Czternasta emerytura jest dodatkowym świadczeniem pieniężnym skierowanym do emerytów oraz rencistów. Wprowadzono ją w 2021 roku. Z początku miała być to jednorazowa pomoc, oficjalnie motywowana chęcią zaradzenia skutkom trudnej sytuacji gospodarczej. W 2023 roku zdecydowano o wprowadzeniu świadczenia na stałe.
Spis treści
- Kto ma prawo do 14 emerytury?
- Czy musimy składać wniosek o przyznanie 14 emerytury?
- Czy czternasta emerytura jest opodatkowana?
- Czy 14 emerytura wlicza się do dochodu?
- Kiedy seniorom jest wypłacana 14 emerytura?
- Czy 14. emeryturę można zająć na poczet długów?
- Czternastka na stałe
- Czternastka równa emeryturze minimalnej
- Pełna czternastka nie dla każdego
- Czternastka na przestrzeni lat
- W 2023 roku czternastka wyższa niż zakładano
Kto ma prawo do 14 emerytury?
Niekiedy czternastą emeryturę określa się jako „drugą trzynastkę”, mimo że świadczenia nie są tożsame. Różni je m.in. sposób finansowania i termin wypłat. Trzynastkę przyznaje się w równej kwocie wszystkim uprawnionym świadczeniobiorcom. Z kolei przyznanie czternastki jest uwarunkowane progiem finansowym. Poza tym pierwsze z wymienionych świadczeń wypłaca się na początku roku, czternastka zaś trafia na konta obywateli w jego drugiej połowie.
Świadczeniobiorcy uprawnieni do pobierania 14 emerytury to ci:
- którym przyznano emeryturę,
- którym przyznano prawo do pobierania świadczeń długoterminowych wymienionych tutaj: renty (z tytułu niezdolności do pracy, socjalnej, rodzinnej czy szkoleniowej),
- którym przyznano emeryturę „Mama 4+” w ramach rodzicielskich świadczeń uzupełniających,
- mogący korzystać z nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych,
- pobierający świadczenie dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych,
- mogący korzystać ze świadczenia przedemerytalnego i zasiłków przedemerytalnych,
- którzy są emerytami i rencistami służb mundurowych (wojskowych).
Czternastka nie przysługuje prokuratorom ani sędziom w stanie spoczynku (formalnie nie mają oni statusu emeryta).
Bez względu na liczbę osób uprawnionych do świadczenia głównego, np. renty rodzinnej, przysługuje tylko jedna czternastka. Dodatkową emeryturę dzieli się i wypłaca w równych częściach wszystkim uprawnionym. Czternasta emerytura przysługuje osobom, które nie mają zawieszonego prawa do świadczenia podstawowego na 31 lipca 2022 r. Wysokość ich comiesięcznego świadczenia nie może przekroczyć progu 4188,44 zł brutto.
Czy musimy składać wniosek o przyznanie 14 emerytury?
Aby otrzymać 14 emeryturę, nie trzeba składać wniosku (ani o naliczenie czternastki, ani o wypłatę). ZUS bądź KRUS przelewa środki automatycznie wszystkim uprawnionym w należnej im wysokości. Niestety oczekiwanie na dodatkową gotówkę to także wzmożony czas pracy oszustów, którzy zrobią wszystko, by wyłudzić trafiła właśnie do nich. Jak to robią? Podają się za pracowników ZUS-u, którzy rzekomo mają pomóc emerytom dopełnić formalności związanych z wypłatą czternastki.
Pamiętaj, że…
Pracownicy ZUS-u odpowiedzialni za udzielanie informacji na temat wypłaty czternastek w rzeczywistości:
- nie inicjują kontaktu telefonicznego z klientami,
- nie odwiedzają emerytów i rencistów w ich domach,
- nie oferują płatnych usług, np. przy wypełnianiu wniosków o 14 emeryturę,
- nie oferują przyspieszenia formalności za opłatą,
- nie wysyłają wiadomości SMS o rzekomo nieodebranym świadczeniu.
Czy czternasta emerytura jest opodatkowana?
