Arteterapia – czy kontakt ze sztuką poprawia samopoczucie? Sprawdź, dlaczego tak

arteterapia

Kontakt z kulturą i sztuką zalecany jest od najmłodszych lat. Nie bez powodu mówi się, że już nawet w trakcie ciąży powinniśmy otaczać dziecko muzyką klasyczną. Wyniki wielu badań udowodniły, że sztuka wpływa na nasze dzieciństwo, rozwój i pracę. Arteterapia to jedna z metod stosowanych w tradycyjnych formach psychoterapii. Czym jest i na czym polega arteterapia? Tłumaczymy!

Arteterapia – historia zjawiska

Arteterapia to forma kuracji, w której głównym narzędziem jest sztuka. Jej popularność zaczęła rosnąć po II wojnie światowej, gdy z uwagi na niedobory kadrowe pomocnikami lekarzy w szpitalach psychiatrycznych dla weteranów byli artyści. Rozwój tej dziedziny na świecie i nazwę terminu zawdzięczamy Brytyjczykowi Adrianowi Hillowi. 

Korzenie polskiej arteterapii sięgają lat 70. ubiegłego wieku. Wówczas kilku artystów, m.in. Jan Berdyszak, Eugeniusz Józefowski czy Wiesław Karolak zaczęli prowadzić warsztaty artystyczne, których głównym celem była edukacja przez sztukę. Zbigniew Hory zaczął korzystać z niej jako formy rehabilitacji osób mających problem z samoakceptacją i zaburzeniami osobowości. W 2001 roku powstało Stowarzyszenie Terapeutów i Arteterapeutów, a w 2008 na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie utworzono Polskie Stowarzyszenie Terapii przez Sztukę.

Jak zdefiniować arteterapię?

Arteterapia to interdyscyplinarna metoda, z bogatym zakresem znaczeniowym. Jej celem jest poprawa jakości życia pacjenta poprzez odciążenie go od codziennych problemów. W arteterapii mogą brać udział również osoby w pełni zdrowe, które chcą uwolnić się od nadmiaru stresu, a dzięki temu poprawić swoje samopoczucie.

Form twórczości, a tym samym arteterapii, jest wiele. Jej główne rodzaje to: muzykoterapia, biblioterapia, choreoterapia, teatroterapia i ekspresja plastyczna. Forma zastosowanej terapii zależy od procesu terapeutycznego.

Sztuka a jej wpływ na zdrowie psychiczne

W psychoterapii sztuka to wyraz ekspresji pozwalający zmniejszyć poziom depresyjności i sposób komunikacji. Proces tworzenia redukuje poziom stresu i niepokoju i podnosi poczucie własnej wartości pacjenta. Potrafi zrelaksować po ciężkim dniu, rozbudzić i zmotywować do pracy. Pozytywny wpływ arteterapii w procesie edukacji został potwierdzony w badaniach przeprowadzonych przez Instytut Edukacji Artystycznej, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.

Sztukę niekoniecznie trzeba utożsamiać z encyklopedyczną „kulturą wysoką”, którą znajdziemy w muzeach, na wystawach, w teatrach, filharmoniach czy operach. W przypadku arteterapii miejsce i konkretna czynność artystyczna nie mają znaczenia – liczy się proces tworzenia. Konieczność zaangażowania się, poświęcenia czasu i energii, umiejętność wydobycia wewnętrznych emocji i eksplorowania psychiki to kluczowe elementy pozwalające przejść przez proces terapeutyczny.

Istotnym aspektem sztuki jest jej bezpośrednie przełożenie na nasze życie. Po przeczytaniu książki, usłyszeniu piosenki albo po obejrzeniu sztuki teatralnej czy filmu możemy oderwać się od rutyny, przenieść się w wykreowany świat i porównać sytuacje w nich zawarte z doświadczeniami życiowymi. Kontakt z ulubioną sztuką nierzadko wpłynie na nas lepiej niż poranny zastrzyk kofeiny.

