Kłopoty z pamięcią wynikające ze schorzenia to w wielu przypadkach synonim starszego wieku. Brak ścisłego kojarzenia faktów, zapominanie imion czy dat niestety bardzo negatywnie wpływa na jakość życia. Czym jest choroba Alzheimera, kto jest na nią najbardziej podatny, jak ją leczyć?
Spis treści
Czym jest choroba Alzheimera?
Choroba Alzheimera jest nieodwracalną przypadłością neurodegeneracyjną, wynikającą ze zwyrodnienia układu nerwowego. Uszkodzenia kory mózgowej (neuronów) prowadzą do stopniowego kurczenia się mózgu, a tym samym kłopotów z pamięcią, mową i myśleniem. Choroba najczęściej uwydatnia się u seniorów po 65. roku życia.
Jakie są przyczyny choroby Alzheimera?
Mimo niechlubnej popularności choroby nadal jednoznacznie nie ustalono jej etiologii. Wiadomo jedynie, że proces zwyrodnienia układu nerwowego jest wyzwalany przez odkładanie się w mózgu białka tau i beta-amyloidu. Złogi białkowe zaburzają prawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych, a następnie prowadzą do ich degeneracji i obumierania. Ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera wzrasta wraz z wiekiem w wyniku przyspieszonego zanikania struktur.
Kiedy zaburzenia pamięci powinny zacząć niepokoić?
Nawet drobne zaburzenia pamięci mogą zwiastować rozwój poważnej choroby neurodegeneracyjnej. Często utożsamiane są z otępieniem starczym (demencją), jednak nawet w 70% odpowiada za nie choroba Alzheimera. Powinny niepokoić zwłaszcza wtedy, gdy skutecznie obniżają komfort codziennego życia seniora. I prowadzą do notorycznego nieterminowego opłacania rachunków, nieprzekazywania istotnych informacji, pozostawiania dokumentów osobistych w miejscach ogólnodostępnych czy zostawiania kluczy do domu w nietypowych lokalizacjach.
Jak objawia się choroba Alzheimera?
Rozpoznanie choroby Alzheimera w początkowym okresie może być trudne. Podobnie jak nadciśnienie tętnicze jest ona postępowa, dlatego łatwo zlekceważyć jej symptomy. Zaburzenia zachowania o charakterze łagodnych zaburzeń poznawczych i ogólnej aktywności psychicznej mogą nie być na tyle wyraźne, by jednoznacznie zwiastować chorobę Alzheimera. Pamiętajmy, że nagłe zaburzenia zachowania mogą być równie dobrze powodowane przez guz mózgu.
Rozpoznanie może ułatwić badanie neuropsychologiczne, które pozwoli wykluczyć choroby współistniejące. W tym celu trzeba udać się do lekarza specjalisty. W diagnostyce choroby Alzheimera liczy się czas. Wiele wskazuje na to, że przypadłość zaczyna rozwijać się nawet 10 lat przed wystąpieniem problemów poznawczych. Objawy Alzheimera różnią się w zależności od etapu choroby – stopnia zaawansowania zmian w mózgu.
Objawy łagodne
Do łagodnych objawów choroby Alzheimera można zaliczyć problemy z zapamiętywaniem nowych informacji, brak skupienia i zapominanie o aktualnie wykonywanych czynnościach. Uzupełnieniem problemów mogą być objawy depresji, wycofanie z życia towarzyskiego oraz wahania nastroju.
Objawy średnio zaawansowane
W tym etapie do wymienionych dołączają zaburzenia mowy i orientacji w przestrzeni, co skutkuje kłopotem w trafieniu do domu. Senior ma problem z rozpoznaniem twarzy członków rodziny. Czasami objawy są nasilone urojeniami.
Objawy zaawansowane
Utrata pamięci, zaburzenia ruchowe czy zaburzenia wzrokowo-przestrzenne w pewnym momencie zaczynają silnie wpływać na życie pacjenta. Chory nie jest w stanie wykonywać standardowych codziennych czynności – nie potrafi samodzielnie się umyć, ubrać czy zjeść. Zupełnie nie rozpoznaje członków rodziny; nie odróżnia dnia od nocy. Wymienione nieprawidłowości mogą zostać poszerzone o trudności z połykaniem, napady padaczkowe i problemy natury fizjologicznej.
Kto jest najbardziej narażony na chorobę Alzheimera?
Brak całościowej wiedzy na temat przyczyn alzheimera uniemożliwia dokładne wskazanie czynników warunkujących rozwój choroby. Uważa się, że predyspozycji do jej wystąpienia należy szukać w niefortunnej kombinacji czynników genetycznych i środowiskowych. Inicjowanie choroby zwłaszcza u osób starszych jest łączone z wiekową skłonnością do uszkadzania mózgowych komórek nerwowych. Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na alzheimera zalicza się takie elementy jak:
Historia rodzinna
Osoby, których rodzice lub rodzeństwo cierpią na alzheimera, mają nieco wyższe ryzyko zachorowania.
Zespół Downa
Osoby z zespołem Downa są bardziej narażone na chorobę Alzheimera, ponieważ mają trzy kopie chromosomu 21, co może prowadzić do rozwoju większej liczby blaszek amyloidowych w mózgu.
Łagodne zaburzenia poznawcze (MCI)
Osoby z MCI mają więcej problemów z pamięcią niż inni w ich wieku, choć nie zakłóca to ich funkcjonowania. Mimo to uważa się, że ktoś z MCI może częściej zmagać się z chorobą Alzheimera.
Poważne urazy głowy
Naruszenie struktur mózgowych może zwiększać skłonność do wystąpienia zmian neurodegeneracyjnych, a tym samym potęgować ryzyko rozwoju choroby Alzheimera.
Niski poziom wykształcenia
W przypadku osób z wykształceniem niższym niż liceum ryzyko choroby Alzheimera wzrasta.
Jak leczyć chorobę Alzheimera?
Leczenie choroby Alzheimera to leczenie objawowe różne w zależności od tego, na jakim jej etapie jest pacjent. Niestety obecnie nie jest możliwe, by całkowicie wyleczyć chorobę Alzheimera. Możliwe jest jedynie spowolnienie jej przebiegu i łagodzenie niektórych oznak poprzez przyjmowanie preparatów takich jak: galantamina, donepezil czy rywastygmina.
Czym choroba Alzheimera różni się od demencji starczej?
W przestrzeni publicznej oba pojęcia niekiedy są używane zamiennie. Jest to zasadne w tym względzie, iż alzheimer to forma demencji. Podstawowym elementem odróżniającym obie przypadłości jest potencjalna odwracalność procesu. Niektóre postacie demencji mogą się cofnąć, natomiast w przypadku choroby Alzheimera proces jest nieodwracalny.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.