Początkowo czternaste emerytury były świadczeniem opodatkowanym (oskładkowanym) na powszechnych zasadach. Świadczeniobiorców, którzy pobiorą czternastkę w 2022 roku, zwalnia się z podatku dochodowego. To rozwiązanie będące kontynuacją trendu polegającego na wprowadzeniu emerytur bez podatku. W związku z tym świadczenie obciąża jedynie składka zdrowotna w wysokości 120,46 zł.
Czy 14 emerytura wlicza się do dochodu?
Oficjalnym założeniem, które leży u podstaw dodatkowych świadczeń w postaci czternastej emerytury, jest poprawa sytuacji finansowej emerytów i rencistów. Tym samym czternasta emerytura nie wlicza się do dochodu. Dzięki temu jej otrzymanie nie pozbawia seniora prawa do dodatków i zasiłków, których przyznanie jest uzależnione od wysokości dochodu.
Kiedy seniorom jest wypłacana 14 emerytura?
W przypadku 14 emerytury w 2021 roku świadczenie było wypłacane wraz z listopadowymi rentami i emeryturami. W tym roku będzie inaczej. Standardowo czternastki ZUS-u wypłaci w terminie od 25 sierpnia do 20 września: 1, 5, 6, 10, 15 i 20 dnia miesiąca. We wrześniu dodatkowe świadczenie dostaną osoby otrzymujące zasiłki i świadczenie przedemerytalne oraz byli pracownicy sektora mundurowego. Do osób pobierających świadczenia z KRUS-u czternastka trafi w październiku.
Czy 14. emeryturę można zająć na poczet długów?
Z informacji udostępnionych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wynika, że 14. emerytura jest wolna od zajęć komorniczych.
Czternasta emerytura wzorem trzynastki została wprowadzona na stałe. Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w 2023 roku prawo do czternastek będzie przysługiwać około 8,3 mln osób. Kompletne świadczenie otrzyma 6,8 mln beneficjentów.
Czternastka na stałe
Tzw. czternasta emerytura początkowo miała mieć charakter jednorazowy i została wypłacona po raz pierwszy w 2021 roku osobom, które ukończyły wiek emerytalny. Z powodu wysokiej inflacji rząd zdecydował się na ponowną wypłatę 14 świadczenia w 2022 roku. Na początku 2023 roku Stanisław Szwed, wiceminister rodziny i polityki społecznej, poinformował, że projekt ustawy o 14 emeryturze wprowadzającej ją jako stałe świadczenie jest już przygotowany. Niedawno tę ustawę przyjęto. To oznacza, że czternastka na stałe weszła do pakietu świadczeń.
Czternastka równa emeryturze minimalnej
Najniższa emerytura podlega corocznej waloryzacji. W 2023 roku objęła ją waloryzacja kwotowa w wysokości 250 zł brutto tj., 227,50 zł netto i w wyniku tej podwyżki od 1 marca br. wynosi 1 588,44 zł brutto. Czternasta emerytura będzie rosła co roku minimum o wskaźnik waloryzacji.
Pełna czternastka nie dla każdego
Wysokość 14 emerytury w 2023 rokuto maksymalnie 1 445,48 zł na rękę. Pełną kwotę otrzymają wyłącznie ci emeryci bądź renciści, których świadczenie podstawowe nie przekroczy 2,900 zł brutto. W przypadku przekroczenia tej wartości wysokość czternastej emerytury pomniejsza się o różnicę między wysokością renty albo emerytury a kwotą 2,900 zł w myśl zasady „złotówka za złotówkę”.
Czternastka na przestrzeni lat
A ile czternastka wynosiła w poprzednich latach? By to zobrazować, przygotowaliśmy krótką rozpiskę.
- w 2021 roku 1250,88 zł brutto,
- w 2022 roku 1338,44 zł brutto,
- w 2023 roku 1588,44 zł brutto / 1445,48 zł netto (w pierwotnej wersji); po zmianie wyniesie 2200 zł netto.
W 2023 roku czternastka wyższa niż zakładano
Jarosław Kaczyński, prezes Prawa i Sprawiedliwości, 20 sierpnia na dożynkach w Paradyżu, poinformował, że w 2023 roku czternasta emerytura wyniesie 2200 zł netto (pierwotnie zakładano, że będzie to 1445,48 zł netto). Zasada naliczania w formule „złotówka za złotówkę” obowiązuje nadal, przy kwocie powyżej 2900 zł.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.