Krzysztof Baranowski – niezwykła postać w historii polskiego żeglarstwa, który swoją pasją i determinacją zdobył serca nie tylko miłośników tego sportu, ale również szerokiego grona odbiorców. Jego osiągnięcia przykuwają uwagę, a jednym z nich jest fakt, że jako pierwszy Polak dwukrotnie samotnie opłynął Ziemię.
Spis treści
Kim jest Krzysztof Baranowski?
Krzysztof Baranowski urodził się 26 czerwca 1938 roku we Lwowie. Jest absolwentem Politechniki Wrocławskiej (inżynier elektronik) oraz Studium Dziennikarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 60. XX wieku pracował jako redaktor w Trybunie Ludu, gdzie zajmował się popularyzacją nauki. Od 1969 roku należał do PZPR. W latach 1965-1966 uczestniczył w wyprawie naukowo-żeglarskiej jachtu Śmiały wokół Ameryki Południowej pod dowództwem kpt. Bolesława Kowalskiego. Wielokrotnie występował w różnych programach TVP dla młodzieży (Ekran z bratkiem, Teleranek, Latający Holender), propagując żeglarstwo. Od 1977 roku pełnił funkcję komentatora TVP.
17 czerwca 1972 roku zajął 12. miejsce w transatlantyckich regatach samotnych żeglarzy OSTAR na jachcie Polonez, płynąc z Plymouth (Wielka Brytania) do Newport (Stany Zjednoczone). Następnie odbył samotną podróż dookoła świata drogą na Horn, jako pierwszy Polak. W ciągu 272 dni pokonał 35 424 mil morskich na trasie Newport – Kapsztad – Hobart (Tasmania) – Stanley (Falklandy) – Plymouth, opływając m.in. przylądki Dobrej Nadziei, Leeuwin i Horn. Rejs zakończył się 24 czerwca 1973 roku.
Pionier wśród Polaków
Jako jedyny Polak do tej pory odbył drugi rejs dookoła świata, również samotnie, ale w przeciwnym kierunku. Miało to miejsce od 2 października 1999 do 30 sierpnia 2000 roku na jachcie Lady B. Rozpoczął i zakończył rejs w portugalskim porcie Villamoura, przepłynął 24 tys. mil morskich trasą równikową, zawijając do 20 portów. Szlak podróży prowadził przez Wyspy Kanaryjskie, Karaiby, Kanał Panamski, Tahiti, Australię, Seszele, Morze Czerwone i Śródziemne.
Fot. 1: Krzysztof Baranowski w latach 60.
Krzysztof Baranowski był inicjatorem budowy jachtu Polonez oraz dwóch żaglowców rejowych: STS „Pogoria” oraz STS „Fryderyk Chopin”. Był także drugim kapitanem polskiego prototypowego żaglowca – barkentyny STS „Pogoria”. Prowadził „Pogorię” w regatach „Tall Ships’ Races 80” oraz w rejsie z naukowcami PAN na Antarktydę. Był pomysłodawcą i założycielem Szkoły pod Żaglami, którą jako kapitan prowadził w latach 1983-1984 na żaglowcu STS „Pogoria”, a w 1992 roku na żaglowcu STS „Fryderyk Chopin”. Ten ostatni żaglowiec został zbudowany przez jego Fundację – Międzynarodową Szkołę Pod Żaglami.
W 1981 roku, na skutek błędnego odczytu wskazań radaru, doprowadził do kolizji STS „Pogoria” z MS Generał Stanisław Popławski. Izba Morska w orzeczeniu obciążyła winą za spowodowanie kolizji kapitana „Pogorii” w 80 proc.
Krzysztof Baranowski był redaktorem naczelnym czasopisma „Jachting”. Od 2009 roku prowadzi Fundację „Szkoła Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego”, która opiera się na wolontariacie młodzieży, pomagającej innym. W ramach swojej działalności, przez lata nie tylko promował żeglarstwo, ale także wpłynął na rozwój młodych żeglarzy, zachęcając do aktywności na morzu i rozbudzając pasje żeglarskie.
