Ciepłolecznictwo to metoda znajdująca zastosowanie w specjalistycznej rehabilitacji fizykoterapeutycznej. Właściwości termiczne są wykorzystywane m.in. w leczeniu chorób narządu ruchu, układu krążenia i schorzeń reumatycznych. W jaki sposób można leczyć ciepłem?
Spis treści
Na czym polega ciepłolecznictwo?
Ciepłolecznictwo to forma kuracji obszarów ciała zmienionych chorobowo poprzez oddziaływanie na nie wysoką temperaturą. Energia cieplna może być aplikowana na tkankę m.in. w postaci okładów, kąpieli i masaży, a także poprzez powietrze o podwyższonej temperaturze. Z ciepłolecznictwa można korzystać zarówno w przypadku chorób układu oddechowego, jak i pokarmowego, chorób skórnych czy schorzeń mięśni gładkich i szkieletowych.
Jakie są rodzaje zabiegów ciepłoleczniczych?
Zabiegi ciepłolecznicze obejmują szeroki katalog możliwości uzdrowiskowych.
Sauna
W saunie suchej temperatura sięga nawet 110 stopni Celsjusza, z kolei w mokrej jest o połowę niższa. Do przegrzania organizmu dochodzi za sprawą suchego gorącego powietrza z okresowym oddziaływaniem dużej wilgotności. Po zabiegu kuracjusz chłodzi ciało w kąpieli lub pod prysznicem.
Borowina
Leczniczy torf (peloid) to naturalny surowiec powstały w wyniku butwienia roślin. Działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo, nawilża i łagodzi ból. Borowina podgrzana do około 40 stopni Celsjusza i nałożona na ciało pozwala odtruć skórę.
Fango (parafango)
Mineralny szlam pochodzenia wulkanicznego ma właściwości rozgrzewające i jest polecany w formie kąpieli lub okładów zwłaszcza osobom ze schorzeniami reumatologicznymi.
Promieniowanie podczerwone
Promieniowanie podczerwone to promieniowanie elektromagnetyczne o długości fali w zakresie od 0,74 do 2,5 mikrometrów. Jest wykorzystywane w celu zmniejszenia bólu: poprawia krążenie, przyspiesza gojenie ran i pozwala zredukować niektóre stany zapalne.
Okłady parafinowe
Parafina jest mieszaniną stałych alkanów. Jej aplikacja w formie okładów poprawia krążenie krwi i rozluźnia mięśnie. Okład parafinowy należy aplikować wyłącznie na zdrową skórę; w innym wypadku narażamy pacjenta na zakażenie. W trakcie zabiegu od czasu do czasu trzeba sprawdzać tkankę pod kompresem, by nie doprowadzić do oparzenia.
Do popularnej ciepłoleczniczej formy terapii zaliczane są również kataplazmy, czyli gorące i wilgotne okłady z woreczka wypełnionego np. piaskiem, kaszą czy rozgniecionymi ziemniakami.
Żele podgrzewane
Żele podgrzewane są aplikowane w postaci okładów z woreczków z folii wypełnionej nietoksyczną substancją (może to być mieszanina hydroksymetylocelulozy, glikolu propylenowego, barwnika i wody). Całość zostanie podgrzana do temperatury nie wyższej niż w kuchence mikrofalowej. Rozmiary woreczków dobiera się w zależności od obszaru ciała, który ma zostać ogrzany.
Lampa Sollux
Lampa Sollux to lampa lecznicza wyposażona w filtry czerwony lub niebieski.
- Lampa sollux niebieska – emituje światło o właściwościach przeciwbólowych, dlatego sprawdza się np. w łagodzeniu podrażnień po złuszczaniu naskórka.
- Lampa sollux czerwona – przepuszcza promienie o działaniu rozgrzewającym; przyspiesza gojenie ran i łagodzi stany zapalne.
Diatermia
Polega na wykorzystaniu pulsujących pól elektromagnetycznych dużej częstotliwości. Rozszerza naczynia, zwiększa przepływ płynów ustrojowych, przyspiesza przemianę materii, rozluźnia mięśnie i zmniejsza ból. Efekty cieplne uzyskiwane są w wyniku reakcji termicznych w organizmie, a nie poprzez bezpośrednie dostarczanie ciepła.
Poduszki elektryczne
Przyłożone do skóry powodują przewodzenie ciepła do tkanek. Można dostosować je w zależności od części ciała; na rynku dostępne są m.in. kołnierze, buty elektryczne czy koce (gdy potrzebujemy przykryć większą powierzchnię). Poduszki elektryczne bywają stosowane z urządzeniami masującymi, co pozwala połączyć efekty stymulacji mechanicznej i terapii ciepłem.
