Jak sobie radzić w czasie upałów – tego musisz przestrzegać!

jak radzić sobie w upały

Wysokie temperatury i piekące słońce to wyzwanie dla osób w każdym wieku. Jak przygotować się na dni, w których żar leje się z nieba? Poznaj wskazówki, które pozwolą Ci zadbać o zdrowie!

Czym jest upał?

Nie każdy cieplejszy dzień możemy określić jako upalny, gdyż poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia stwarzają tylko temperatury po przekroczeniu określonych progów:

  • 30 stopni Celsjusza – próg upału,
  • 38 stopni – wysychanie gruczołów potowych,
  • 39 stopni – groźba udaru,
  • 41 stopni – zagrożenie życia.

Najwyższa temperatura w ciągu dnia występuje nie w południe, lecz między 15 a 18. Największe promieniowanie UV notowane jest w godzinach 12–13.

Upały – jakim są zagrożeniem?

Na negatywne skutki upałów narażone są osoby w każdym wieku, jednak im jesteśmy starsi, tym poważniejsze mogą być ich konsekwencje. To wynik spadku zdolności organizmu do obrony przed gorącem: pocenia się i oddychania. W grupie wiekowej 70–80 lat śmiertelność w okresie gorącego lata jest niemal dwa razy wyższa niż w pozostałych porach roku. Właśnie dlatego, gdy za oknem robi się gorąco, potrzebujemy wsparcia.

Zwłaszcza osoby po pięćdziesiątce, które nie zabezpieczą się przed letnim skwarem, są narażone na:

Udar cieplny

Inaczej porażenie cieplne, następujące po dłuższym działaniu wysokiej temperatury na ciało. Organizm „przegrzewa” się, nie mogąc samodzielnie obniżyć temperatury ciała. Do głównych objawów udaru zaliczamy:

  • temperaturę ciała sięgającą nawet powyżej 40 stopni Celsjusza,
  • suchą skórę,
  • przyspieszenie tętna,
  • mroczki przed oczami,
  • szum w uszach,
  • ból głowy,
  • nudności i wymioty,
  • w skrajnych przypadkach utratę przytomności.

Udar cieplny może pojawić się bez sygnałów ostrzegawczych, jednak jego objawy narastają bardzo szybko. Z tego powodu konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarza. Zwlekanie z wezwaniem pogotowia i zwiększające się problemy z utrzymaniem płynów mogą doprowadzić nawet do śmierci.

Udar słoneczny

Inaczej porażenie słoneczne to szczególny rodzaj udaru cieplnego i wynik bezpośredniego, długiego przebywania na słońcu. Może pojawić się zwłaszcza wtedy, gdy na słoneczną ekspozycję wystawiamy się z nieosłoniętymi głową i karkiem. Udar zwiastują:

  • uczucie niepokoju,
  • dreszcze i wysoka gorączka,
  • obfite pocenie się,
  • silne bóle połączone z zawrotami,
  • zaczerwienienia i poparzenia skóry,
  • nudności i wymioty.

Poważnymi konsekwencjami udaru słonecznego są m.in. niewydolność nerek, zaburzenia rytmu serca wynikające m.in. z jego niedokrwienia, a w najcięższych przypadkach śpiączka czy zgon.

Odwodnienie

Bardzo niebezpieczne jest także odwodnienie; które może spotęgować zarówno objawy zwiastowane przez udar cieplny, jak i słoneczny. Brak równowagi w poziomie nawilżenia ciała jest sygnalizowany przez:

  • osłabienie,
  • senność,
  • bóle połączone z zawrotami głowy,
  • duże zmęczenie,
  • nadmierne pobudzenie,
  • suche, spierzchnięte wargi,
  • gorączkę,
  • drgawki,
  • omamy wzrokowe, słuchowe i dotykowe.

Spadek poziomu elektrolitów wywołuje poważne zaburzenia gospodarki elektrolitowej w organizmie. Ubytek wody powyżej 15 proc. masy ciała prowadzi do zgonu.

Dlaczego osoby po 50. są szczególnie narażone na udar?

Wraz z wiekiem spada wydajność układu oddechowego, a krążenie krwi jest słabsze. Gruczoły potowe zanikają, przez co mechanizm chroniący nas przed gorącem staje się mniej skuteczny. Ryzyko kłopotów zdrowotnych związanych z upałami zwiększają choroby przewlekłe, na które jesteśmy coraz bardziej narażeni. Wśród nich są:

  • choroby układu krążenia (wysokie lub zbyt niskie ciśnienie),
  • choroby nerek,
  • choroby powodujące ogólne osłabienie lub gorączkę,
  • cukrzyca,
  • nadczynność tarczycy,
  • znaczna nadwaga lub niedowaga.

Ryzyko wzrasta wraz z nadużywaniem alkoholu czy przyjmowaniem niektórych leków, np. tych wpływających na zdolność do pocenia się, leków do leczenia nadciśnienia tętniczego itp.

