Brak apetytu podobnie jak nadmierny apetyt jest niebezpieczny dla zdrowia. Pierwszy może wynikać m.in. ze spowolnionego metabolizmu i ubytków w uzębieniu, drugi być konsekwencją zaburzeń zmysłu smaku. Jak radzić sobie z wilczym głodem seniora?
Spis treści
- Czym jest wilczy głód?
- Jakie są rodzaje starczego głodu?
- Jakie są przyczyny wilczego apetytu?
- Wilczy apetyt a dieta
- Jak jeszcze można walczyć z wilczym apetytem?
- Kompulsywne jedzenie – dlaczego seniorzy powinni walczyć z wilczym głodem?
- W jaki sposób lekarz diagnozuje przyczyny zaburzeń odżywiania?
- Wilczy głód a farmakoterapia
Czym jest wilczy głód?
„Wilczy głód” to potoczne pojęcie opisujące wzmożoną chęć do spożywania pokarmów. Kompulsywna potrzeba sytości sprawia, że senior zjada nawet to, co znacznie odbiega od jego codziennych nawyków żywieniowych. Niekiedy starczy głód przybiera barwy obsesji połączonej z intensywnym myśleniem nad składnikami i formą dania.
Jakie są rodzaje starczego głodu?
Rodzaj starczego głodu jest zależny od jego etiologii i może:
- wynikać z fizjologicznego działania podwzgórza, które doprowadza do nieprzyjemnego uczucia „ssania” w żołądku związanego z dłuższym powstrzymywaniem się od jedzenia.
- odwoływać się do bodźców emocjonalnych (jemy więcej, ponieważ wywołuje to w nas pozytywne skojarzenia),
- być związany z rozwojem złożonej choroby (starczy głód, czyli nadmierne objadanie się, to także zaburzenia emocjonalne, mogące wynikać z poważnych zaburzeń odżywiania).
Jakie są przyczyny wilczego apetytu?
Napady wilczego głodu najczęściej są spowodowane:
- wysokim poziomem stresu,
- nieregularnym jedzeniem,
- pomijaniem posiłków,
- zbyt małą podażą kilokalorii względem dziennego zapotrzebowania,
- doborem nieodpowiednich produktów żywieniowych.
Tym samym większość przyczyn wilczego głodu można zdefiniować jako efekt zaniedbania organizmu. Dostarczenie zbyt małych dawek kilokalorii w ciągu dnia często kończy się wieczornym objadaniem.
Za uczucie głodu odpowiada grelina. Hormon reguluje równowagę energetyczną poprzez pobudzanie apetytu i inicjowanie przyjmowania posiłków. Receptory greliny znajdują się m.in. w przysadce i podwzgórzu (czyli tzw. ośrodku głodu i sytości). Jego praca zostaje zaburzona w warunkach patofizjologicznych. Ich skrajnymi przejawami są niedożywienie i otyłość. Tak samo szkodliwy może być nadmierny poziom hormonu stresu (kortyzolu).
Wilczy apetyt a dieta
Z wilczym głodem możemy walczyć poprzez zmianę nawyków żywieniowych i odpowiednią motywację. Jadłospis powinien być zbilansowany i skomponowany z nie więcej niż 4–5 posiłków dziennie. W całościowym żywieniu powinniśmy uwzględnić:
- węglowodany,
- błonnik,
- produkty niskocukrowe lub bezcukrowe,
- kompleksy białek (pochodzenia zwierzęcego i roślinnego) i tłuszczów.
Węglowodany
Korzystne węglowodany złożone są elementem razowych produktów zbożowych, dzikiego oraz czerwonego ryżu bądź kasz gruboziarnistych. Produkty bogate w błonnik zapewnią uczucie sytości, zbilansują poziom glukozy i spowodują, że napady snu i zmęczenia po posiłku ustąpią.
Błonnik
Bogatym źródłem błonnika są warzywa. W codziennej diecie seniora nie powinno zabraknąć roślin strączkowych, które mają cechy zbliżone do produktów razowych. Warzywa dodatkowo są cennym źródłem witamin i soli mineralnych.
Cukier
Sacharoza to węglowodan, który należy dostarczać organizmowi z umiarem. Jego odmianą jest fruktoza zawarta w owocach, prowadząca do szybkich skoków energii i wzmożonego łaknienia. Pamiętajmy, że w składzie wielu produktów możemy znaleźć cukier pod innymi nazwami, dlatego zawsze powinniśmy uważnie czytać etykiety. W produktach cukier może występować jako:
- słód jęczmienny,
- karmel,
- syrop glukozowo-fruktozowy,
- melasa,
- maltodekstryna czy…
- laktoza.
