Choroba Alzheimera mimo postępu medycyny jest nieodwracalną przypadłością neurodegeneracyjną. Wynika ze zwyrodnienia układu nerwowego. Komisja Europejska poinformowała niedawno o obiecujących efektach nowych badań, w których oceniano skuteczność stosowania minimalnie inwazyjnej procedury obrazowania diagnostycznego w celu rozpoznania i potencjalnego leczenia tego poważnego problemu.
Spis treści
Obrazowanie PET pomaga w diagnostyce alzheimera
Uszkodzenia kory mózgowej (neuronów) prowadzą do stopniowego kurczenia się mózgu, a tym samym kłopotów z pamięcią, mową i myśleniem. Alzheimer najczęściej uwidacznia się u osób po 65 roku życia, choć nie oznacza to, że ludzie młodsi nie są na niego narażeni. Według ostrożnych szacunków dziś na świecie żyje nawet 44 mln pacjentów z alzheimerem. Światowa Organizacja Zdrowia prognozuje, że już w 2030 roku liczba takich przypadków powiększy się nawet o 20 mln. Niepokojąca statystyka to jeden z powodów, dla których inwestowanie w rozwój diagnostyki tej choroby jest tak istotne. Zaburzenia pamięci, zaburzenia funkcji poznawczych i zachowania utrudniają funkcjonowanie osób cierpiących na chorobę Alzheimera.
W ramach badań prewencyjnych ostatnio testowano skuteczność obrazowania PET (pozytonowej tomografii emisyjnej) amyloidu do diagnozowania i zapobiegania rozwojowi choroby Alzheimera. Pozytonowa tomografia emisyjna to minimalnie inwazyjna procedura diagnostyki obrazowej pomagająca odróżnić tkankę zdrową od chorej. W przypadku PET amyloidu poziomy białka sprzyjającego rozwojowi alzheimera są wykrywane przez różne klasy radiofarmaceutyków.
Projekt na skalę UE
Zaawansowany projekt składał się z dwóch mniejszych badań klinicznych – Prognostic and Natural History Study i Diagnostic and Patient Management Study (DPMS). Celem drugiego z nich było określenie przydatności i opłacalności obrazowania PET amyloidu jako markera diagnostycznego. W pierwszym weryfikowano wartość dodaną techniki obrazowania PET amyloidu w ocenie ryzyka wystąpienia u pacjenta pogorszenia funkcji poznawczych w wyniku choroby. W obu przypadkach naukowcy włożyli spory wysiłek w optymalizację wykorzystania amyloidu PET w warunkach klinicznych, a ich praca poskutkowała realnymi efektami.
DPMS wykazało, że wizualna ocena PET amyloidu na wczesnym etapie diagnostyki znacznie zwiększa pewność diagnozy. Dodatkowo zespół AMYPAD zbadał przydatność metody kwantyfikacji Centiloid i efektywności jej zastosowania w wykrywaniu wczesnej patologii Aβ – jednej z dwóch charakterystycznych patologii niezbędnych do zdiagnozowania choroby Alzheimera – oraz jej zdolność do wykrywania zmian w czasie. Prace doprowadziły do przedłożenia opinii kwalifikacyjnej biomarkerów dla miary Centiloid, która jest obecnie oceniana przez Europejską Agencję Leków.
Synergia dla wspólnej sprawy
Projekt AMYPAD kierowany przez Amsterdam Medical Center jest wynikiem współpracy z m.in. Europejską Federacją Przemysłu i Stowarzyszeń Farmaceutycznych (EFPIA), GE Healthcare i Life Molecular Imaging. Wraz z inicjatywą Alzheimer’s Disease Data Initiative zestaw danych AMYPAD z ponad 3,5 tys. skanami PET amyloidu uwzględniającymi perspektywę choroby Alzheimera zostanie udostępniony globalnej społeczności badawczej. Duża baza danych pozwoli wypracować skuteczniejsze mechanizmy obronne, a to właśnie precyzja w diagnostyce choroby Alzheimera jest bardzo ważna. Zaburzenia pamięci połączone z zaburzeniami funkcji poznawczych mają nasilony charakter, dlatego zwykle trudno jest je leczyć, a nawet im przeciwdziałać.
Diagnostyka Alzheimera – badania to podstawa
Diagnostyka choroby Alzheimera jest oparta na szczegółowym wywiadzie i dokładnym badaniu fizykalnym. Do jej pełnego rozpoznania konieczne jest przypisanie pacjenta do konkretnych kryteriów, uwzględniających wystąpienie typowych objawów przypadłości, minimalnego czasu ich trwania i charakterystycznego przebiegu.
Istotną rolę w diagnostyce odgrywają badanie neurologiczne i specjalne testy neuropsychologiczne służące ocenie funkcji poznawczych. Dodatkowe badania obrazowe (np. tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny) służą wykluczeniu innych przyczyn otępienia. Towarzyszące chorym zaburzenia mowy i zaniki pamięci wynikające z demencji są uciążliwe przy wykonywaniu codziennych czynności i nie zawsze wykrywalne w badaniach klinicznych.
Zaburzenia hormonalne, niedoczynność tarczycy i guzy mózgu także mogą dawać objawy podobne do choroby Alzheimera, ale w gruncie rzeczy nie mają z nią nic wspólnego. Dlatego badanie biomarkerów jest tak samo ważne jak badanie np. poziomu cholesterolu lub kwasu foliowego albo płynu mózgowo-rdzeniowego.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.