Kiedy mówimy o rentach, od razu myślimy o niezdolności do pracy – trwałej albo czasowej. W większości przypadków renty są wypłacane z powodu trudności w wykonywaniu pracy zawodowej, które mogły powstać z różnych przyczyn, takich jak wypadek czy niepełnosprawność. Jeśli niepełnosprawność jest znaczna, zyskujemy prawo do renty stałej.
Spis treści
Komu przysługuje renta stała?
Renta stała przysługuje tym, którzy są niezdolni do pracy i w przypadku których lekarz orzecznik zakłada, że nie odzyskają sprawności zawodowej wcześniej niż 5 lat od diagnozy. „Stałość” nie oznacza w tym przypadku niezmienności.
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 5 marca 2019 roku renta stała nie jest automatycznie rentą dożywotnią.
Renta w świetle orzecznictwa
Wyrok SA w Warszawie z 21 czerwca 2017 roku przynosi ważne spostrzeżenia dotyczące renty. Mówi on, że prawo do renty jako całości nie ulega przedawnieniu. To istotne, bo wskazuje, że sama nieaktywność nie może pozbawić nas prawa do renty. Niemniej poszczególne świadczenia okresowe w ramach renty mogą ulec przedawnieniu.
Rodzaje rent i ich czas trwania
Gdy mówimy o rentach w kontekście czasu ich trwania, mamy na myśli głównie trzy podstawowe rodzaje rent:
- Renta stała – ta przyznawana jest, gdy nie ma nadziei na odzyskanie zdolności do pracy przez daną osobę.
- Renta okresowa – dla osób, które mają szansę odzyskać zdolność do pracy w przyszłości.
- Renta szkoleniowa – dla tych, którzy potrzebują przekwalifikowania zawodowego z powodu niezdolności do pracy w dotychczasowej profesji.
Decyzja o rodzaju renty oparta jest na ocenie indywidualnej sytuacji uprawnionego. Co ważne, renta okresowa może zostać przedłużona, jeśli istnieją ku temu powody.
Renta stała – jakie są kryteria jej przyznania?
Chociaż renta stała jest z założenia przyznawana na lata, jej przyznanie jest uzależnione od wielu kryteriów. Aby ją otrzymać, wnioskodawca musi być:
- niezdolnym do pracy,
- posiadać wymagany staż ubezpieczenia, który jest uzależniony od wieku wnioskodawcy (np. rok dla tych, którzy stali się niezdolni przed 20 rokiem życia),
- niezdolność musi wystąpić w określonych okresach składkowych bądź w ciągu 18 miesięcy od ich zakończenia.
Jak ubiegać się o rentę stałą i ile wynosi?
Sam fakt niezdolności do pracy nie gwarantuje renty stałej. Kluczowe jest złożenie odpowiedniego wniosku, który jest dostępny w formie druku ERN. Można go złożyć osobiście, listownie lub przez system PUE ZUS. Do wniosku należy dołączyć szereg dokumentów potwierdzających stan zdrowia, historię choroby oraz okresy składkowe. Cały proces jest bezpieczny.
W tym roku świadczenia wzrosły do 1588,44 zł brutto dla najniższej emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renty rodzinnej i renty socjalnej, a do 1191,33 zł dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.