Emerytura a działalność gospodarcza – dlaczego emeryt powinien założyć firmę?

Wielu polskich emerytów mimo pobierania świadczenia decyduje się na kontynuowanie aktywności zawodowej. Dodatkowe pieniądze to zwykle spore wsparcie dla domowego budżetu. Zamiast pracować na etacie, część z nich działa na własny rachunek. Dlaczego warto założyć firmę?

Jak założyć działalność gospodarczą, będąc na emeryturze?

Emerytura wbrew pozorom nie musi oznaczać końca zawodowych wyzwań. Wręcz przeciwnie: to idealny czas, by zacząć spełniać swoje kolejne marzenia. Jednym z nich może być założenie działalności gospodarczej. Proces wnioskowania nie różni się od tego, jaki musi przejść osoba niebędąca stypendystą ZUS-u.

Jeżeli chcemy działać jako samozatrudnieni, czyli prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą, należy w urzędzie miasta lub gminy złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Działalność można założyć również online.

Spółkę cywilną należy zarejestrować w Głównym Urzędzie Statystycznym (rejestr REGON), przy czym nasi wspólnicy (osoby fizyczne) powinni być zarejestrowani w CEIDG. Spółki takie jak: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka jawna, komandytowa, partnerska czy komandytowo-akcyjna, wymagają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym – online lub przez wniosek papierowy.

We wniosku CEIDG-1, koniecznym do założenia działalności gospodarczej, trzeba określić:

• nazwę firmy i datę rozpoczęcia działalności,
• rodzaj działalności (zakodowanej w PKD, czyli Polskiej Klasyfikacji Działalności),
• formę opodatkowania podatkiem dochodowym,
• dane ubezpieczeniowe,
• podmiot prowadzący dokumentację finansową firmy (rachunkowość możemy prowadzić samodzielnie lub poprzez wyspecjalizowane biuro księgowe),
• rachunek bankowy związany z działalnością (może nim być prywatny rachunek przedsiębiorcy).

Choć wpis do ewidencji zwykle pojawia się już następnego dnia roboczego, by rozpocząć działalność nie musisz na niego czekać – wystarczy, że złożysz wniosek.

Przy szukaniu sposobów finansowania działalności oprócz własnych oszczędności sprawdź programy wsparcia dla początkujących przedsiębiorców lub postaraj się o pożyczkę albo kredyt.

Działalność gospodarcza a VAT

Przedsiębiorca musi uwzględnić, czy z uwagi na prowadzoną działalność będzie czynnym podatnikiem VAT-u (i złożyć wówczas dokument VAT-R). VAT płacisz niezależnie od podatku dochodowego PIT.

Podatkiem od towarów i usług objęte są:

• eksport i import towarów,
• sprzedaż towarów i usług w Polsce,
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów lub ich wewnątrzwspólnotowa dostawa.

Jeśli rejestrując firmę nie mamy nadanego NIP-u (numeru identyfikacji podatkowej), już po jego otrzymaniu nie musimy aktualizować danych w CEIDG – numer pojawi się tu automatycznie.

Wszelkie zmiany danych firmy, jakie nastąpią w przyszłości, również zgłasza się formularzem CEIDG-1, w ciągu 7 dni od ich zaistnienia.

Dlaczego warto pracować, będąc na rencie lub emeryturze?

Głównym czynnikiem przemawiającym za podjęciem pracy na emeryturze albo rencie jest aspekt ekonomiczny. Praca to często jedyna przepustka do życia na przyzwoitym poziomie. Obok wymiaru finansowego duże znaczenie ma także wydźwięk społeczny. Emeryci mogą skutecznie uzupełnić braki kadrowe na rynku pracy, a kontakt z ludźmi potrafi być dla nich doskonałym lekiem na samotność, która wraz z wiekiem doskwiera coraz częściej i mocniej.

Pracując dłużej, masz szansę podreperować domowy budżet pensją, a dodatkowo gromadzisz na swoim koncie kolejne składki, dzięki czemu Twoja emerytura wzrośnie.

