Sztuczna inteligencja (AI) to temat na czasie – mówią o niej niemal wszyscy, na każdym kroku. Młodym ludziom łatwiej zrozumieć tę technologię. Co z osobami starszymi? Jeśli tu jesteś, to zapewne chcesz lepiej zrozumieć sztuczną inteligencję. Na pierwszy rzut oka wydaje się ona bardzo skomplikowana. Być może od strony technicznej rzeczywiście to prawda. Jednak nie trzeba koniecznie wiedzieć, jak działa sztuczna inteligencja od środka. W codziennym życiu w zupełności wystarczą odpowiedzi na pytania, czym jest sztuczna inteligencja, co potrafi i jak z niej korzystać w sposób efektywny i bezpieczny. Znajdziesz je poniżej w naszym krótkim kompendium wiedzy o AI.
Sztuczna inteligencja – co to takiego?
Pojęcie sztucznej inteligencji (SI) zostało wprowadzone przez Johna McCarthy’ego w 1956 roku podczas konferencji w Dartmouth. Wcześniej nie znano takiego terminu, a wczesna definicja SI nie była jednolita. Krążył on jedynie wśród naukowców realizujących tzw. uczenie maszynowe (machine learning) i uczenie głębokie (deep learning), co trwało już od dawna. Co to jest sztuczna inteligencja? W ogólnym ujęciu sztuczną inteligencję definiuje się jako zdolność systemu do prawidłowego interpretowania danych z zewnętrznych źródeł, uczenia się na ich podstawie oraz wykorzystywania zdobytej wiedzy do wykonywania określonych zadań. Zatem w uproszczeniu można powiedzieć, że sztuczna inteligencja to skomplikowany program komputerowy, który na podstawie analizy danych wykazuje zdolności zbliżone do ludzkiego mózgu.
Musimy jednak nadmienić, że trwa spór o to, czym jest sztuczna inteligencja (artificial intelligence). Jedni traktują ją wyłącznie jako program komputerowy, natomiast inni widzą w niej – przynajmniej w przyszłości – wręcz nową istotę, zdolną do samodzielnego rozumowania, myślenia o rzeczywistości wokół. Tak czy siak wciąż stanowi ona przedmiot intensywnych badań, dlatego . Zajmują się nią zarówno eksperci ze świata informatyki, jak i szeroko pojętej kognitywistyki. Tematem interesuję się też filozofowie i socjologowie, ponieważ jak pokazują ostatnie lata, wraz z coraz szerszym wykorzystaniem sztucznej inteligencji nadchodzą liczne zmiany w społeczeństwie, na rynku pracy czy w zakresie cyberbezpieczeństwa. Dotykają one również silversów i seniorów osoby starsze, choć nie wszyscy jeszcze zdają sobie z tego sprawę.
Interesuje Cię technologia dla seniora? Przeczytaj nasze inne artykuły z tej kategorii.
Główne zadanie badań nad sztuczną inteligencją polega na tworzeniu maszyn zdolnych do realizacji funkcji umysłu i ludzkich zmysłów. Naukowcy pracują nad tym, aby rozwiązywać problemy obejmujące m.in. przetwarzanie języka naturalnego, możliwość rozpoznawania wzorców w warunkach niepełnych danych czy konieczność zmniejszenia ryzyka dla ludzkości. Obecnie możliwości sztucznej inteligencji wciąż ustępują inteligencji naturalnej, chociaż w licznych obszarach sieci neuronowe już są lepsze od człowieka. Zdecydowanie szybciej przeprowadzają obliczenia matematyczne, analizują materiały dydaktyczne i tworzą treści – pisane, dźwiękowe, a nawet wizualne. Stąd obawy o bezpieczeństwo, bo co jeśli sztuczna inteligencja wyrwie się spod kontroli? To jednak temat na inną dyskusję.
Warto przeczytać:
Czym jest sztuczna inteligencja? Krótkie kompendium wiedzy
Sztuczna inteligencja (AI) to temat na czasie – mówią o niej niemal wszyscy, na każdym kroku. Młodym ludziom łatwiej zrozumieć tę…
Kiedy powstała sztuczna inteligencja?