Kąpiele
Ciepłe kąpiele zalecane są przy różnej maści bólach, np.: brzucha, mięśni czy kamicy nerkowej. W zależności od dolegliwości do kąpieli można dodać ziół lub olejków eterycznych.
Jak długo trwa leczenie ciepłem?
Zabiegi ciepłolecznicze trwają zwykle od 10 do 15 minut, ale nie mniej niż 5 minut. To czas pozwalający na rozszerzenie naczyń krwionośnych, a jednocześnie eliminację ryzyka oparzenia. Po zdjęciu okładu skóra jest zaczerwieniona – to pożądane zjawisko świadczące o poprawie krążenia.
Zabiegi ciepłolecznicze – wskazania
Terapia ciepłem jest zalecana zwłaszcza wtedy, gdy pacjentowi doskwierają:
- częste bóle głowy,
- nerwobóle,
- przewlekłe zapalenie zatok,
- nieżyt gardła oraz krtani,
- stany po urazach oraz stłuczeniach tkanek miękkich,
- zapalenie stawów kręgosłupa,
- choroby Raynauda,
- choroby zwyrodnieniowe stawów,
- zaburzenia krążenia,
- częste bóle brzucha,
- niedowład spastyczny,
- stany kurczowe jelita grubego,
- problemy z pęcherzem moczowym,
- zaburzenia przemiany materii,
- ostre i przewlekłe choroby oskrzeli,
- kamica nerkowa,
- przykurcze mięśniowe,
- rwa kulszowa,
- nieżyty żołądka,
- zapalenia ucha środkowego,
- rehabilitacja po przebytym urazie lub kontuzji,
- bolesne skurcze stawów i mięśni,
- choroby skóry,
- przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego oraz dróg żółciowych.
Leczenie ciepłem – przeciwwskazania
Nie każdy może skorzystać z ciepłolecznictwa. Do schorzeń wykluczających z tej opcji należą:
- niewydolność krążenia,
- arytmia i choroby serca,
- żylaki,
- zespół płucno-sercowy,
- choroby nowotworowe,
- świeże złamania kości i urazy stawów,
- owrzodzenia podudzi,
- czynna choroba wrzodowa żołądka oraz dwunastnicy,
- fotodermatozy,
- zmiany zniekształcające stawy przy odwapnieniach kości,
- gruźlica,
- miażdżyca tętnic,
- nadciśnienie tętnicze,
- skłonności do krwawień czy zakrzepów,
- cukrzyca,
- choroby psychiczne,
- wrzody żołądka,
- odmrożenia,
- hemofilia,
- zakrzepy i stany po zakrzepowym zapaleniu żył,
- zaburzenia czucia powierzchniowego,
- wyniszczenie organizmu,
- ciąża,
- padaczka,
- ostre stany zapalne.
Ciepłolecznictwo: możliwe objawy niepożądane
Choć ciepłolecznictwo może pomóc na wiele dolegliwości, jak każda metoda w skrajnych przypadkach niesie za sobą objawy niepożądane. Do takich należą m.in.:
- zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych,
- uaktywnienie ukrytych infekcji,
- obrzęki i krwawienia,
- poparzenie,
- odwodnienie (zwiększona potliwość sprzyja utracie wody i soli mineralnych),
- zakłócenia w pracy serca,
- bóle mięśni bądź ich przykurcze.
Jak widać, ciepłolecznictwo jest częścią fizyko- i balneoterapii, stosowanych w leczeniu chorób układu krążenia, narządu ruchu i dolegliwości reumatycznych. Polega ono na działaniu wysokiej temperatury na zmienione chorobowo miejsca, wykorzystując do tego ciepłe kąpiele, okłady, masaże itp.
Miłosz Magrzyk
Jestem absolwentem Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, na kierunku ekonomia. Od kilku lat tworzę treści dla mediów online. Przygodę z dziennikarstwem rozpocząłem od pracy w lokalnym, miejskim portalu internetowym w Ostrowi Mazowieckiej – stolicy powiatu ostrowskiego na Mazowszu. Dziś piszę m.in. dla Bezprawnika.pl, Biotechnologii.pl i portalu Just Transiton Magazine. Wolny czas spędzam na przeglądaniu YouTube’a w poszukiwaniu ciekawostek o świecie zarówno dawnym, jak i współczesnym. Chętnie sięgam również po dobrą książkę – tak kryminał, jak i literaturę faktu.