Rodzaje arteterapii

Form arteterapii jest tak wiele jak form sztuki. I tak wyróżniamy takie jej formy jak:

  • słuchanie muzyki – oraz czynności z nią powiązane: śpiewanie, granie na instrumentach, relaksacja przy muzyce, komponowanie;
  • biblioterapia – czytanie dzieł literackich, słuchanie poezji i bajek, tworzenie dzieł literackich;
  • filmoterapia – wymyślanie własnych scenariuszy, oglądanie filmów, dyskutowanie o filmach;
  • fotografoterapia – oglądanie zdjęć, wywoływanie zdjęć, robienie zdjęć, korzystając z różnego sprzętu i technik;
  • chromoterapia – przebywanie w otoczeniu różnego rodzaju kolorów, wykonywanie prac plastycznych przy użyciu kolorowych kredek czy farb;
  • plastykoterapia – rysowanie, kolorowanie, malowanie, szkicowanie, modelowanie w masach plastycznych;
  • teatroterapia – w tym przypadku możemy oglądać spektakle lub sami je odgrywać;
  • rzeźbienie – formowanie prac z masy plastycznej, typu: glina, modelina itp.;
  • choreoterapia – czyli terapia tańcem, aktywność fizyczna w rytm muzyki;
  • ikebana – układanie kompozycji z suszonych i żywych kwiatów, roślin, owoców;
  • aromaterapia – terapia przy użyciu zapachów (ich komponowanie może być ciekawą przygodą);
  • ergonoterapia – terapia poprzez pracę – w tym przypadku rękodzieło artystyczne;
  • hortiterapia – kontakt z roślinnością, tworzenie kompozycji kwiatowych.

Funkcje arteterapii

Spośród wielu funkcji arteterapii możemy wyróżnić m.in.:

  • funkcję edukacyjną – kontakt ze sztuką uczy, poszerza kompetencje jednostki oraz rozwija empatię, akceptację i zrozumienie;
  • funkcję regulacyjną – arteterapia pomaga w panowaniu nad emocjami, w tym uczy radzenia sobie z nimi;
  • funkcję kompensacyjną – terapia przez sztukę dobrze wpływa na samoakceptację i pomaga zrozumieć oraz zaspokoić niezrealizowane pragnienia;
  • funkcję poznawczą – jej celem jest nauka nazywania oraz sygnalizowania swoich myśli oraz drzemiących w nas emocji;
  • funkcję oczyszczającą – kontakt ze sztuką pomaga oczyścić się z emocji i odreagować napięcie;
  • funkcję informacyjną i ekspresyjną – terapia przez sztukę pozwala odkryć prawdę o sobie i daje szansę wyrażenia siebie;
  • funkcję komunikacyjną – dzięki pośrednictwu sztuki lepiej możemy komunikować się z otoczeniem i rozwijać umiejętności interpersonalne;
  • funkcję integracyjną – sesje arteterapii zwykle prowadzone są grupowo, dzięki czemu możemy lepiej zintegrować się z innymi;
  • funkcję relaksacyjną – terapia przez sztukę tworzy dobre warunki do odpoczynku.

Arteterapia po pięćdziesiątce – korzyści

Arteterapia łagodzi objawy demencji i innych chorób otępiennych. Słuchanie odpowiedniej muzyki minimalizuje lęk oraz ułatwia zasypianie. Terapia poprzez sztukę dla dorosłych najczęściej odbywa się w grupach, co pozwala rozwijać umiejętności interpersonalne. Pozwala na relaks i przyjemność.

Uczestnicy sesji arteterapii nie muszą mieć zdolności artystycznych. Terapia wykorzystuje proces tworzenia, nie zważając na talent. Kluczową rolę w arteterapii odgrywa relacja terapeutyczna. Stosowanie materiałów artystycznych rozwija wrażliwość i może być elementem leczących uzależnienia.

Terapia sztuką to świetny sposób na wyrażenie swoich uczuć. Kiedy czujesz się smutny, zły lub przygnębiony, arteterapia pomoże ci wyrazić swoje emocje w sposób, w jaki nie zawsze potrafisz to zrobić mówiąc.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *