Wyspy kojarzą się z nadmorskim krajobrazem, a więc morzem i plażą. Tymczasem można je znaleźć również w innych regionach Polski, nie tylko nad Bałtykiem. Wystarczy, że pojedziemy do Wrocławia. Już samo to może być zaskakujące i ekscytujące. Jak do tego dodamy barwną historię i liczne tajemnice, to wycieczka będzie niesamowita.
Spis treści
We Wrocławiu jest wiele wysp!
Obecność nawet jednej wyspy może budzić zdziwienie, a we Wrocławiu jest ich aż 12, z czego najwięcej znajduje się w okolicach Starego Miasta. To właśnie od nich najlepiej zacząć zwiedzanie Wrocławia, tym bardziej że nawet nie zauważymy, kiedy mosty przeprowadzą nas z jednej wyspy na drugą. Jeśli ułożymy alfabetycznie wyspy znajdujące się w centrum, to będą to Wyspa Bielarska, Daliowa, Młyńska, Piaskowa i Tamka. Jeszcze jakiś czas temu, jedną z wysp był popularny Ostrów Tumski, ale teraz z jednej strony rzeka została zasypana, przez co obecnie jest to półwysep. Ponieważ Ostrów Tumski jest najstarszą częścią Wrocławia, to od niego zacznijmy.
Ostrów Tumski
Dla wielu osób to właśnie ta część Wrocławia jest najciekawsza. Nie brakuje tu zabytkowych budowli i związanych z nimi ciekawych opowieści. Ślady osadnictwa wskazują na X wiek, ale tym, co przyciąga, są m.in. pozostałości zamku Piastów Śląskich. Od XII wieku był okazałą marmurową rezydencją, ale wcześniej był to drewniany gród. W zamku rezydowali Piastowie, ale stopniowo od XIV wieku rezydencję przejmował Kościół, aż w końcu cały teren zyskał na własność.
Nie bez powodu o Ostrowie Tumskim mówi się Wyspa Katedralna. Pozostałości zamku można zobaczyć w podziemiach Klasztoru Sióstr de Notre Dame. Poza wspomnianym klasztorem jest tu wiele innych zabytkowych budynków sakralnych, jak katedra św. Jana Chrzciciela.
Chociaż przez wieki Ostrów Tumski był miejscem, w którym znajdowały się przede wszystkim budynki sakralne, to przebywali tu też ludzie świeccy, w tym znane osobistości. Przykładowo w XVI wieku pomieszkiwał tu Mikołaj Kopernik, a w XVII wieku Giacomo Casanova. Aby dostać się na Ostrów, trzeba przejść przez most Tumski. Kiedyś była to swego rodzaju granica, za którą obowiązywały inne prawa.
Wyspy Bielarska i Słodowa
Wyspą, którą warto odwiedzić, jest również Wyspa Bielarska zawdzięczająca swoją nazwę obecności w średniowieczu warsztatów bielarzy płótna. W XVIII wieku na wyspie powstała wytwórnia spirytusu, likierów i win owocowych. Przetrwała aż do II wojny światowej. Tuż obok Wyspy Bielarskiej znajduje się Wyspa Słodowa. Początkowo nosiła miano Bielarskiej Przedniej. Jednak po tym, jak w XV wieku otwarto słodownię, zmieniono jej nazwę.
Obie wyspy rozdziela tylko kanał. Ze względu na to, że stały w tym miejscu dwa młyny św. Klary, kanał nazwano upustem Klary. Na każdej z wysp stał jeden młyn należący do zakonu. Budynki młynów były wielokrotnie niszczone i naprawiane. Ich ruiny stanowiły w 1971 roku plan zdjęciowy filmu kryminalnego „Złote koło”. W 1975 roku ówczesny prezydent Wrocławia podjął decyzję o ich całkowitym zburzeniu.
Wyspy Piaskowa i Młyńska
Podobnie jak poprzednie dwie wyspy, tak i w przypadku wysp Piaskowej i Młyńskiej istotną rolę pełniły łączące je dwa młyny – młyn Maria i młyn Feniks. Młyny przebudowano w XIX wieku i przestały one wyglądać tak stylowo, jak dawniej. Natomiast urządzenia przemiałowe i koła wodne usunięto dopiero w latach 60. XX wieku. Teraz w dawnym młynie Maria i na Wyspie Młyńskiej znajdują się mieszkania.
O ile nazwa Wyspy Młyńskiej wydaje się oczywista, o tyle pojawia się pytanie o to, skąd wzięła się Wyspa Piaskowa? Jej nazwa odnosi się do kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku. Z tego powodu wyspa bywa zamiennie nazywana Piaskiem. Tuż przy kościele można zobaczyć pomnik kardynała Kominka. To on był pomysłodawcą i autorem listu polskich biskupów do niemieckich biskupów z pamiętnym zwrotem „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”.
Przed II wojną światową na Wyspie Piaskowej mieszkało wiele osób. Później zabudowa uległa znaczącym zmianom. Teraz poza wspomnianym kościołem znajduje się tu cerkiew św. Cyryla i Metodego, stary przerobiony na mieszkania gotycki kościół św. Anny, część młyna Maria i znajdująca się w gmachu dawnego klasztoru augustianów Katedra Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wyspa Daliowa
W porównaniu z pozostałymi Wyspa Daliowa jest jeszcze mniejsza, bo w zasadzie stanowi skrawek Wyspy Piaskowej. Łączy je kanał ze śluzą; wystarczy przejść przez niewielką kładkę. Teraz znajduje się na niej oryginalna i rzucająca się z daleka w oczy lustrzana konstrukcja wykonana ze stali. Swoją budową ma nawiązywać do wnętrza znajdującej się niedaleko Hali Targowej i kościoła Najświętszej Marii Panny.
Tamka
Bez zwątpienia jest to kolejne miejsce, które warto odwiedzić. Tak jak na innych wyspach, tak i tutaj dosięgnie nas powiew historii. Już w XIII wieku na wyspie znajdował się młyn należący do Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą. Można się było dostać do niego mostem. Kilka stuleci później, bo w XVI wieku powstał w tym miejscu wodociąg. Do dzisiaj można przespacerować się mostem św. Macieja powstałym na początku XX wieku i łączącym wyspę z południowym brzegiem Odry. Obecnie na wyspie znajdują się dwa budynki — jeden należy do Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Wrocławskiego, drugi to Katedra i Zakład Chemii Leków Akademii Medycznej.
Jak widać, wysp we Wrocławiu jest sporo. Pomimo to, że są niewielkie, zapewniają niezapomniane wrażenia. Po wkroczeniu na każdą z nich można poczuć zupełnie inny klimat. Jednocześnie są bardzo dobrze połączone z miastem i gdybyśmy nie wiedzieli o tym, że są to wyspy, najpewniej w ogóle byśmy się nie zorientowali.
Będąc we Wrocławiu, najlepiej wybrać się na wycieczkę z przewodnikiem, który opowie niesamowite historie, jakich często nie znają nawet rdzenni mieszkańcy. Na liczne ciekawostki możemy liczyć również, wsiadając na niewielkie statki pływające po Odrze. Będziemy podziwiać wyspy z rzeki, a obsługa uraczy nas mniej i bardziej znanymi legendami.
Źródło zdjęć:
Fot. główne i 1: autorstwa fot. Slawek Ilski, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=54825956,
Fot. 2: autorstwa Julo – praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4973621,
Fot. 3: autorstwa Fallaner – praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=116436594,
Fot. 4: autorstwa Robert Niedźwiedzki – praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=61264042,
Fot. 5: autorstwa Julo – praca własna, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4974490.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.