Zasiłki w 2023 roku. Na jakie wsparcie możecie liczyć Ty i Twoje wnuki?

Zasiłki są formą pomocy finansowej na wypadek nieprzewidzianych okoliczności. Wiele z nich przyznawanych jest dopiero po spełnieniu wyśrubowanych kryteriów. Jakie warunki trzeba spełnić, by otrzymać np. zasiłek chorobowy, pogrzebowy, wyrównawczy, rodzinny czy pielęgnacyjny?

Zasiłki regularnie pobiera kilka procent polskiego społeczeństwa, co i tak daje pokaźną grupę obywateli, liczoną w milionach. Z państwowego wsparcia w określonych sytuacjach mogą korzystać emeryci, ale także rodziny z dziećmi.

Zasiłek chorobowy

Zasiłek chorobowy przysługuje osobie objętej ubezpieczeniem społecznym, ale niezdolnej do pracy z powodu złego stanu zdrowia. W 2023 roku ten rodzaj zasiłku jest przyznawany po spełnieniu kryterium dochodowego nieprzekraczającego:

• 3011,52 zł – od początku roku do 30 czerwca,
• 3 106,44 zł – od lipca do końca grudnia.

Zasiłek chorobowy to 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku (nawet w przypadku pobytu w szpitalu). Kobietom w ciąży, osobom, które miały wypadek w drodze do lub z pracy, i osobom, których niezdolność powstała z powodu poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów, mają prawo do zasiłku wynoszącego 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek pogrzebowy

W 2023 roku pomoc finansowa z przeznaczeniem na pochówek to: 4 tys. zł dla rodziny zmarłego i do 4 tys. dla osób spoza rodziny. W drugim przypadku wnioskujący musi przedstawić faktury dokumentujące poniesione koszty. Wydatki zostaną mu zwrócone maksymalnie do wartości 4 tys. Mimo wysokiej inflacji i co za tym idzie – rosnących kosztów usług, także pogrzebowych – wysokość zasiłku na pochówek nie zmieniła się od 2011 roku.

O zasiłek pogrzebowy może wystąpić każdy, kto zapłacił za koszty pogrzebu. Wniosek będzie zasadny wtedy, gdy przynajmniej jeden z poniższych warunków został spełniony:

• wnioskodawca jest objęty ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobiera emeryturę albo rentę i zmarły był z jego rodziny,
• zmarły nie miał ubezpieczenia, ale pobierał zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne po ustaniu ubezpieczenia,
• zmarły był objęty ubezpieczeniem rentowym w ZUS, pobierał emeryturę lub rentę albo spełniał warunki, żeby dostać emeryturę albo rentę

Świadczenie jest wypłacane w ciągu miesiąca od złożenia wniosku (dostarczenia kompletnych dokumentów).

500 plus

Świadczenie wychowawcze jest przyznawane na każde dziecko, bez względu na dochód rodziców, a prawo do jego pobierania ustala się na okres od 1 czerwca do 31 maja następnego roku.

Żeby nie stracić ani złotówki, należy w ciągu 3 miesięcy od narodzin dziecka złożyć wniosek o wypłatę dodatku. Wypłata obejmie okres od dnia urodzenia do uzyskania pełnoletniości – jeśli dziecko urodziło się np. w środku miesiąca, za ten miesiąc nie otrzymamy 500 zł, lecz proporcjonalnie mniej.

Wniosek o 500 plus można złożyć wyłącznie elektronicznie: przez bankowość internetową, platformę PUE ZUS czy portal Emp@tia.

Zasiłek wyrównawczy

Do świadczenia wyrównawczego są uprawnione osoby ubezpieczone będące pracownikami ze zmniejszoną sprawnością do pracy; gdy ich wynagrodzenie obniżono z powodu rehabilitacji zawodowej.

Zasiłek wyrównawczy to różnica między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających rehabilitację a wynagrodzeniem miesięcznym, jakie pracownik osiąga, pracując za obniżone pobory.

Prawo do świadczenia kończy się w dniu zakończenia rehabilitacji zawodowej pracownika i przesunięcia go do innej pracy lub gdy z uwagi na stan zdrowia ubezpieczonego rehabilitację zawodową uznano za bezcelową.

Rodzinny Kapitał Opiekuńczy

RKO zakłada wypłatę dodatkowych środków na drugie i każde kolejne dziecko – pod warunkiem, że ma ono nie mniej niż 12 i nie więcej niż 35 miesięcy. Maksymalna wysokość wsparcia to 12 tysięcy zł rozłożone w zależności od decyzji wnioskodawcy na 1000 zł miesięcznie przez rok lub 500 zł co miesiąc przez dwa lata.

