Patologiczne zbieractwo starszych – czym jest zespół Diogenesa?

zespół Diogenesa u seniora

Wiek senioralny często wiąże się z wieloma przykrymi dolegliwościami. Do jednej z nich należy kompulsywne zbieractwo, znane jako zespół Diogenesa. Jak się objawia i jak je leczyć?

Czym jest zespół Diogenesa?

Zespół Diogenesa oficjalnie znany jest od połowy lat 60. XX wieku. Wtedy opisano pierwszy przypadek takiego zaburzenia. Nazwa pochodzi od starożytnego filozofa Diogenesa, który rzekomo mieszkał w beczce i był znany z zamiłowania do ascetycznego trybu życia. Nie wiadomo jednak, dlaczego to on stał się synonimem problemu. Choć określenie nie oddaje skali trudności zjawiska, niewątpliwie należy ono do grona bardzo poważnych zaburzeń psychicznych. Z zespołem Diogenesa wiąże się kompulsywne zbieractwo wzmagane silną izolacją społeczną i trudnościami w kontaktach międzyludzkich. Patologiczne zbieractwo, nieleczone, przybiera coraz większe rozmiary. Brak zainteresowania problemem prowadzi do nasilenia objawów.

U kogo może wystąpić zespół Diogenesa?

Choć przyjęło się, że przypadłość dotyka głównie ludzi po sześćdziesiątce, z uwagi na brak jednoznacznych statystyk trudno określić, jak często zapadają na nią osoby młodsze. Szacuje się, że na zespół Diogenesa cierpi nie więcej niż 0,05% osób w wieku 60+. Przypadłość przede wszystkim objawia się gromadzeniem niepotrzebnych przedmiotów. Często towarzyszy mu także zaburzenie osobowości. Z racji zaniedbywania higieny niekiedy jest znany jako zespół starczego niechlujstwa. Zespół Diogenesa niekiedy mogą wyzwolić trudne przeżycia. Do takich zaliczamy np. śmierć bliskiej osoby.

Jak objawia się zespół Diogenesa?

Zespół Diogenesa skupia się na kilku sferach psychiczno-fizycznych człowieka. Symptomami świadczącymi o zaburzeniu są:

Zbieractwo

Osoby z zespołem Diogenesa gromadzą przedmioty, które w rzeczywistości nie są im potrzebne. Bardzo często mogą być to po prostu śmieci przyniesione z wysypiska. Nie pozwalają ich wyrzucać, na taką próbę reagując jedynie wzburzeniem.

Zerwanie kontaktów z innymi ludźmi

To zwykle konsekwencja nadmiernego gromadzenia rzeczy. Rodzina oraz znajomi próbują oczyścić dom, co w chorym rodzi złość. Nie chcąc słuchać przytyków środowiska, senior wycofuje się, gdyż ma poczucie, że jedyną bezpieczną przestrzenią jest mieszkanie wypełnione zbędnymi przedmiotami.

Zaniedbywanie higieny osobistej

Z uwagi na wiek, choroby, a nawet problemy z poruszaniem się wynikające z nagromadzenia przedmiotów, chory zaczyna zaniedbywać podstawowe czynności higieniczne. Dotyczą one zarówno sfery osobistej, jak i mieszkalnej.

Zaniedbywanie przyjmowania posiłków

Często osoba starsza nie jest w stanie samodzielnie przygotować sobie posiłku. Dodając do tego fakt złych relacji z rodziną i sąsiadami, istnieje poważne ryzyko jej niedożywienia.

Wzmagająca się nieufność

Każdy przejaw pomocy przez chorego może być traktowano jako zakamuflowana próba odebrania mu jego dobytku. W skrajnej sytuacji obronnej nieufność może przybrać wymiar agresji słownej i fizycznej.

Jakie są przyczyny zespołu Diogenesa?

Zespół Diogenesa jest klasyfikowany jako zaburzenie behawioralne. Eksperci nie są jednak zgodni co do przyczyn tego zjawiska. Zwykle za winne uważa się procesy starzenia negatywnie wpływające na ośrodki mózgowia, z naciskiem na korę przedczołową mózgu. Dolegliwość traktowana jest jako jeden z przejawów otępiennych. W przypadku pacjentów, u których nie stwierdzono zaawansowanych procesów neurodegeneracyjnych, w grę wchodzi tzw. pierwotny zespół Diogenesa. To nazwa dla przypadłości, w przypadku której nie istnieją żadne obiektywne przyczyny warunkujące jej wystąpienie.

Zespół Diogenesa: rozpoznawanie

Ani w ICD-10, ani w klasyfikacji psychiatrycznej chorób psychicznych DSM-5 zespół Diogenesa nie figuruje. Brak jednoznacznie określonej listy symptomów utrudnia rozpoznanie. Tym bardziej, że zbieractwo może mieć różnorodne podłoże. M.in. takie jak: depresja, schizofrenia czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Z tego względu przy podejrzeniu zespołu Diogenesa należy bardzo dokładnie przeanalizować stan zdrowia danej osoby, zwłaszcza pod kątem innych dolegliwości mogących mieć związek z jej wystąpieniem.

Jak można leczyć zespół Diogenesa?

Leczenie zespołu Diogenesa to niezwykle trudny problem, gdyż nie istnieją żadne specyficzne metody terapii, zwłaszcza farmakologicznej. Kuracja lekowa opiera się głównie na lecznictwie niwelującym ewentualną intensywność chorób towarzyszących.

Kluczowe w terapii behawioralnej jest z kolei zaangażowanie bliskich w pomoc i wsparcie przez nich osoby cierpiącej. Ma to wymiar nie tylko psychiczny, ale też w dużej mierze fizyczny. Zaniedbywanie regularnego przyjmowania posiłków może doprowadzić do wyniszczenia organizmu, a nawet skutkować stanem zagrożenia życia. Pamiętaj, że osoba cierpiąca na zespół Diogenesa zwykle nie potrafi powiedzieć, że potrzebuje pomocy. Tym bardziej trudno jest namówić ją do odwiedzenia lekarza bądź wizyty domowej. W miarę możliwości zadbajmy, by była to zawsze ta sama osoba.

Kluczem do rozwiązania problemu jest cierpliwość. Chęć szybkiego uporania się ze zbieractwem często nie przynosi rezultatu, jednak próba stopniowego przekonywania seniora połączona z wyczuciem i delikatnością może być skuteczna.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *