15 emerytura – wzorem trzynastki i czternastki – miałaby zmniejszyć negatywne skutki wysokiej inflacji. Czy są realne szanse na jej wypłatę? Sprawdź, co do tej pory wiemy o piętnastce.
Spis treści
Czym byłaby piętnasta emerytura?
Piętnastka to potencjalnie kolejne świadczenie pomocowe skierowane do najstarszej części społeczeństwa. Do gospodarczo-politycznego krwioobiegu pojęcie wprowadził w 2020 roku prezydent Andrzej Duda. Zrobił to podczas kampanii wyborczej, w której ubiegał się o reelekcję. W tym roku w kontekście szybkiego wzrostu cen wrócił do pomysłu sprzed 2 lat. W Radiu Zet mówił, że będzie wraz z rządem pracował nad takim rozwiązaniem.
Z uwagi na fakt, że jak na razie o 15 emeryturze mówi się bardzo ostrożnie, trudno oczekiwać od polityków konkretnych deklaracji. Prawdopodobnie jej forma byłaby zbliżona do trzynastki, lecz w odróżnieniu od tej pierwszej piętnastka zostałaby wypłacona jednorazowo, a nie co roku. Podobnie jak trzynastka i czternastka przysługiwałaby wysokości minimalnego świadczenia wszystkim stypendystom ZUS-u (KRUS-u) bez względu na długość wykazanych okresów składkowych i nieskładkowych.
15 emerytura – kiedy może zostać wypłacona?
Początkowy entuzjazm emerytów liczących na dodatkowe pieniądze już w tym roku ostudziła Magdalena Rzeczkowska. Minister finansów zaznaczyła, że wprowadzenie piętnastki obecnie byłoby bardzo dużym obciążeniem dla budżetu. Na wypłacenie 15 emerytury w przyszłym roku wyborczym, 2023, podobno zgodził się Jarosław Kaczyński – prezes Prawa i Sprawiedliwości.
Ma to być jednorazowy bonus bez kryterium dochodowego, które obowiązuje w przypadku czternastki. W 2022 roku 14 emeryturę w pełnej wysokości otrzymały wyłącznie te osoby, których miesięczny dochód wyniósł nie więcej niż 2,9 tys. zł brutto. W pozostałych przypadkach jej wysokość pomniejszano zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”.
Nie wiadomo jednak, czy wzorem trzynastki i czternastki rząd planuje objąć 15 emeryturą również inne grupy niż tylko emerytów ustawowych – np. rencistów.
15 emerytura – pożar gaszony ogniem?
Przeciętna emerytura w Polsce nie odpowiada nawet płacy minimalnej (3010 zł brutto), a największy od ponad ćwierćwiecza wzrost cen mocno obciąża portfele. Choć piętnastka może kusić finansowo, niektórzy ekonomiści i nie tylko mają co do tego rozwiązania pewne zastrzeżenia.
Wielu z nich uważa, że rozdawanie pieniędzy przeszkadza w tłumieniu inflacji, i poniekąd przypomina gaszenie pożaru ogniem. Finansowa kroplówka zawsze działa doraźnie, natomiast w długookresowej perspektywie może zaszkodzić. Według części ekspertów takie postępowanie przede wszystkim nie zachęca do dłuższego pozostawania na rynku pracy. To prowadzi do nieuchronnego obniżenia minimalnych emerytur w przyszłości.
Badanie zrealizowane przez Instytut Badań Pollster, w dniach 25-27.11.2022 roku, na próbie 1057 dorosłych Polaków, dowodzi, że większość (52 proc.) respondentów potępia pomysł ewentualnego przyznania piętnastki emerytom w przyszłym roku. Prof. Henryk Domański, socjolog z UW, ocenił, że ankietowani prawdopodobnie uważają, iż w dobie rosnącej inflacji i kryzysu energetycznego państwa nie stać na taki wydatek. Do tej pory trzynastki i czternastki kosztowały budżet kilkadziesiąt miliardów złotych.
Waloryzacja zamiast piętnastki?
Niektórzy z analityków wskazują, że rozwiązaniem lepszym od wprowadzenia 15 emerytury byłaby wyższa waloryzacja, bardziej adekwatna do poziomu inflacji. W 2023 roku waloryzacja emerytur i rent wyniesie minimum 13,8 proc., co jest wskaźnikiem najwyższym od 1999 roku. Dzięki temu świadczenie podstawowe wzrośnie do niemal 1600 zł brutto.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.