W okresie przedświątecznym, gdy wszyscy jesteśmy zaganiani i oczekujemy na przesyłki, niestety wzrasta ryzyko natrafienia na fałszywe SMS-y. Te niebezpieczne komunikaty często obiecują promocje albo informują o konieczności dopłaty do paczki. Autorzy tych treści mają jeden cel: wyłudzić dane do Twojego konta w banku. Dlatego nie wahaj się zgłaszać prób oszustwa pod numer 8080.
Spis treści
Dzięki inicjatywie wprowadzonej przez CERT Polska każdy z nas może pomóc w eliminowaniu tego typu zagrożeń. Wystarczy przekazać treść podejrzanej wiadomości wraz z numerem nadawcy pod nowo uruchomiony, łatwy do zapamiętania numer 8080. Numer działa od 22 listopada 2023 roku.
Cyberprzestępcy nie próżnują
W minionym roku w polskim internecie dominowały dobrze znane metody ataków, choć pojawiały się w nowych okolicznościach. Np. w kontekście wojny na Ukrainie – poinformował CERT. CERT Polska to zespół ekspertów, który od 1996 roku zajmuje się reagowaniem na incydenty związane z bezpieczeństwem w sieci. Działalność tej jednostki jest finansowana przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową i ma na celu ochronę użytkowników internetu przed różnego rodzaju zagrożeniami w sieci.
Cyberprzestępcy nie ustają w swoich działaniach, wykorzystując takie metody jak phishing czy podszywanie się pod inne numery telefonów. Socjotechnika wciąż jest ich ulubionym narzędziem. Na szczęście, m.in. dzięki kampaniom CERT, coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństw. To przełożyło się na rekordową liczbę zgłoszeń w ubiegłym roku – CERT otrzymał ich ponad 322 tys. Zajął się analizą 39 tys. incydentów, z czego 65 proc. zakwalifikowano jako phishing.
Konflikt na Ukrainie miał bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo polskiej cyberprzestrzeni. Przykładem mogą być ataki DDoS na strony ważnych instytucji bądź pojawienie się fałszywych sklepów oferujących sprzedaż opału. I chociaż sytuacja międzynarodowa niesie za sobą dodatkowe zagrożenia, stwarza też więcej możliwości współpracy, szczególnie na poziomie operacyjnym.
Jak zgłosić próbę oszustwa?
W sytuacji, gdy podejrzewasz popełnienie przestępstwa polegającego na próbie oszustwa, powinnaś/-eś niezwłocznie zgłosić ten fakt odpowiednim organom. Zgłoszenie próby oszustwa może odbyć się poprzez bezpośredni kontakt z CERT Polska za pomocą nowo uruchomionego numeru. Takie działanie pozwala na szybką reakcję i minimalizację ryzyka niekorzystnego rozporządzenia mieniem.
Procedura zgłoszenia incydentu jest bardzo prosta. Wystarczy przekazać niepokojącą wiadomość pod numer 8080. Należy przekazać całą wiadomość w oryginalnej formie – nie wycinaj linku ani jakiejkolwiek części treści. Najlepiej posłużyć się poleceniem „Przekaż”, „Prześlij dalej” itp. Jeśli nie masz takiej możliwości, wystarczy, że skopiujesz treść, a następnie prześlesz ją pod wspomniany numer.
Jeśli zrobisz to prawidłowo, otrzymasz potwierdzenie od CERT Polska. Zgłoszenie trafi do specjalistów ds. cyberbezpieczeństwa. Pamiętaj, że zamiast telefonicznie podejrzane wiadomości możesz zgłosić również przez stronę internetową CERT Polska (poprzez formularz na stronie incydent.cert.pl) lub mailowo – na adres cert@cert.pl.
Dzięki nowym przepisom, które weszły w życie 25 września 2023 roku, korzystanie z numeru 8080 w Polsce jest darmowe (poza granicami Polski koszt jest zgodny z taryfą operatora). To efekt tzw. ustawy antyspoofingowej, mającej na celu zwalczanie nadużyć w komunikacji elektronicznej.
Ustawa antyspoofingowa
Operatorzy usług telekomunikacyjnych zostali wyposażeni w nowe narzędzia do walki z oszustwami typu smishing. Zobowiązano ich, aby na podstawie danych od CSIRT NASK automatycznie blokowali wiadomości pasujące do znanych wzorów oszustw. W sytuacji, gdy nadawcy masowych wiadomości uznają, że komunikacja została zablokowana niesłusznie, mają możliwość odwołania się do Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
W drodze ustawy zobowiązano operatorów do blokowania połączeń przychodzących z numerów zarezerwowanych wyłącznie do odbierania. Instytucje finansowe, takie jak banki czy fundusze inwestycyjne, mogą zgłosić takie numery do wykazu prowadzonego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Po wpisaniu numeru do wykazu operatorzy mają trzy dni na zablokowanie możliwości dzwonienia z tych numerów. Dodatkowo ustawa nakłada na przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązek blokowania połączeń lub ukrywania identyfikacji dzwoniącego, co ma na celu przeciwdziałanie fałszowaniu numeru dzwoniącego, czyli oszustwu znanemu jako CLI Spoofing.
Warto więc dodać numer 8080 do swoich kontaktów w telefonie, aby w razie potrzeby szybko z niego skorzystać.
Co grozi za oszustwo?
Oszustwo jest czynem karalnym – sprawca podlega karze pozbawienia wolności. Zgłaszanie takich działań jest ważne nie tylko z punktu widzenia ochrony własnych interesów, ale również przyczynia się do zwalczania przestępczości w cyberprzestrzeni. CERT Polska, dzięki swoim narzędziom i doświadczeniu, jest w stanie skutecznie walczyć z tego typu zagrożeniami, a nowy numer stanowi kolejne narzędzie ułatwiające zgłaszanie podejrzeń oszustwa.
Co dokładnie grozi za oszustwo? Zgodnie z art. 286 § 1: kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. W wypadku czynu mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Jeżeli czyn popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.