Na pytanie, kiedy powstała sztuczna inteligencja, trudno odpowiedzieć jednoznacznie. Z prostej przyczyny – nie da się wyznaczyć jednego momentu stworzenia tej technologii. Trwało to wiele lat i w zasadzie nadal ma miejsce, bo naukowcy wciąż pracują nad innowacjami w obszarze AI. Jeśli uznajemy sztuczną inteligencję za zaawansowany algorytm, to pierwsze próby jej stworzenia miały miejsce już pod koniec średniowiecza. Oczywiście nie mówiono wówczas w znany nam współcześnie sposób. Jednak ówcześni badacze fascynowali się koncepcjami technik logicznych, realizowanych wtedy poprzez systemy mechaniczne. W 1305 roku za sprawą katalońskiego mistyka Rajmund Llulli, pierwotnego twórcy kombinatoryki, powstały pierwsze wytyczne do tworzenia maszyn logicznych.
WKRÓTCE
Znajdź pracę
Otwórz nowy rozdział
Później przez długi czas nie następowały żadne znaczące przełomy. Aż do 1854 roku, kiedy angielski matematyk George Boole wprowadził metodę analizowania problemów logicznych za pomocą przygotowanych równań. Właśnie ten sposób wykorzystują najnowsze generatywne modele sztucznej inteligencji. Potem podczas II wojny światowej Walter Pitts i Warren McCulloch opracowali matematyczny i komputerowy model biologicznego neuronu. Stał się on podstawą dla rozwoju dzisiejszych sieci neuronowych i uczenia głębokiego. Następnie w 1950 roku Alan Turing opublikował artykuł Computing Machinery and Intelligence – pierwszy naukowy tekst poświęcony sztucznej inteligencji. Przedstawił w nim tzw. Test Turinga, czyli metodę oceny dokładności systemów AI, a dokładniej ich zdolności do myślenia podobnie do ludzi.
Kiedy powstała sztuczna inteligencja? Otóż powstawała przez wieki. Wyróżnia się wiele przełomowych momentów, które doprowadziły do współczesnej, generatywnej sztucznej inteligencji.
- Proste eksperymenty z technikami logicznymi pod koniec średniowiecza.
- 1305 – pierwsze wytyczne do tworzenia maszyn logicznych.
- 1854 – George Boole opracowuje ustrukturyzowaną metodę analizowania problemów logicznych.
- II wojna światowa – Walter Pitts i Warren McCulloch tworzą model biologicznego neuronu.
- 1950 – Alan Turing upublicznia słynny Test Turinga
- 1956 – podczas konferencji w Dartmouth John McCarthy pierwszy raz w historii używa terminu “sztuczna inteligencja, a 6 lat później pojęcie AI po raz pierwszy pojawia się w artykule naukowym.
- 1997 – IBM prezentuje komputer Deep Blue zdolny do gry w szachy z człowiekiem.
- 2016 – system AI AlphaGo pokonuje mistrza świata w grę Go.
- 2018 – OpenAI wprowadza model językowy AI pod nazwą GPT-1.
- 2022 – firma OpenAI oddaje do użytku ChatGPT.
W drugiej połowie XX wieku naukowcy zaczęli używać terminu „sztuczna inteligencja” i stworzyli fundamenty jej wdrożenia. W 1956 roku Alan Turing i John Von Neumann prowadzili badania nad integracją logicznego myślenia z maszynami, a termin AI po raz pierwszy pojawił się w artykule naukowym. Kilkadziesiąt lat później światło dzienne ujrzał komputer Deep Blue firmy IBM. Sprzęt zaprezentowany w 1997 roku był zdolny do gry w szachy z człowiekiem i wygrywać partie z światowej klasy arcymistrzem.
Warto przeczytać:
Czym jest sztuczna inteligencja? Krótkie kompendium wiedzy
Sztuczna inteligencja (AI) to temat na czasie – mówią o niej niemal wszyscy, na każdym kroku. Młodym ludziom łatwiej zrozumieć tę…
Na początku XXI wieku rozwój sztucznej inteligencji przyspieszył, głównie dzięki wzrostowi mocy obliczeniowej komputerów i postępującej komputeryzacji. W 2006 roku naukowcy z Centrum Turinga opublikowali przełomowy artykuł na temat czytania maszynowego, definiujący zdolność systemu do autonomicznego rozumienia tekstu. 10 lat później AlphaGo, system AI wyszkolony przez Google DeepMind, pokonał mistrza świata w grę Go, Lee Sedola, w czterech z pięciu meczów. Po dwóch latach od tego wydarzenia firma OpenAI oddała do użytku GPT-1 pierwszy model językowy AI z rodziny GPT. Niedługo potem w 2022 roku pojawił się słynny ChatGPT – zaawansowany chatbot AI, wytrenowany na 300 miliardach słów. W 2023 roku globalne firmy technologiczne poszły w ślady OpenAI, wprowadzając własne modele sztucznej inteligencji, m.in. Google Gemini czy Meta LLaMA.