Pomysł na samotny rejs dookoła świata
Jak sam przyznał, do tego się dojrzewa. Po rejsie dookoła Ameryki Południowej postanowił udowodnić, że jest dobrym kapitanem i nawet bez załogi potrafi sobie poradzić. Zaczął trenować na Bałtyku, a gdy się okazało, że daje radę, postanowił popłynąć dalej. Wielką popularnością cieszyły się wtedy regaty samotnych żeglarzy przez Atlantyk. W tamtych czasach każde sto dolarów było na miarę złota. W rejsach dookoła świata są dwie trasy: łatwiejsza – przez Kanał Panamski, i druga – na wschód, w zasadzie wokół Antarktydy. Ta druga jest dużo trudniejsza, bo bywa nawiedzana przez sztormy.
Wybrał trudniejsza drogę
W rejsach dookoła świata istnieją dwie trasy: łatwiejsza – przez kanał Panamski, i druga – na wschód, wokół Antarktydy. Ta druga jest dużo trudniejsza, ponieważ bywa nawiedzana przez sztormy, ale Baranowski zdecydował się na nią. Przed nim pokonało ją zaledwie ośmiu żeglarzy.
Fot. 2: Krzysztof Baranowski w 1973 roku
Koszty i organizacja
Samotna żegluga jest mało kosztowna, ponieważ na pokładzie znajduje się tylko jeden człowiek i rzadko zawija do portów. Baranowski odwiedził tylko cztery, a prawie cały zapas żywności miał z kraju. Największym problemem była zgoda na wyprawę, ale widziano, że Baranowski sobie dobrze radzi, więc ją dostał, pod warunkiem że wróci na Dni Morza.
Wpływ na psychikę
Samotny rejs zmienia człowieka, co opisał w swojej książce „Uczucia oceaniczne”, która jest zbiorem esejów z zakresu psychologii żeglugi. Baranowski starał się nic w sobie nie zmieniać, ale u innych bywało różnie.
Fot. 3: Krzysztof Baranowski z premierem Piotrem Jaroszewiczem po opłynięciu kuli ziemskiej
Od czasu do czasu organizuje rejsy. Dzięki sponsorom są one bezpłatne, ale trzeba spełnić określone warunki. Przez rok kandydaci muszą działać jako wolontariusze, np. w ośrodkach Caritasu czy hospicjach. Potem są zabierani na zawody sportowe, gdzie biegają, pływają i podciągają się na drążku. Dzięki temu młodzież, która trafi na pokład, jest bardzo sprawna. To konieczne, ponieważ w czasie rejsu jego uczestnicy muszą chodzić wysoko po masztach.
Oprócz żeglowania pochłonęło go pisanie książek. Zimą jeździ na nartach albo trenuje technikę carvingową.
Dokonania Krzysztofa Baranowskiego w skrócie
- 1965–1966 – rejs dookoła Ameryki Płd. na „Śmiałym” (jako kuk),
- 1972 – regaty samotnych żeglarzy przez Atlantyk na s/y Polonez (OSTAR),
- 1972/1973 – rejs dookoła świata wokół Hornu na Polonezie (samotnie),
- 1976/1977 – rodzinny rejs po Ameryce i przez Atlantyk na „Polonezie”,
- 1980/1981 – wyprawa antarktyczna na „Pogorii”,
- 1983/1984 – do Indii i wokół Afryki na „Pogorii” Szkoła pod Żaglami,
- 1985 – Szkoła pod Żaglami Dziewcząt do Kanady na „Pogorii”,
- 1985 – Kanadyjska „Class Afloat” na „Pogorii”,
- 1986/1987 – dowodzenie niemieckim żaglowcem pasażerskim „Atlantis”,
- 1988/1989 – z załogą z USA, ZSRR, i Polski na „Pogorii” wokół Ameryki Płd.,
- 1992 – Grand Regatta Columbus ’92 przez Atlantyk na „Fryderyku Chopinie”,
- 1994 – przez Płd. Atlantyk na „Fryderyku Chopinie”,
- 1999–2000 – drugi samotny rejs dookoła świata przez Panamę i Suez na „Lady B.” (samotnie),
- 2015 – polsko-rosyjska Szkoła pod Żaglami na „Pogorii” z Amsterdamu przez Szetlandy i Porto Santo.
Źródło zdjęć:
Fot. 1: by Bronisław Siadek – Wyprawa na „Śmiałym”, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa, 1969, Fot. nr 43, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=90292811,
Fot. 2: by nn – Żagle i Jachting Motorowy, nr 5/1973 r., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=95015797,
Fot. 3: by nn – Żagle i Jachting Motorowy, nr 8/1973 r., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=94946100,
Fot. główne: by Zbigniew Bosek – donated by author, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21620777.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.