Każdy z pracowników od czasu do czasu marzy o wynagrodzeniu większym niż standardowe. Choć stała podwyżka często nie wchodzi w grę, niekiedy pracodawca decyduje się przyznać premię za wzorowe wypełnianie obowiązków. Co warto o niej wiedzieć? Sprawdź!
Spis treści
Premia – czym jest?
Premia to dodatek przyznawany pracownikowi najczęściej w formie pieniężnej. Jego zadaniem jest nagrodzenie zatrudnionego za dotychczasową formę wykonywanych zadań i zachęcenie do dalszego wysiłku na rzecz rozwoju firmy. Jasno opisany system premiowy może pozytywnie wpłynąć na markę pracodawcy i zachęcić innych kandydatów do składania dokumentów aplikacyjnych. Wynagrodzenie poszerzone o premię może być dużym wsparciem zwłaszcza dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.
Jakie są rodzaje premii dla pracownika?
Rodzaj premii pracowniczej powinien być dopasowany do specyfiki zadań i jakości wykonywanej pracy. W podstawowym podziale wyróżnia się takie premie jak:
Premia regulaminowa
To świadczenie przysługujące pracownikom po spełnieniu przez nich ustaleń zawartych w regulaminie wynagradzania. Podstawowymi kryteriami do ustalenia premii regulaminowej są: częstotliwość, jej charakter (indywidualny lub grupowy), forma przyznawania oraz wysokość.
Premia uznaniowa
Przyznanie premii uznaniowej ma płynny charakter, gdyż zależy wyłącznie od dobrej woli pracodawcy. Zależy ona od indywidualnego docenienia czyjegoś wkładu w ostateczny sukces przedsięwzięcia. Nie ma jej w regulaminie wynagrodzeń, a zasad przyznawania tego typu premii nie reguluje Kodeks pracy.
Drugim podejściem do rozróżniania rodzajów premii jest podział na:
Premię motywacyjną
Jej celem jest zachęcenie pracowników do wydajniejszego wykonywania obowiązków i osiągania jeszcze lepszych wyników w pracy. Zasady jej przyznawania nie są skodyfikowane. Otrzymanie premii motywacyjnej jest uzależnione od indywidualnej decyzji pracodawcy.
Premię zadaniową
Najczęściej jest formą premii regulaminowej. Pracownik lub cały zespół dostają nagrodę za wykonanie zadania w określonym czasie i zgodnie z wytycznymi pracodawcy.
Premia zadaniowa sprawdzi się lepiej w zespołach, które muszą osiągnąć konkretny wynik finansowy w danym okresie. Premia motywacyjna może być motorem napędowym dla osób, których praca ma nieco odmienny charakter.
Większą szansą na premię mają osoby zatrudnione na umowie o pracę. W grę wchodzą też przyznawane nagrody.
Jakie jeszcze są systemy wynagradzania pracowników?
Premiera zazwyczaj jest element wchodzącym w skład szerszego systemu wynagradzania pracowników. Skupiają się one na rozróżnieniu kryteriów ostatecznie przekładających się na ich jakość. W podstawowym podziale można wyróżnić:
Premię prowizyjną
To dodatek finansowy przyznawany pracownikom osiągającym konkretny wynik. Jest przyznawana w formie części przychodu firmy, jaki udało się wygenerować danemu pracownikowi. Zwykle stosuje się ją w handlu i usługach, np. wobec sprzedawców, u których miarą skuteczność pracy jest suma obrotów.
Premię wynikową
Ten system premiowy polega na nagradzaniu pracowników, którzy osiągnęli lub przekroczyli założony cel w danym okresie.
Premię indywidualną lub zespołową
Premie finansowe przyznaje się zarówno pracownikom indywidualnym, którzy osiągnęli zakładany cel, jak i całym zespołom.
Premia uznaniowa a premia roszczeniowa
Premia uznaniowa w całości zależy od woli pracodawcy, stąd też pracownik nie może żądać jej wypłacania, aczkolwiek ma prawo się o nią starać. Warunki jej ustalania nie mogą być uregulowane, gdyż wówczas traci ona swój „uznaniowy” charakter. Pracownik nie musi wyrazić zgody na przyznanie mu premii uznaniowej.
Skatalogowanie elementów uprawniających do uzyskania benefitu nabiera charakteru premii roszczeniowej. W tym przypadku pracownik może żądać od pracodawcy wypłaty, jeśli tylko spełni przesłanki, które regulują przepisy wewnątrzzakładowe, uprawniające go do tego świadczenia. Gdy pracodawca unika wypłaty, pracownik może wstąpić z nim na drogę sądową.
Czy premia jest opodatkowana?
Przychody z tytułu premii regulaminowej lub uznaniowej należy opodatkować. Zaliczka na podatek dochodowy wynosiła 17% (od 1.07.2022 roku jest to 12%) lub 32% po przekroczeniu progu podatkowego. Przychód z premii należy wliczyć do podstawy wymiaru składki ZUS.
Premia a dodatek funkcyjny
Dodatek funkcyjny w przeciwieństwie do premii ma stały charakter i zależy od zajmowanego stanowiska. Przysługuje osobom pełniącym funkcje kierownicze i dyrektorskie i jest rekompensatą za większą odpowiedzialność, jaka na nich spoczywa.
Premia uznaniowa a zapisy dotyczące jej przyznawania
Pracodawca, który zatrudnia mniej niż 50 pracowników, powinien wprowadzić regulamin premiowania bądź określić warunki indywidualnie w umowach. Regulamin pracy powinien być obowiązkowo utworzony przez pracodawcę, jeśli nie jest on objęty układem zbiorowym pracy i zatrudnia 50 lub więcej pracowników. Częstotliwość wypłacania premii (miesięczna, kwartalna, roczna itp.) powinna być określona w regulacjach.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.