie uregulowano kwestie dotyczące dziedziczenia oraz możliwości wypłaty środków z IKE i konta w ZUS.

Reforma zakładająca likwidację OFE miała wejść w życie w styczniu 2022 roku. Ostatecznie prace nad ustawą zostały wstrzymane. Z uwagi na fakt, że liczba członków OFE systematycznie spada, otwarte fundusze za jakiś czas samoistnie znikną z rynku. Przyspieszenie recesji nastąpi w 2024 roku, a kulminacja w latach 2029–2030.

Gdzie można przechowywać pieniądze na emeryturę?

Obecnie najpopularniejszym sposobem na jak najwcześniejsze rozpoczęcie odkładania środków na jesień życia są Indywidualne Konto Emerytalne i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Oba oferują możliwość oszczędzania już od 16 roku życia.

Jedna ocena “Jak odzyskać pieniądze z OFE po zmarłym – sprawdź”
Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *