Srebrne głowy coraz częściej pakują walizki i ruszają w świat. Turystyka osób starszych to segment rynku, który w ostatnich latach nabiera rozpędu. Stawia przed branżą turystyczną nowe wyzwania, ale i otwiera przed nią nowe możliwości. Czy Polska jest gotowa na turystyczny boom wśród silversów i seniorów?
Srebrne głowy na wakacjach – kim są turyści 50+?
Kto kryje się pod enigmatycznym określeniem „turysta 50+”? To grupa niezwykle zróżnicowana. Obejmuje zarówno aktywnych zawodowo pięćdziesięciolatków, jak i emerytów po siedemdziesiątce. Według danych GUS, osoby powyżej 50. roku życia już od dawna stanowią grubo ponad 30% populacji Polski. To potężna grupa potencjalnych klientów branży turystycznej. Poza tym osoby starsze mogą liczyć na zniżki w wybranych obiektach, mając legitymację emerycką.
Co charakteryzuje tych dojrzałych podróżników? Przede wszystkim dysponują oni większą ilością wolnego czasu niż młodsze pokolenia. Wielu z nich ma już ustabilizowaną sytuację zawodową i rodzinną, a to pozwala im na swobodniejsze planowanie wyjazdów. Ponadto grupa ta charakteryzuje się coraz wyższym poziomem wykształcenia – trend ten będzie się nasilał w kolejnych latach.
Silversi i seniorzy to grupa niezwykle zróżnicowana pod względem stanu zdrowia, sytuacji materialnej czy stylu życia. Zatem mówiąc o turystyce silversów, nie możemy traktować jej jako monolitu – potrzeby i oczekiwania aktywnego sześćdziesięciolatka będą zupełnie inne niż osiemdziesięcioletniego pensjonariusza domu opieki.
Portfel seniora – ile i na co wydają starsi turyści?
Jak wygląda turystyczny budżet polskiego silversa? Dane GUS sprzed 10 lat pokazują, że średnie miesięczne wydatki na turystykę zorganizowaną w gospodarstwach domowych emerytów wynoszą 4,50 zł, a w gospodarstwach rencistów – 2,85 zł. To znacznie mniej niż średnia dla wszystkich gospodarstw domowych wynosząca 14,60 zł.
Czy oznacza to, że seniorzy nie podróżują? Niekoniecznie. Przede wszystkim obecnie sytuacja wygląda już inaczej i zapewne silversi wydają więcej na podróże niż jeszcze 10 lat temu. W końcu Polska się zmienia, a my wraz z nią. Poza tym należy pamiętać, że starsi turyści często preferują wyjazdy do rodziny i znajomych, które nie są uwzględniane we wspomnianych statystykach. Jednocześnie wielu z nich wybiera wyjazdy poza sezonem, ponieważ wtedy korzystają z niższych cen.
Interesujące, że zgodnie z danymi emeryci wydają więcej na restauracje i hotele niż na turystykę zorganizowaną. Sugeruje to, że preferują oni samodzielne organizowanie wyjazdów lub korzystają z ofert last minute. To przeczy wszelkim stereotypom. W końcu większość z nas kojarzy silversów i seniorów z wycieczek zorganizowanych w dużych grupach z przewodnikiem. Okazuje się, że to wcale nie typowy widok.
Marzenia dojrzałych podróżników – preferencje i oczekiwania
Czego oczekują seniorzy od swoich wakacji? W omawianych tutaj badania wskazano, że najchętniej wybieranym kierunkiem jest morze – aż 89% ankietowanych wskazało na tę opcję. Na drugim miejscu znalazły się jeziora (75%), a następnie góry, las i wieś. Jeżeli chodzi o zakwaterowanie, silversi i seniorzy preferują pensjonaty i pokoje gościnne. Ciekawostką jest rosnące zainteresowanie kwaterami agroturystycznymi – wybiera je aż 73% badanych.
Co do aktywności podczas wyjazdu, starsi turyści stawiają przede wszystkim na spokojny wypoczynek z krótkimi spacerami. Nie oznacza to jednak, że stronią od zwiedzania – wręcz przeciwnie. Poznawanie kultury i historii odwiedzanych miejsc ma dla nich duże znaczenie. Nie wolno pominąć rosnącego zainteresowania turystyką zdrowotną. Wiele osób 50+ łączy wypoczynek z zabiegami rehabilitacyjnymi czy masażami, co otwiera nowe możliwości dla branży uzdrowiskowej.
Seniorzy w podróży – wyzwania i bariery
Mimo rosnącego zainteresowania turystyką wśród osób dojrzałych, wciąż istnieją bariery ograniczające ich aktywność w tym zakresie. Najczęściej wymienianymi przeszkodami są:
- trudna sytuacja finansowa,
- zły stan zdrowia,
- brak ochoty i potrzeby wyjazdu,
- brak możliwości pozostawienia domu lub rodziny bez opieki.
Sporo, bo aż 13% ankietowanych wskazuje na brak ochoty do podróżowania. Prawdopodobnie wskazuje to na wymóg głębszej edukacji i promocji korzyści płynących z turystyki wśród osób starszych. Wśród młodych raczej nie zachodzi taka potrzeba. Natomiast ludzie po 50. zbyt często bagatelizują znaczenie podróży w życiu człowieka.
Wyzwaniem dla branży turystycznej pozostaje też dostosowanie oferty do potrzeb silversów i seniorów. Chodzi tu nie tylko o kwestie infrastrukturalne (np. dostosowanie obiektów dla osób z ograniczoną sprawnością), ale także o odpowiednie tempo zwiedzania. Zadbaj też o wypoczynek oraz dobry sen, by organizm mógł się zregenerować.
Złota jesień życia nad morzem – najpopularniejsze kierunki wyjazdów
Gdzie najchętniej wyjeżdżają polscy silversi? Jak już wspomnieliśmy, niekwestionowanym faworytem jest morze. Nie dziwi więc popularność nadmorskich kurortów, zarówno w kraju, jak i za granicą. W ostatnich latach dużym zainteresowaniem cieszyły się wyjazdy do Hiszpanii w ramach programu Europe Senior Tourism. Program ten, dofinansowany przez Unię Europejską, umożliwił wielu polskim seniorom poznanie uroków Costa del Sol czy Majorki w atrakcyjnych cenach. Ogółem południe Europy, gdzie klimat jest wyraźnie cieplejszy od tego w Polsce, podoba się silversom.
Jeśli chodzi o wyjazdy krajowe, popularnością cieszą się nie tylko miejscowości nadmorskie, ale także uzdrowiska. Połączenie wypoczynku z możliwością skorzystania z zabiegów leczniczych czy rehabilitacyjnych trafia w gusta wielu starszych turystów. Niekoniecznie seniorów po 70-tce, ale również silversów po 50-tce.
Warto też zwrócić uwagę na rosnące zainteresowanie turystyką miejską wśród silversów. Krótkie wyjazdy do europejskich stolic, połączone ze zwiedzaniem i uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych, zyskują na popularności w tej grupie wiekowej. Wcześniej były raczej domeną ludzi młodych, przede wszystkim studentów. Teraz chętnie korzystają z nich osoby po 50-tce.
Biura podróży dla silversów – oferta skrojona na miarę?
Czy polskie biura podróży dostrzegły potencjał drzemiący w rynku turystyki dla silversów? Niestety to wciąż segment rynku niedostatecznie zagospodarowany. Tylko nieliczne biura specjalizują się w obsłudze starszych klientów poprzez dedykowane pakiety. Tymczasem w innych krajach, np. w Kanadzie, istnieją biura podróży wyspecjalizowane w obsłudze turystów 50+. Oferują one nie tylko standardowe wycieczki, ale także wyjazdy pełne przygód do egzotycznych miejsc, dostosowane do możliwości i oczekiwań starszych klientów.
Polskie biura podróży skupiają się głównie na oferowaniu seniorom wyjazdów zagranicznych w ramach programów unijnych oraz krajowych turnusów rehabilitacyjnych. Brakuje jednak kompleksowej oferty uwzględniającej różnorodne potrzeby i zainteresowania tej grupy wiekowej. Wyzwaniem dla branży jest także odpowiednia komunikacja z seniorami. Tradycyjne kanały promocji, takie jak katalogi czy reklamy telewizyjne, wciąż odgrywają ważną rolę, ale coraz więcej osób starszych korzysta również z internetu. Stworzenie przyjaznego dla seniorów portalu turystycznego mogłoby znacząco ułatwić im dostęp do ofert i informacji.
Turystyka zdrowotna – sposób na aktywną starość
Jednym z najszybciej rozwijających się segmentów turystyki senioralnej jest turystyka zdrowotna. Łączy ona elementy wypoczynku z dbałością o zdrowie i kondycję fizyczną. Polskie uzdrowiska mają ogromny potencjał w tym zakresie. Ankietowani kuracjusze wskazują, że oprócz zabiegów leczniczych, cenią sobie możliwość aktywnego spędzania czasu. Wędrówki po okolicy, zwiedzanie zabytków czy udział w koncertach to ulubione formy aktywności.
Co ciekawe seniorzy są otwarci na nowe doświadczenia. Wielu z nich chętnie skorzystałoby z takich atrakcji jak pływanie, różne formy fitness czy wycieczki rowerowe. To sygnał dla uzdrowisk i ośrodków wypoczynkowych, że warto inwestować w rozbudowę infrastruktury sportowo–rekreacyjnej. Turystyka zdrowotna to nie tylko wyjazdy do sanatoriów. Coraz popularniejsze stają się pobyty w spa czy wyjazdy łączące wypoczynek z nauką zdrowego stylu życia. To szansa dla branży turystycznej na stworzenie innowacyjnych produktów, odpowiadających na potrzeby coraz bardziej świadomych zdrowotnie silversów i seniorów.
Podróże bez barier – jak przystosować ofertę dla silversów?
Dostosowanie oferty turystycznej do potrzeb osób po 50-tce to nie tylko kwestia komfortu, ale często warunek konieczny umożliwiający im podróżowanie. Co zatem jest najważniejsze dla silversów w miejscu zakwaterowania?
Na pierwszym miejscu znajduje się łazienka w pokoju – to kluczowy element dla 82% badanych. Kolejne ważne udogodnienia to całodzienne wyżywienie (68%) i dostęp do opieki zdrowotnej (67%). Warto zauważyć, że seniorzy cenią sobie także takie udogodnienia jak wypożyczalnia rowerów czy basen. Ważnym elementem jest także przystosowanie obiektów dla osób z ograniczoną sprawnością ruchową. Chodzi tu nie tylko o podjazdy czy windy, ale także o odpowiednie oznakowanie, oświetlenie czy uchwyty w łazienkach.
Przyszłość rynku – srebrna gospodarka turystyczna
Turystyka senioralna to segment rynku o ogromnym potencjale rozwojowym. Prognozy demograficzne wskazują, że liczba osób powyżej 60. roku życia będzie systematycznie rosnąć, a wraz z nią – popyt na usługi turystyczne dostosowane do potrzeb tej grupy wiekowej. Konieczna jest współpraca wielu podmiotów: biur podróży, hoteli, uzdrowisk, ale także władz samorządowych czy organizacji działających na rzecz seniorów. Warto rozważyć wprowadzenie rozwiązań stosowanych w innych krajach, takich jak bony wakacyjne czy ulgi podatkowe zachęcające seniorów do podróżowania.
Przyszłość turystyki senioralnej to nie tylko dostosowanie istniejącej oferty, ale także tworzenie innowacyjnych produktów. Może to być turystyka międzypokoleniowa, łącząca wypoczynek dziadków z wnukami, czy programy łączące naukę nowych umiejętności z podróżowaniem. Nie można też zapominać o potencjale ekonomicznym tego rynku. „Srebrna gospodarka” to szansa na rozwój nie tylko dla branży turystycznej, ale także dla wielu powiązanych sektorów, od gastronomii po usługi medyczne.
Turystyka senioralna to nie tylko biznes, ale także ważny element polityki społecznej. Aktywizacja osób starszych poprzez podróże może przyczynić się do poprawy ich jakości życia, zdrowia i samopoczucia. Dlatego inwestycje w ten sektor powinny być traktowane nie tylko jako szansa na zysk, ale także jako inwestycja w zdrowe i aktywne społeczeństwo.