Internet to nieocenione źródło rozrywki i wiedzy, ale też niebezpieczna przestrzeń, idealna do działania dla oszustów. By być bezpiecznym w sieci, warto wcielić w życie kilka praktycznych zasad.
Spis treści
Internet – (nie)bezpieczne medium
Wirtualny świat od dobrych kilkunastu lat stał się dla nas niemal drugim domem. Średnio na przeglądanie mediów społecznościowych i bieżących wydarzeń w kraju i za granicą poświęcamy 2–3 godziny dziennie. Niestety Internet to również przestrzeń bardzo podatna na cyberataki. W wyniku własnej nieostrożności możemy udostępnić hakerom PESEL, numer konta bankowego, login oraz serię dowodu osobistego. A od tego tylko krok, by stracić oszczędności.
W Internecie szczególnie popularne są wirusy, które na zasadzie podobnej do drobnoustrojów chorobotwórczych wnikają do urządzenia i mogą go „zakazić”. Rozprzestrzeniając się, wirus niszczy fabrycznie zainstalowane programy i zdobywa dostęp do niejawnych informacji.
Rozrywka
Rozrywkowa funkcja Internetu jest zarazem jedną z najbardziej niebezpiecznych. Z zamiłowania internautów do przeglądania czasopism bądź oglądania seriali garściami czerpią hakerzy, podsuwając nam coraz to nowsze sposoby, które wepchną nas w spiralę oszustw. Jedną z najpopularniejszych metod ataku jest próba złamania haseł, które są nam niezbędne, by zalogować się do kolejnych serwisów. Cyberprzestępcy często bazują na lenistwie internautów. Wykorzystują fakt, że wielokrotnie wykorzystujemy te same hasła i loginy do wielu kont, a na dodatek dostęp zwykle kodujemy po postacią trywialnych wyrazów, które łatwo zapamiętać.
Nieświadomi zagrożenia rejestrujemy się na nich, a oszuści przejmują dane naszych logowań. Na stronę oszusta możemy wejść np. korzystając z linku do fałszywej strony przesłanego SMS-em lub mailem. Klikamy w niego automatycznie, nie podejrzewając oszustwa. Zakładamy, że jakaś osoba lub firma przesłała nam adres danej strony w dobrej wierze. E-mail przesłany na naszą skrzynkę może też zawierać załącznik ze złośliwym oprogramowaniem. W szczególności nie dajmy się skusić na darmowy dostęp do popularnych seriali lub darmowe abonamenty pozwalające korzystać z atrakcyjnej rozrywki.
Uwaga! Nie wstydźcie się prosić o wsparcie swoje dzieci i wnuki w poruszaniu się po cyfrowym świecie
Zakupy
Często nieostrożnie wchodzimy na strony, które tylko pozornie są witrynami znanych platform zakupowych. Ponieważ ich adresy nie budzą podejrzeń, a graficznie wyglądają niemal identycznie jak te, do których już przywykliśmy, logujemy się na nich ewentualnie najpierw rejestrujemy, a rejestracja wymaga podania większej liczby danych niż logowanie. Nasze podejrzenia zawsze powinna wzbudzić duża liczba wymaganych danych, w tym np. loginu i hasła do konta bankowego.
Niezwykle ważne jest, aby uważać na adresy stron internetowych, zwłaszcza te, które wydają się podejrzane. Często oszuści stosują bardzo niewielkie zmiany w adresie, na przykład zamiast litery m używają połączenia rn. Aby temu zapobiec, warto trzymać adresy najważniejszych stron w pliku na pulpicie i regularnie uzupełniać go o nowe, już sprawdzone adresy. Nie należy polegać na pamięci lub przysłanych linkach. Jeśli otrzymujemy maila lub SMS-a z prośbą o zweryfikowanie strony, najlepiej zwrócić się z tym do dzieci, wnuków lub dobrych znajomych.