Jak działa sztuczna inteligencja?
AI pozwala maszynom na przetwarzanie informacji i adaptowanie się do nich w sposób przypominający ludzkie procesy poznawcze. Jak działa sztuczna inteligencja w praktyce? Komputery wyposażone w systemy AI są zdolne do analizowania danych, wyciągania wniosków i ciągłego doskonalenia swoich umiejętności. Proces ten można porównać do sposobu, w jaki dziecko uczy się rozpoznawać przedmioty – poprzez wielokrotne obserwacje zapamiętuje ich charakterystyczne cechy.
Dla przykładu, kiedy rodzic prezentuje dziecku różne obiekty – dajmy na to jabłka czy pomarańcze –konkretnie je nazywa. Tak pozwala młodemu człowiekowi budować skojarzenia i wzorce, które pojawiają się w jego głowie podświadomie. Za ich pomocą samodzielnie identyfikuje wspomniane owoce w przyszłości. Analogicznie komputer wykorzystujący sztuczną inteligencję jest trenowany na bazie ogromnych zbiorów danych, zawierających tysiące obrazów owoców wraz z ich opisami. Dane stanowią fundament dla procesu uczenia maszynowego, ponieważ to na ich podstawie algorytmy sztucznej inteligencji analizują, porównują i wyciągają wnioski. Urządzenia wspierane przez AI kierują się zestawem reguł, aby przejść krok po kroku przez proces przetwarzania informacji. Tym sposobem w pewnym sensie imitują działanie ludzkiego mózgu.
Warto przeczytać:
Czym jest sztuczna inteligencja? Krótkie kompendium wiedzy
Sztuczna inteligencja (AI) to temat na czasie – mówią o niej niemal wszyscy, na każdym kroku. Młodym ludziom łatwiej zrozumieć tę…
Proces uczenia maszynowego polega na ciągłym doskonaleniu. Komputer, podobnie jak człowiek, początkowo popełnia błędy. Jednak w kolejnych próbach i po analizie nowych danych, poprawia dotychczasowe błędy i w efekcie prawidłowo rozpoznaje niezrozumiałe wcześniej wzorce. Z czasem system działa coraz efektywniej w identyfikacji przedmiotów. Zresztą nie tylko przedmiotów – również tekstu, mowy, muzyki i wszystkiego, z czego składa się nasza rzeczywistość.
Co potrafi sztuczna inteligencja?
W uproszczeniu rozróżniamy dwa główne rodzaje sztucznej inteligencji ze względu na jej praktyczne zastosowania. To:
- słaba sztuczna inteligencja – inaczej sztuczna wąska inteligencja, która na podstawowym poziomie jest zdolna do realizacji konkretnych zadań, jak chociażby przetwarzanie języka naturalnego lub analiza tekstu na podstawie danych wejściowych;
- silna sztuczna inteligencja – zaawansowane algorytmy sztucznej inteligencji zapewniające pełną automatyzację procesów w czasie rzeczywistym i samodzielne podejmowanie decyzji na bazie własnej świadomości (tzw. AGI – ogólna sztuczna inteligencja, sztuczna nadinteligencja)
Nie powstała jeszcze silna sztuczna inteligencja ze względu na techniczne wyzwania związane z jej tworzeniem. Jednak słaba sztuczna inteligencja już znajduje szerokie zastosowania w opiece zdrowotnej, inteligentnych fabrykach czy codziennym życiu. Przyspiesza rozwiązywanie problemów wszędzie tam, gdzie ludzka umiejętność podejmowania decyzji zawodzi lub nie gwarantuje wystarczającej efektywności. Obecnie dzięki sztucznej inteligencji świat zmienia się na naszych oczach i za kilkanaście, kilkadziesiąt lat będzie wyglądać zupełnie inaczej.