Świadczenie emerytalne a wysokość zarobków

Wysokość dochodów emeryta prowadzącego firmę nie przekłada się na zmniejszenie jego poborów z tytułu emerytury. Przywilej dotyczy tylko tych osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny przewidziany polskim prawem, czyli 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn.

Takie korzyści nie przysługują osobom zaliczającym się do grupy rencistów i tzw. wcześniejszych emerytów. Mają prawo dorabiać do swoich świadczeń, jednak – jeśli nie chcą, by je zmniejszono lub zawieszono – muszą zmieścić się w limitach. I nieważne jest to, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy pracują na etacie.

• wypłatę emerytury zmniejsza się wtedy, gdy dochody z działalności wynoszą ponad 70% średniego miesięcznego krajowego wynagrodzenia,
• emerytura nie przysługuje, jeśli dochody z działalności wynoszą ponad 130% średniej krajowej miesięcznie.

Prowadzenie firmy na emeryturze a składki ZUS

Emeryt prowadzący działalność gospodarczą jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Takich składek Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymaga od przedsiębiorców, którzy nie ukończyli powszechnego wieku emerytalnego. Emeryci mogą dobrowolnie płacić składki na ubezpieczenie emerytalne i na ubezpieczenie rentowe. Jeśli się na to zdecydują, konieczne będzie opłacanie składek również na ubezpieczenie wypadkowe.

Stypendysta ZUS-u z własną firmą standardowo nie jest zwolniony z obowiązku comiesięcznego opłacania składki zdrowotnej. Tę wylicza się, uwzględniając, że nie może być ona niższa niż 75% średniego wynagrodzenia miesięcznego w sektorze przedsiębiorstw za IV kwartał roku poprzedniego. W listopadzie 2022 roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 6857,96 zł brutto.

Z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne emeryt może zostać zwolniony wtedy, gdy:

• pobiera emeryturę, która nie jest wyższa od minimalnej krajowej,
• z urzędem skarbowym rozlicza się w formie karty podatkowej,
• jego przychody z firmy nie wynoszą więcej niż 50% najniższego świadczenia emerytalnego.

Jakie są ulgi dla emerytów prowadzących firmę?

Emeryt prowadzący firmę będzie musiał zapłacić podatek według zasad, zgodnie z którymi rozlicza się w ramach działalności gospodarczej. Na mocy Polskiego Ładu z opłacania podatku dochodowego zwolnione są osoby w powszechnym wieku emerytalnym, które nie otrzymują świadczenia mimo nabycia prawa do:

• emerytury lub renty rodzinnej z ZUS-u lub KRUS-u,
• emerytury lub renty rodzinnej z mundurowych systemów ubezpieczeń,
• emerytury lub renty rodzinnej, o których mowa w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
• świadczeń pieniężnych w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej,
• uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego.

Pracujące osoby z najstarszej części społeczeństwa, niepobierające emerytury i rozliczające się według skali podatkowej, będą płacić podatek dopiero po przekroczeniu 115 528 zł zarobków (85 528 zł ulgi + 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku).

Emeryt a działalność nierejestrowana

Inną z form prowadzenia legalnej firmy przez rencistę lub emeryta jest opcja tzw. działalności nierejestrowanej. Zezwoliła na to Ustawa Prawo przedsiębiorców. Z takiego rozwiązania mogą skorzystać osoby, które w ciągu 60 ostatnich miesięcy nie prowadziły zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Miesięczny przychód osoby prowadzącej niezarejestrowaną działalność gospodarczą nie może być wyższy niż 50% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę w danym miesiącu, podanego przez GUS. W 2022 roku to nie więcej niż 1505 zł.

Jeżeli w ciągu miesiąca przedsiębiorca przekroczy ustawowy próg przychodu, ma obowiązek dokonania rejestracji w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) w terminie 7 dni od dnia przekroczenia limitu.

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.