Wśród Polaków spisywanie testamentu nadal nie jest standardem. I nieważne jest to, czy pod uwagę bierzemy ludzi młodszych, czy starszych. Niestety brak testamentu niekiedy potrafi solidnie uprzykrzyć życie spadkobiercom. Dlaczego warto, by senior spisał swoją ostatnią wolę?
Spis treści
- Kto najczęściej spisuje testament?
- Dlaczego testament jest ważny?
- Jakie są korzyści ze sporządzenia testamentu?
- Kiedy warto spisać testament?
- Jaki rodzaj testamentu wybrać?
- Czy senior może zmienić testament?
- Co się stanie, jeśli senior nie spisze testamentu?
- Jak przekonać seniora do sporządzenia testamentu?
- O czym powinien pamiętać senior, spisując testament?
Kto najczęściej spisuje testament?
Uregulowanie spraw finansowych na wypadek śmierci nie jest domeną Polaków. Z badania firmy Kantar przeprowadzonego na zlecenie kancelarii prawno-podatkowej GWW i we współpracy z Fundacją Otwarte Forum wynika, że w Polsce na napisanie testamentu decydują się głównie seniorzy po 70. roku życia, którzy mają wykształcenie podstawowe bądź wyższe. W przypadku badanych powyżej 45. roku życia na spisanie testamentu zdecydowało się wyłącznie 8 proc. ankietowanych.
Dlaczego testament jest ważny?
Testament jest ważny, ponieważ jest jedynym dokumentem pozwalającym zarządzać majątkiem testatora-seniora (lub rozrządzać poszczególnymi składnikami majątku) inaczej niż ma to miejsce w przypadku dziedziczenia ustawowego.
Jakie są korzyści ze sporządzenia testamentu?
Sporządzenie testamentu notarialnego i nie tylko uregulowano w „Kodeksie cywilnym”. Korzyści związanych ze sporządzeniem testamentu jest wiele, a wszystkie z nich generalnie sprowadzają się do uproszczenia spraw spadkowych. Wśród nich wyróżniamy głównie takie jak:
- możliwość dysponowania majątkiem zgodnie z własną wolą (to pierwszy argument, dla którego warto sporządzić testament),
- możliwość przekazania majątku osobie, z którą testator żył w nieformalnym związku.
Dokument warto spisać tym bardziej, że nie wiąże się to z niezwykle skomplikowaną czynnością i nie kosztuje zbyt wiele, a może być bardzo pomocne, gdy dysponujemy znacznym kapitałem.
Kiedy warto spisać testament?
Chociaż ciągle pokutuje stwierdzenie, że testament spisują ludzie starsi, u kresu życia, wcale nie musi być ono prawdziwe. Testament trzeba spisywać przede wszystkim wówczas, gdy jesteśmy w pełni świadomi czynów, jakie się z tym wiążą. Pamiętajmy, że nic nie stoi na przeszkodzi, by testamenty spisywać na nowo w różnych etapach życia – zwłaszcza wtedy, gdy w grę wchodzi np. nabycie większego majątku: domu, samochodu czy działki.
Jaki rodzaj testamentu wybrać?
W polskim prawie wyróżniamy kilka rodzajów testamentów, dzielonych na testamenty zwykłe i szczególne. Do tych pierwszych zalicza się: testament własnoręczny (holograficzny), urzędowy (allograficzny) i testament notarialny. Wśród testamentów szczególnych wyróżnia się: ustny, wojskowy i podróżny (można je sporządzić tylko w sytuacjach, które mogą skutkować rychłą śmiercią, bądź wtedy, gdy sporządzenie testamentu w formie tradycyjnej jest utrudnione albo niemożliwe). Rodzaj testamentu, który zdecydujemy się spisać, zależy od naszych predyspozycji.
Czy senior może zmienić testament?
Oczywiście. Przyszły spadkodawca zmianę testamentu może przeprowadzić w dowolnym momencie. Nie trzeba się trzymać tej samej formy, którą miał odwoływany lub zmieniany testament. Ponownie możemy rozdysponować posiadane dobra zgodnie ze swoją wolą. Zmiana nie musi dotyczyć całego testamentu, a jedynie poszczególnych składników majątku.
Co się stanie, jeśli senior nie spisze testamentu?
W przypadku, gdy zmarły senior nie pozostawił testamentu, jego majątek będzie dziedziczony na zasadach ustawowych. W tym przypadku krąg osób uprawnionych do utrzymania majątku rozpatruje się w ramach kilku grup:
- małżonka spadkodawcy, jego dzieci oraz zstępnych,
- małżonka, rodziców, rodzeństwa spadkodawcy oraz zstępnych rodzeństwa,
- dziadków spadkodawcy oraz zstępnych tychże dziadków,
- pasierbów spadkodawcy,
- gminy (ostatniego miejsca zamieszkania) albo skarbu państwa.
Jak przekonać seniora do sporządzenia testamentu?
Testament to w Polsce wciąż temat tabu. Domownicy niechętnie rozmawiają o tej kwestii, bojąc się, że zostaną odebrani jako osoby czyhające na dobytek rodziny. Seniorów do spisania testamentu powinniśmy przekonywać spokojną rozmową, w której w punktach wskażemy im korzyści płynące z takiego rozwiązania i wytłumaczymy, jakie zagrożenia wiążą się z brakiem pozostawienia aktu ostatniej woli.
O czym powinien pamiętać senior, spisując testament?
Przed spisaniem ostatniej woli, szczególnie gdy nie robimy tego w obecności notariusza, powinniśmy odpowiedzieć sobie na następujące pytania: co wchodzi w skład mojego majątku, kto ma odziedziczyć mój majątek czy jak ma wyglądać zarządzanie moim majątkiem po śmierci, oraz dogłębnie zapoznać się z formą testamentu. Dokument będzie ważny tylko wtedy, gdy w całości napiszemy do odręcznie i opatrzymy własnoręcznym podpisem, przy czym nie jest ważne, na jakim materiale to zrobimy. Testamenty napisane na komputerze i podpisane po wydrukowaniu bądź napisane przez kogoś innego są nieważne.
Uwaga! Brak daty nie wywołuje nieważności testamentu, jeżeli nie ulega wątpliwości, że spadkodawca miał pełną zdolność do sporządzenia testamentu, treść nie budzi zastrzeżeń ani nie zachodzą przeszkody co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.