Komu przysługuje renta socjalna?

Jeżeli nie możesz pracować ze względu na stan zdrowia, to sprawdź, czy możesz ubiegać się o rentę socjalną. Taka sytuacja może dotknąć każdego z nas, dlatego warto wiedzieć, jakie kroki należy podjąć, by otrzymać wsparcie finansowe od państwa.

Warunki uprawniające do renty socjalnej

Aby uzyskać rentę socjalną, musisz spełnić określone kryteria. Przede wszystkim, musisz być osobą pełnoletnią, a więc mieć ukończone 18 lat. Istnieje jednak wyjątek – jeśli jesteś kobietą, która wyszła za mąż po ukończeniu 16 lat, również możesz się o nią ubiegać. 

Kolejnym ważnym warunkiem jest orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej ZUS, które stwierdza, że jesteś całkowicie niezdolny/-a do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu. Takie naruszenie musiało powstać przed ukończeniem przez Ciebie 18 roku życia, w trakcie nauki (nawet podczas wakacji czy urlopu dziekańskiego) albo podczas kształcenia na poziomie doktoranckim.

Jakie dokumenty są potrzebne?

By rozpocząć procedurę przyznawania renty socjalnej, wymagana jest odpowiednia dokumentacja. Przede wszystkim musisz złożyć wniosek o rentę socjalną. Do wniosku dołącz zaświadczenie ze szkoły lub uczelni, potwierdzające okres Twojej nauki oraz zaświadczenie o stanie zdrowia. Zaświadczenie to, wypełnione przez lekarza, który Cię leczy, powinno być wystawione nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem wniosku. 

Dodatkowo, jeżeli posiadasz dokumenty medyczne, które mogą potwierdzić Twój stan zdrowia, warto je dołączyć. Jeśli jesteś zatrudniony, załącz także dokumenty przygotowane przez Twojego pracodawcę oraz oświadczenie dotyczące ewentualnej posiadanej nieruchomości rolnej. Osoby będące cudzoziemcami powinny dodatkowo dostarczyć dokumenty potwierdzające ich status prawny w Polsce.

Czy musisz osobiście składać dokumenty?

Wnioskować o rentę socjalną możesz osobiście, ale nie jesteś do tego zobowiązany. Możesz poprosić o to swojego przedstawiciela ustawowego, opiekuna prawnego, kierownika ośrodka pomocy społecznej czy inną upoważnioną osobę. Ważne, by takie pełnomocnictwo było potwierdzone pisemnie. Jeżeli Twoje zdrowie uniemożliwia Ci podróżowanie, lekarz orzecznik ZUS dokona badania w miejscu Twojego zamieszkania.

Jak długo przysługuje renta socjalna?

Renta socjalna może być przyznana na czas określony lub na stałe. Jeżeli Twoja niezdolność do pracy jest okresowa, otrzymasz świadczenie na konkretny czas. Natomiast jeśli niezdolność jest trwała, renta przysługuje Ci na stałe. Jednak nie oznacza to, że dożywotnio. Podlegasz okresowym kontrolom zdrowia i w zależności od ich wyników zostaje podjęta decyzja dotycząca dalszego wypłacania Ci renty bądź anulowania świadczenia.

Co warto wiedzieć o wysokości i rodzajach rent?

Czasami przysługuje Ci zarówno renta socjalna, jak i renta rodzinna. Obydwa te świadczenia mogą być pobierane jednocześnie, ale łączna ich kwota nie może przekraczać 200 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeśli przekroczyłbyś tę kwotę, wysokość renty socjalnej zostanie obniżona. Ważnym jest, by pamiętać o konieczności informowania ZUS o wszelkich zmianach w Twojej sytuacji.

Jeżeli nie zgadzasz się z orzeczeniem lekarza lub decyzją ZUS, masz prawo do odwołania. W przypadku niezgodności z orzeczeniem lekarza, sprzeciw należy złożyć do komisji lekarskiej ZUS w ciągu 14 dni kalendarzowych. Natomiast od decyzji ZUS odwołanie przysługuje w ciągu miesiąca od jej otrzymania.

Pamiętaj, że renta socjalna to ważny filar wsparcia dla osób niezdolnych do pracy. Jeżeli spełniasz wymagane kryteria, nie wahaj się ubiegać o to świadczenie.

Jak przychód wpływa na wysokość Twojej renty socjalnej?

Twoja renta socjalna jest ściśle związana z Twoim przychodem. Aby to zrozumieć, należy wziąć pod uwagę trzy kluczowe progi przychodowe:

• Jeśli Twój przychód jest niższy niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za dany kwartał kalendarzowy, otrzymasz rentę socjalną w pełnej wysokości.
• Gdy Twój przychód przekracza 70 proc., ale nie osiąga 130 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał, Twoja renta zostanie obniżona. Jednak obniżenie nie przekroczy maksymalnej kwoty zmniejszenia, która jest ustalana dla osób całkowicie niezdolnych do pracy.
• Jeżeli Twoje zarobki wynoszą więcej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał, Twoja renta socjalna zostanie zawieszona.

To ważne, aby być na bieżąco z obowiązującymi progami zarobkowymi. Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia jest ogłaszana co kwartał przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Jakie informacje musisz dostarczyć, jeśli dorabiasz do renty socjalnej?

Jeżeli masz przyznaną rentę socjalną, jest kilka kluczowych rzeczy, o których musisz nas informować:

• Poinformuj ZUS niezwłocznie o podjęciu pracy zarobkowej i o osiąganych przez Ciebie przychodach.
• Aby nas o tym powiadomić, skorzystaj z formularza EROP – „Oświadczenie o osiąganiu przychodu”. Dostępny jest on na stronie www.zus.pl oraz w placówkach Zakładu.
• Co roku, najpóźniej do końca lutego, musisz dostarczyć zaświadczenie o wysokości swojego przychodu za ubiegły rok oraz dodatkowe oświadczenia w zależności od Twojej sytuacji. Na podstawie tych dokumentów sprawdzimy, czy renta została wypłacona w prawidłowej wysokości.

Jakie źródła przychodu mogą wpłynąć na zawieszenie lub zmniejszenie Twojej renty?

Twój przychód może pochodzić z wielu źródeł, a niektóre z nich mają wpływ na wysokość Twojej renty socjalnej. Przychody z takich źródeł jak praca na podstawie różnych umów, z pozarolniczej działalności czy z służby w Policji czy Wojsku Polskim mogą wpłynąć na decyzję o zmniejszeniu lub zawieszeniu Twojej renty. Ważne jest też, aby poinformować nas o przychodach z pracy za granicą. Jednak od 1 stycznia 2022 roku pewne przychody, takie jak te z umów najmu, nie wpłyną na zmniejszenie lub zawieszenie renty socjalnej.

Jak zostanie przeprowadzone rozliczenie Twojej renty socjalnej?

Po zakończeniu roku kalendarzowego dokonamy rozliczenia Twojej renty socjalnej. Może to odbywać się w cyklu rocznym lub miesięcznym. Jeśli przedstawisz zaświadczenie z miesięcznym rozkładem przychodów, rozważymy obie metody rozliczenia i wybierzemy tę korzystniejszą dla Ciebie. W przypadku podania łącznej kwoty rocznej, rozliczenie będzie przeprowadzane tylko raz w roku.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.