Zasiłek rodzinny i inne

W przypadku zasiłku dla rodziny przyznanie bądź nieprzyznanie wsparcia zależy od dochodu w przeliczeniu na osobę w gospodarstwie domowym. Warunkiem przyznania zasiłku jest dochód nieprzekraczający:

• 674 zł miesięcznie na członka rodziny,
• 764 zł miesięcznie na członka rodziny, jeśli jeden z nich jest osobą z niepełnosprawnością.

W przypadku przekroczenia progów dochodowych uprawniających do pobierania pełnej wysokości świadczeń rodzinnych stosowana jest tzw. zasada złotówka za złotówkę.

Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi:

• 95 zł w przypadku dziecka do 5 roku życia,
• 124 zł na dziecko od 5 do 18 roku życia,
• 135 zł na dziecko powyżej 18 roku życia aż do ukończenia 24 roku życia.

Dodatkami do zasiłku rodzinnego są:

• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka (193 zł miesięcznie; nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci). W przypadku dziecka z niepełnosprawnościami dodatek jest o 80 zł wyższy; bonus na wszystkie dzieci wynosi dodatkowo nie więcej niż 160 zł.
• dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej (95 zł miesięcznie). Dodatek jest wypłacany na trzecie i każde kolejne dziecko,
• jednorazowy dodatek z tytułu urodzenia dziecka (nie mylić z becikowym) w wysokości 1000 zł.

Kosiniakowe

Kosiniakowe to inaczej „zasiłek macierzyński dla bezrobotnych” i ogólnie wszystkich kobiet, którym nie przysługuje standardowa pomoc. Wynosi 1000 zł netto miesięcznie. W tym czasie i na to samo dziecko nie można pobierać świadczenia rodzicielskiego i standardowego zasiłku macierzyńskiego. Kosiniakowe jest wypłacane od 52 do 71 tygodni, odpowiednio przy jednym dziecku i wieloraczkach.

Refundacja kosztów opieki

Z refundacji może skorzystać osoba, która formalnie ma pod swoją opieką co najmniej jedno dziecko do lat 6 (7 lat, jeśli jest to dziecko z niepełnosprawnością) albo opiekuje się osobą zależną. Jeśli podejmiesz zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, zwrot kosztów będziesz mógł otrzymywać przez okres do 6 miesięcy. Jeżeli zostaniesz skierowany na staż, przygotowanie zawodowe dorosłych lub szkolenie, zwrot kosztów opieki nad dzieckiem możesz otrzymywać przez cały okres ich trwania.

Zasiłek pielęgnacyjny

Świadczenie pielęgnacyjne jest przyznawane w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy komuś niezdolnemu do samodzielnej egzystencji. Wynosi 215,84 zł miesięcznie i przysługuje:

• dziecku z niepełnosprawnością,
• osobie z niepełnosprawnością mającej powyżej 16 lat (w przypadku dziecka, które legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności),
• osobie z niepełnosprawnością mającej więcej niż 16 lat i legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed 21 rokiem życia.
• osobie, która ukończyła 75 lat.

Becikowe

Becikowe to jednorazowe wsparcie w wysokości 1000 zł. Jest wypłacane pod warunkiem, że dochód na osobę w rodzinie nie przekroczy 1922 zł.

Do becikowego są uprawnieni ci rodzice, w przypadku których kobieta pozostawała pod stałą opieką medyczną od co najmniej 10 tygodnia ciąży aż do porodu. Istnieje kilka wyjątków. Świadczenia nie otrzyma osoba samotnie wychowująca dziecko bez sądownie ustalonych alimentów na rzecz dziecka (chyba że ojciec nie żyje, jest nieustalony albo sąd uznał inaczej). 

Jeżeli rodzic nie płaci alimentów, a droga ich wyegzekwowania była nieskuteczna, samotna matka bądź ojciec mogą postarać się o pieniądze z Funduszu Alimentacyjnego. Świadczenia z Funduszu przysługują w wysokości ustalonych alimentów, jednak nie większej niż 500 zł miesięcznie. Minimalna kwota pomocy z Funduszu Alimentacyjnego z uwzględnieniem mechanizmu „złotówka za złotówkę” wyniesie 100 zł.

Dobry Start

Inaczej 300 plus. To jednorazowy dodatek wypłacany bez względu na dochód. Pieniądze powinny zostać przeznaczone na zakup podręczników, przyborów szkolnych i pokrycie innych wydatków związanych z nauką.

O terminy i formę składania wniosków w sprawie wszystkich form pomocy należy pytać w miejscowym urzędzie miasta (gminy) czy miejskim / gminnym ośrodku pomocy społecznej.