W polskim systemie prawnym prawo do dziedziczenia jest zazwyczaj związane z koniecznością odprowadzenia podatku od spadków i darowizn. Często spadkobiercy nie są świadomi obowiązku dopełnienia określonych formalności w celu uzyskania zwolnienia od tej daniny publicznej. Obowiązujące przepisy umożliwiają uzyskanie zwolnienia podatkowego, jednak trzeba znać procedury i terminy, aby skorzystać z tego przywileju.
Spis treści
Nabycie spadku a opodatkowanie
Spadkobierca, który zdecyduje się przyjąć przeznaczony mu spadek, będzie zobowiązany do opłacenia podatku od spadków i darowizn (chyba że należy do tzw. grupy zerowej – wówczas może zostać z tego zwolniony). Proces nabycia spadku może zostać zrealizowany albo na mocy samego prawa po upływie 6 miesięcy od dnia, kiedy osoba dowiedziała się o powołaniu do spadku, albo poprzez złożenie oświadczenia woli o nabyciu spadku przed upływem tego terminu.
Istotne dla ustalenia obowiązków podatkowych są prawomocne postanowienie sądu rejonowego w sprawie stwierdzenia nabycia spadku albo zarejestrowany notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Kto może skorzystać z całkowitego zwolnienia podatkowego?
Z całkowitego zwolnienia podatkowego mogą skorzystać spadkobiercy z tzw. zerowej grupy podatkowej, którzy spełnią formalności. W skład tej grupy wchodzą m.in. małżonek, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha. Spełnienie kryterium podmiotowego to dopiero początek procesu ubiegania się o zwolnienie podatkowe.
Spadki i darowizny a limitowane zwolnienie od podatku
Od 1 lipca 2023 roku kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn zostały zwiększone w następujący sposób: w I grupie podatkowej do 36.120 zł, w II grupie do 27.090 zł oraz w III grupie do 5.733 zł. Krewni z pierwszej i drugiej grupy podatkowej odczują największy wzrost – odpowiednio o 25.686 zł i 19.212 zł. Natomiast podatnicy z III grupy podatkowej, głównie osoby niebędące krewnymi spadkodawcy, mogą cieszyć ze wzrostu o 425 zł.
Jak przygotować wniosek o zwolnienie od podatku spadkowego?
Aby rozpocząć procedurę uzyskania zwolnienia, spadkobierca musi zgłosić nabycie spadku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego przy użyciu formularza SD-Z2. Formularz jest dostępny w każdym urzędzie skarbowym w Polsce oraz online, jest bezpłatny, a jego wypełnienie nie jest skomplikowane. Formularz SD-Z2 to równocześnie wniosek o zwolnienie podatkowe oraz informacja zawiadamiająca urząd skarbowy o fakcie nabycia praw lub rzeczy po spadkodawcy. Ważne jest, aby spadkobierca dokładnie i prawidłowo wypełnił formularz i dostarczył go do urzędu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia nabycia spadku.
Co się stanie, jeśli nie złożę wniosku na czas?
Niedopełnienie tej formalności we wskazanym terminie doprowadzi do utraty prawa do pełnego zwolnienia podatkowego z podatku od spadków i darowizn. Urzędy skarbowe mają prawo do naliczenia podatku właściwego dla I grupy podatkowej oraz kary za brak informacji o dziedziczeniu. Urząd może zawiadomić spadkobiercę o zaległościach nawet po 5 latach od nabycia spadku.
Zwolnienie od podatku spadkowego to istotna ulga dla wielu spadkobierców, która pozwala na uniknięcie dodatkowych obciążeń finansowych. Aby skorzystać z tej ulgi, warto dokładnie zapoznać się z przewidzianymi przez prawo warunkami i terminami. W przypadku wątpliwości czy niejasności, zawsze zalecane jest skonsultowanie się z doradcą podatkowym lub prawnikiem specjalizującym się w prawie spadkowym.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.