Śmiechoterapia to nie żart. Śmiech, czyli silny lek dostępny bez recepty

Na pewno słyszeliście, że śmiech to zdrowie. I rzeczywiście jest to prawda. Im częściej się śmiejemy, tym lepiej dla naszego organizmu. Pozytywne działanie śmiechu zyskało aprobatę w kręgach naukowych do tego stopnia, że śmiech zaczęto traktować w formie kuracji. Korzyści z geloterapii jest naprawdę wiele!

Na czym polega terapia śmiechem?

Terapia śmiechem to metoda leczenia, u podnóża której tkwi przekonanie, że spontaniczny śmiech pomaga łagodzi konflikty oraz frustracje i uspokaja skołatane nerwy. Śmiech pozwala zmniejszyć dystans do innych uczestników terapii i otaczających nas problemów.

Pionierem terapii śmiechem jest Norman Cousins – amerykański profesor i działacz na rzecz pokoju na świecie. Do stworzenia tej niebanalnej metody zmusiło go życie. Jako zaangażowany społecznik nie mógł pogodzić się z tym, że zachorował na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Widmo piętrzących się trudności w poruszaniu w połączeniu z dolegliwościami bólowymi oraz wizja przedwczesnej śmierci pchnęły Cousinsa do szukania metod skutecznej terapii. Wtedy to eksperymentalnie zastosował u siebie terapię śmiechem. Na własne żądanie wypisał się ze szpitala i zamieszkał w wygodnym hotelu, w którym przez całe dnie oglądał programy rozrywkowe i komedie. To pozwoliło mu wykazać, że zaledwie 10-minutowy śmiech wywołany oglądaniem komedii działa przeciwbólowo. Pionierskie odkrycie opisał w raporcie i „Anatomii choroby”, którą wydał w 1979 roku.

Jak śmiech wpływa na zdrowie?

Lista potwierdzonych naukowo korzyści płynących ze śmiechu jest długa. Zdaniem gelotologów dawka śmiechu zaaplikowana w odpowiedniej porcji wspomaga walkę z depresją, leczenie nowotworów, chroni przed chorobami sercowo-naczyniowymi, ułatwia odchudzanie, redukuje skupiska bólu i korzystnie wpływa na stan skóry. To skutek procesów, które zachodzą w ciele śmiejącego się człowieka. Sami więc widzicie, że warto oglądać komedie.

• Poziom endorfin wzrasta, a stężenie kortyzolu i adrenaliny spada. Zmniejszają się dolegliwości bólowe, a poziom napięcia zostaje zredukowany;
• Wdychamy większą ilość powietrza. Przyjmowane nawet litra powietrza więcej przy pojedynczym wdechu pozwala intensywnie dotlenić organizm. Odżywione komórki poprawiają zdolność koncentracji i sprawność myślenia. Ryzyko stanów zapalnych stawów i ścięgien maleje, tak jak możliwość wystąpienia zapalenia płuc.
• szybsze krążenie krwi – płuca wzbogacone dodatkową ilością tlenu przyspieszają przepływ krwi w arteriach, rozszerzają się naczynia krwionośne obiegu tętniczego; i poprawiają ukrwienie mózgu.
• szybsza przemiana materii związana z zaangażowaniem w śmiech wielu partii mięśni.

Terapia śmiechem a odporność

Regularny śmiech zwiększa produkcję immunoglobulin IgA, IgG, IgM i komórek antyrakowych NK odpowiedzialnych za zjawisko cytotoksyczności niewymagającej przeciwciał. Śmiejąc się, pobudzamy organizm do wytworzenia limfocytów T i wydzielamy więcej endorfin działających przeciwzapalnie.

Terapia śmiechem a zdrowie psychiczne

Śmiech to nie tylko gwarant lepszego zdrowia fizycznego, ale także psychicznego.

• budzi kreatywność i motywuje do działania;
• uspokaja umysł;
• uczy dystansu do siebie;
• budzi w nas „wewnętrzne dziecko”;
• łagodzi złość.

Wskazania do terapii śmiechem

Śmiech jest dobry na co dzień, jednak istnieje kilka schorzeń, które do terapii śmiechem kwalifikują się bardziej niż inne. Są to:

• Cukrzyca – w przypadku diabetyków ze współistniejącą hiperlipidemią terapia śmiechem redukuje poziom białka CRP oraz zwiększa stężenie dobrego cholesterolu HDL;
• Reumatoidalne zapalenie stawów – w grupie pacjentów z RZS terapia śmiechem prowadzi do spadku stężenia hormonu wzrostu, prozapalnych cytokin i IGF1;
• Atopowe zapalenie skóry – u osób poddanych terapii śmiechem dochodzi do zmniejszenia produkcji immunoglobuliny E odpowiedzialnej za reakcję alergiczną;
• Przewlekła obturacyjna choroba płuc – w przypadku pacjentów z bardzo ciężką postacią POChP śmiechoterapia ogranicza hiperwentylację;
• Nerwica – oglądanie komedii obniża poziom stężenia kortyzolu i prowadzi do spadku poziomu adrenaliny w surowicy;
• Bóle brzucha – w trakcie śmiechu napięcie mięśni żołądka się zmniejsza, tak jak produkcja soku żołądkowego. Dzięki temu ból żołądka, stany zapalne i ryzyko wrzodów występują rzadziej;
• Choroby układu krążenia – śmiech zmniejsza układowy opór naczyniowy, zwiększa objętość wyrzutową i saturację krwi.
• Nadwaga – terapia śmiechem może okazać się pomocna w walce z dodatkowymi kilogramami. Już 10–15 minut śmiechu dziennie, w zależności od jego intensywności, to szansa na spalenie nawet 10-40 kcal.