Należy być szczególnie ostrożnym, gdy witryna wymaga podania poufnych danych, takich jak PESEL lub hasło do konta bankowego. Trzeba także uważać na adresy z podejrzanymi stronami przesyłane przez osoby prywatne, podszywające się pod naszych znajomych.
Jeśli już korzystamy z uczciwej platformy zakupowej, powinniśmy unikać kupowania od sprzedawców, którzy mają negatywne opinie innych użytkowników lub oferują przedmioty luksusowe po wyjątkowo niskiej cenie. Należy zawsze zwracać uwagę na to, czy zdjęcia pokazują rzeczywiste przedmioty opisane w ofercie, czy są to jedynie zdjęcia reklamowe. Często oszuści stosują praktykę umieszczania zdjęć ubrań i biżuterii markowych firm, a następnie przysyłania nieoryginalnych produktów.
Przykład wiadomości phishingowej
Uwaga! O uczciwości sprzedawcy świadczą rzeczywiste zdjęcia oferowanych przedmiotów i duża liczba pozytywnych ocen wystawionych przez kupujących.
Wyszukiwanie tylko na bezpiecznych stronach
Do jednej z metod wyłudzeń używa się wyszukiwarek. Bywa że reklamują się w nich firmy, które mogą zainteresować nas swoimi usługami, a w rzeczywistości wyłudzać dane. Sygnałem ostrzegawczym powinna być nadzwyczaj dobra oferta i możliwość korzystania z wielu bonusów pod warunkiem wniesienia niewielkiej opłaty. Jeśli to zrobisz (zwykle na stronie imitującej stronę twojego banku), oszuści zyskają dostęp do twojego konta i wyczyszczą je.
Uwaga! Korzystajmy tylko z pewnych i polecanych stron albo z takich, które nie wymagają rejestracji ani opłat za dostęp do treści.
Wyskakujące banery
Social media to wręcz nieograniczone możliwość poznawania innych kultur. W świecie cyfrowym możemy rozwijać pasje i zdolności, obserwować fascynujące blogi i uczyć się języków. Media społecznościowe to nie tylko kontakty towarzyskie, ale i zdobywanie wiedzy. Jednak nie będąc ostrożnymi i nie weryfikując wchodzenia na blogi z innymi ich obserwatorami możemy niechcący sprowadzić na swój komputer złośliwe wirusy. Nigdy nie klikaj w wyskakujące nagle na stronach tzw. banery, informujące o wygraniu wycieczki, samochodu, drogiego sprzętu, pieniędzy. Kliknięcie w nie – najczęściej odruchowe – sprawia, że wpadamy w sidła złośliwego oprogramowania.
Uwaga! Nie klikaj nawet w znak X zamykający podejrzany komunikat. Od razu wyjdź ze strony i więcej jej nie odwiedzaj, a jeśli nie da się z niej wyjść, zamknij całe okno przeglądarki.
Zbiór zasad bezpiecznego korzystania z Internetu
Podsumowując, aby zadbać o swoje bezpieczeństwo w Internecie, należy przestrzegać 10 zasad bezpiecznego korzystania z sieci:
- Korzystaj z mocnych haseł z wykorzystaniem znaków specjalnych (z mocnych haseł korzystaj, logując się na każdą stronę),
- Używaj kluczy sprzętowych,
- Aktualizuj przeglądarkę i system operacyjny,
- Korzystaj tylko z zaufanych sieci,
- Nie klikaj w wyskakujące ekrany i podejrzane reklamy,
- Nie podawaj swoich danych osobowych (szczególną uwagę zwróć na dane wrażliwe),
- Odwiedzaj jedynie bezpieczne strony,
- Stosuj oprogramowanie antywirusowe (które wykryje złośliwe oprogramowanie, oprogramowanie szpiegujące),
- Nie otwieraj podejrzanych maili,
- Nie działaj pod wpływem emocji,
- Aktualizuj oprogramowanie,
- Nie ufaj osobom poznanym w sieci.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.