Cukry powodują skok insuliny. Nadmiar spożytej energii może odkładać się w postaci tkanki tłuszczowej. Ponadto organizm przyzwyczajony do ich nadmiernej podaży będzie domagał się kolejnych słodkich porcji. Jeśli nie spełnimy jego oczekiwań, zaczną doskwierać nam zmęczenie i senność. By poczuć się lepiej, wielu seniorów sięgnie po cukier, który w rzeczywistości nie jest im potrzebny. To pułapka zwana błędnym kołem.
Tłuszcze i białka
W naszej kuchni powinny dominować nienasycone tłuszcze roślinne, gdyż to im zawdzięczamy energię przez wiele godzin. Równie dobrym rozwiązaniem są sycące produkty białkowe. Warto wybierać te chude lub półtłuste, z dodatkiem zdrowych tłuszczy. Łączenie w diecie kompleksu białko-tłuszcz-węglowodany wpływa na uczucie sytości i prawidłową glikemię.
Wszelkie szczegółowe informacje na temat odżywiania powinniśmy czerpać z rzetelnych źródeł, od lekarza. Artykuł w Internecie bądź gazecie nigdy nie zastępuje porady lekarskiej.
Jak jeszcze można walczyć z wilczym apetytem?
Z wilczym apetytem możemy walczyć również poprzez wyrobienie w sobie pewnych nawyków. Należy pamiętać, by:
Często pić wodę
Wystarczy co kwadrans wypić pół szklanki wody, by nie zmagać się z nadmiernym głodem. Dzięki odpowiedniemu nawodnieniu organizm będzie odczuwał sytość.
Jeść z mniejszych i niebieskich talerzy
Ta prosta zasada może dać duże efekty. Na mniejszym talerzu porcja optycznie wydaje się obfitsza, z kolei błękit podświadomie wpływa na poczucie sytości.
Podjadać, ale z umiarem
Nie musisz całkiem rezygnować z przekąsek między pełnymi posiłkami. Najważniejsze jest to, by były one zdrowe, a jednocześnie zdołały poskromić duży apetyt. Zamiast batona bądź czekoladek, sięgnij po owoce i warzywa.
Unikać jedzenia w pośpiechu
Staraj się delektować posiłkiem. Celebrowanie jedzenia pozwoli Ci nasycić się mniejszą porcją.
Masować nos i uszy
Uszy i nos to według akupresury ośrodki energetyczne regulujące łaknienie. Spróbuj oszukać głód, masując płatki uszu i skrzydełka nosa.
Kompulsywne jedzenie – dlaczego seniorzy powinni walczyć z wilczym głodem?
Osoby starsze powinny mieć na względzie, że drogą do poprawy stanu zdrowia jest spożywanie regularnych posiłków. Nie skupiając się na prawidłowym żywieniu (zamiast pełnowartościowych dań jedząc słodycze), senior może nabawić się otyłości, niedoczynności tarczycy i wielu innych chorób metabolicznych. Kompulsywne jedzenie może znacznie przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu. Zawsze należy traktować je jako potencjalny objaw chorób, np. depresji atypowej czy uszkodzenia podwzgórza wskutek urazu lub ucisku.
W jaki sposób lekarz diagnozuje przyczyny zaburzeń odżywiania?
Przed rozpoczęciem kuracji lekarz, poszukując przyczyn zaburzeń, zleci badania. Będą to: badanie ogólne moczu, morfologia, jonogram, glikemia, panel lipidowy i oznaczenie poziomu TSH (tyreotropiny; związku białkowego odpowiedzialnego za kontrolowanie pracy tarczycy). W zależności od wyników badań dalsza diagnostyka może być prowadzona z udziałem kolejnych specjalistów, np. psychiatrów bądź endokrynologów.
Wilczy głód a farmakoterapia
Jeśli domowe sposoby na wilczy głód nie pomagają, konieczne staje się wdrożenie leczenia farmaceutycznego. Preparaty hamujące łaknienie w składzie powinny zawierać: pektyny, chrom, inulinę, błonnik, chitozan, ocet jabłkowy i wyciąg z rośliny hoodia gordonii. Dobór leków musi być prowadzony pod ścisłą kontrolą lekarza, gdyż niektóre grupy medykamentów mogą zaostrzać dolegliwości. Należą do nich m.in.: progestageny, glikokortykosteroidy i benzodiazepiny.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.