Gdzie stosuje się terapię śmiechem?

Jogę śmiechu można spotkać przede wszystkim w szpitalach dziecięcych. Prekursorem wprowadzenia jej do relacji między lekarzem a chorym był Patch Adams. Doktor próbował rozbawić małych pacjentów, będąc w przebraniu klauna. Pozytywna dawka energii pomagała dzieciakom choć na chwilę zapomnieć o przykrej szpitalnej codzienności.

Czym jest joga śmiechu?

W terapii śmiechem nie sposób pominąć jogi śmiechu to ćwiczenia, które prowadzą do spontanicznego, radosnego śmiechu. Podczas tych ćwiczeń wykonuje się dodatkowo ćwiczenia oddechowe, a na końcu relaksacyjne. Ćwiczenia wpływają na cały system energetyczny człowieka, przeciwdziałają wielu chorobom (wynikającym np. ze stresu czy niskiej odporności) oraz pobudzają poczucie szczęścia i radości.

Joga śmiechu została wymyślona w latach 90. przez dr Madana Katarię z Indii, który pierwsze sesje organizował w parku. Ponieważ nasz mózg nie rozróżnia śmiechu prawdziwego od śmiechu świadomie wywoływanego, dr Kataria poprosił uczestników, aby udawali przez 1 minutę śmiech. Pomimo oporów sztuczny śmiech zmienił się w prawdziwy i trwał aż 10 minut. Stało się to za sprawą kontaktu wzrokowego między uczestnikami oraz zaraźliwości śmiechu. Pierwotnie uczestnicy spotkań opowiadali sobie zabawne opowieści i dowcipy. Gdy zabrakło wesołych historii, Kataria wpadł na pomysł, by uzupełnić spotkania o ćwiczenia jogi. Obecnie członkowie klubów spotykają się w godzinach porannych, najczęściej w parkach i wykonują różnego rodzaju ćwiczenia rozciągające i oddechowe, które mają na celu wywołanie śmiechu. W szpitalach na całym świecie funkcjonują też tzw. kluby śmiechu. Jeden z nich znajduje się przy Centrum Onkologii w Warszawie.

Śmiech na zdrowie!

Wraz z postępem nauki badacze odkrywają kolejne korzyści ze śmiechu. Śmiech poprawia funkcjonowanie układu oddechowego i działa jako element wspomagający leczenie. Dlatego joga śmiechu jako skuteczny środek wzmacniający zdrowie, jest polecana każdemu, kto chce zachować dobre zdrowie.

Warto zastanowić się nad własną strategią leczenia śmiechem, jednak jeśli nie mamy na nią pomysłu, na początek możemy zastosować się do tych rad:

• Wyśmiej chorobę – czujesz, że być może łapie Cię infekcja? Nie załamuj się i nie wmawiaj sobie choroby. Zamiast siedzieć z założonymi rękami, wypij herbatę z malin albo napar z lipy i postaraj się o dobry humor!
• Oglądaj komedie – wolne chwile spędzaj na czymś przyjemnym. Do takich rzeczy na pewno zalicza się oglądanie komedii. Wystarczy, że przed telewizorem spędzisz kwadrans, a Twój humor od razu będzie lepszy.
• Przebywaj w grupie zadowolonych ludzi – przebywanie w grupie wesołków, w której śmiech jest zaraźliwy, poprawi Ci nastrój. Spotykaj się zwłaszcza z tzw. duszami towarzystwa, które szybko potrafią Cię rozbawić.
• Śmiej się z siebie – umiejętność przystrojenia własnych wad w zabawę to największa sztuka. Kiedy potrafimy śmiać się z siebie, umiemy umniejszyć swoje kłopoty, a to pozwala nam się odprężyć.
• Śmiech to sposób na odchudzanie – wystarczy, że zaśmiejesz się 10 razy, a spalisz tyle kilokalorii, co podczas 10 minut wiosłowania. Dlaczego? Ponieważ śmiejąc się, dostarczamy organizmowi więcej tlenu, co przyspiesza metabolizm i spalanie tłuszczu.
• Śmiej się przed lustrem – stań przed lustrem, a następnie szeroko otwórz usta i jak najdalej wysuń język. Zaśmiej się głośno. W lustrze zobaczysz odbicie nazywane śmiechem lwa. Wykonuj to ćwiczenie co najmniej kilkanaście sekund. Pamiętając o regularności, w ten sposób możesz uodpornić się na choroby gardła.

Fundacja Dr Clown – wolontariusze zarażają śmiechem

W Polsce ideę śmiechoterapii od 1999 roku aktywnie realizuje Fundacja Dr Clown. Widzieliście czasami wolontariuszy w kolorowych strojach, którzy odwiedzają dzieci w szpitalach czy domach opieki społecznej i starają się choć na chwilę oderwać małych pacjentów od problemów. Prawdopodobnie byli to właśnie doktorzy klauni, którzy w swojej aktywności łączą wiedzę pedagogiczno-psychologiczną z umiejętnościami artystycznymi.

Wyznacznikiem sukcesu w terapii śmiechem nie jest radosny śmiech dziecka. Efekt wizyty doktorów klaunów utrzymuje się przez długi czas. Dzieci przeżywają odwiedziny i wymieniają się wrażeniami, dzięki czemu pobyt w szpitalu schodzi na drugi plan.

Źródło schematów: Fundacja dr Clown / Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka

Miłosz Magrzyk

Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.