Obecnie niemal każdy wykorzystuje sztuczną inteligencję w pracy zawodowej i codziennym życiu. Co potrafi sztuczna inteligencja i jakie zastosowania sztucznej inteligencji warto wypróbować w starszym wieku? AI stanowi praktyczne wsparcie dla seniorów, gdyż:
- pomaga tworzyć zdjęcia, obrazy i ilustracje – w tym zabawne memy;
- wspiera w pisaniu wierszy, pamiętników czy książek;
- usprawnia pisanie dokumentów i prowadzenie korespondencji;
- ułatwia naukę języków obcych i innych, nowych umiejętności;
- pozwala generować muzykę o relaksującym charakterze;
- daje możliwość rozmowy głosowej z botem;
- stymuluje umysł i ćwiczy pamięć poprzez gry i zagadki;
- przypomina o ważnych zadaniach, np. przyjmowaniu leków;
- dostarcza podstawową wiedzę o współczesnym świecie;
- niweluje negatywne skutki schorzeń i dolegliwości starczych.
Jak korzystać ze sztucznej inteligencji?
Istnieje wiele sposobów na to, jak korzystać ze sztucznej inteligencji. Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że nie ma wyłącznie jednej sztucznej inteligencji, z której korzysta cały świat. Zamiast tego mamy do dyspozycji wiele modeli generatywnej sztucznej inteligencji – opisujemy je szerzej w innych artykułach. W każdym razie na pewno trzeba posiadać komputer lub smartfon z dostępem do Internetu. Tylko poprzez te urządzenia możemy używać funkcji AI. Powstają również programy przeznaczone do instalacji, niewymagające łączności internetowej, ale do codziennych potrzeb łatwiej. Warto jednak zachować umiar, by nie osłabić swojej koncentracji. Częste korzystanie ze smartfonów czy tabletów osłabia nasze mózgi.
Warto przeczytać:
Czym jest sztuczna inteligencja? Krótkie kompendium wiedzy
Sztuczna inteligencja (AI) to temat na czasie – mówią o niej niemal wszyscy, na każdym kroku. Młodym ludziom łatwiej zrozumieć tę…
Co potem? Musimy znaleźć narzędzia AI wykorzystujące sztuczną inteligencję do realizacji różnych zadań. Do najpopularniejszych systemów dostępnych w sieci należą:
- ChatGPT – bot firmy OpenAI zdolny do prowadzenia z nami tekstowych i głosowych konwersacji;
- DALL-E 2 – inny model OpenAI służący do generowania grafik;
- Midjourney – narzędzie do tworzenia naturalnych, realistycznych zdjęć na podstawie opisu tekstowego;
- Runway ML – system AI pozwalający na generowanie filmów;
- Suno AI – program AI do tworzenia własnej muzyki.
Oczywiście to tylko kilka przykładów, ponieważ w ostatnich latach powstały setki, a może nawet tysiące narzędzi opartych na sztucznej inteligencji. Trudno za tym nadążyć, ale nawet w starszym wieku warto wypróbować najpopularniejsze programy. Nie trzeba się ich bać, o ile trzymamy się zasad bezpieczeństwa. Podczas korzystania ze sztucznej inteligencji:
- nie wolno podawać osobistych, wrażliwych danych;
- nie należy ufać AI bezgranicznie, bo ma swoje ograniczenia;
- trzeba weryfikować uzyskiwane wyniki i otrzymywane informacje;
- powinno się przestrzegać zasad etycznych i przepisów prawnych;
- zaleca się korzystanie wyłącznie narzędzi oferowanych przez zaufane firmy.
Co myślisz o sztucznej inteligencji? Czy wykorzystujesz ją na co dzień? A może się jej obawiasz? Podziel się z nami swoimi spostrzeżeniami w komentarzach lub grupie dyskusyjnej na Facebook’u!
Z wykształcenia inżynier, z zamiłowania człowiek od treści w sieci. Głową w Internecie, sercem w górach – Beskidzie Wyspowym, z którego pochodzi. W Seniore odpowiedzialny za projekty skierowane do osób 50+. Wierzy, że życiem można się cieszyć każdego dnia, bez względu na wiek.
-
Kategoria:Technologia
-
Data publikacji:28 maja, 2024
-
Ostatnia aktualizacja:01 paź 2024