Jak postępować w czasie upałów?

By nie narazić się na pogorszenie zdrowia, w sytuacji rosnącej temperatury należy przestrzegać kilku poniższych zasad:

Regularnie nawadniaj organizm

Dorosły człowiek powinien przyjmować w upalne dni co najmniej 2-3 litry napojów; często i regularnie, ale w małych dawkach. Jeśli nie przepadasz za zwykłą wodą, pij chłodne herbatki owocowe, naturalne soki oraz specjalne, dostępne w aptekach preparaty z elektrolitami. Pamiętaj o nawadnianiu organizmu, nawet jeśli nie odczuwasz pragnienia. Unikajmy alkoholu i napojów gazowanych – pochodzący z nich dwutlenek węgla drażni zakończenia nerwowe w ścianie żołądka i hamuje uczucie pragnienia. Nie pijmy duszkiem płynów bardzo zimnych i słodkich.

Stosuj kremy z filtrem UV

Jeśli nie jest to konieczne, nie wychodź z domu między 10 a 18. Jeśli nie możesz zostać w domu, przed słoneczną kąpielą zabezpiecz odsłoniętą skórę kremami z wysokimi filtrami UV. Miej na uwadze, że wraz z wiekiem skóra staje się cieńsza, a przez to jest mocniej narażona na podrażnienia, w tym poparzenia słoneczne.

Pamiętaj o nakryciu głowy

Jeśli wychodzisz z domu, gdy żar leje się z nieba, nie zapomnij o nakryciu głowy. Wystarczy założyć słomkowy kapelusz lub lekką, bawełnianą czapkę z daszkiem, by skutecznie ochronić się przed wysoką temperaturą.

Czytaj ulotki leków

Jeżeli regularnie przyjmujesz leki, pamiętaj, by trzymać je w miejscach zacienionych i suchych. W sytuacji, gdy wystawisz go na promienie słoneczne, preparat może utracić swoje pierwotne właściwości lecznicze. Gdy temperatura powietrza przekracza 25 stopni Celsjusza, być może trzeba będzie włożyć lek do lodówki. Dotyczy to np. insuliny czy większości antybiotyków w postaci zawiesiny. Dokładne informacje o tym, w jaki sposób należy przechowywać lek znajdziesz na ulotce. W razie wątpliwości możesz skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Zakładaj lekkie ubrania

Skóra powinna oddychać; tym bardziej powinniśmy pamiętać o tym latem. Zamiast ciepłych ubrań, zakładajmy lekką, przewiewną odzież wykonaną z naturalnych tkanin – np. lnu lub bawełny. Sztuczne materiały nie przepuszczają powietrza, czym upośledzają naturalny system chłodzenia każdego organizmu.

Na upały przygotuj mieszkanie

Zamontuj klimatyzator lub wentylator, które pozwolą Ci racjonalnie chłodzić wnętrza. Jeśli mieszkanie jest mocno nasłonecznione (ekspozycja na stronę południową lub południowo-zachodnią), okna przysłoń ciemniejszymi zasłonami, żaluzjami lub roletami, a otwieraj dopiero na noc.

Postaw na lekką dietę

Ciężkie, obfite posiłki obciążają i tak już zapracowany organizm. W ciepłe dni postaw na lekkostrawną dietę; jedz więcej warzyw i owoców zawierających sporo wody, witamin i minerałów.

Ogranicz nadmierną aktywność fizyczną

Podczas upałów duży wysiłek fizyczny jest niewskazany, gdyż może prowadzić do przegrzania organizmu i odwodnienia. Jeśli nie potrafimy zrezygnować z aktywności, ćwiczmy wyłącznie w godzinach porannych lub wieczornych.

Unikaj skrajnych temperatur

W upalne dni szczególnie złudliwe może być długotrwałe przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach, a następnie wyjście na zewnątrz, powrót do mieszkania i sięgnięcie po napój prosto z lodówki. Takie sytuacje mogą skończyć się infekcją górnych dróg oddechowych, którą trudno zwalczyć.

Ochrona przed upałem w skrócie

Chcąc ochronić się przed wysokimi temperaturami bezpośrednio zagrażającymi zdrowiu lub życiu:

  • pij duże ilości wody; ogranicz spożywanie napojów alkoholowych i gazowanych,
  • zachowaj szczególną ostrożność podczas przebywania na dworze (schroń się w możliwie chłodnych pomieszczeniach),
  • noś luźno dopasowane rzeczy,
  • jedz zbilansowane posiłki,
  • stosuj filtry o wysokim współczynniku skuteczności ochrony,
  • jeśli wystąpią objawy odwodnienia – nie ignoruj ich,
  • unikaj forsownego wysiłku fizycznego,
  • w miarę potrzeby korzystaj urządzeń klimatyzacyjnych,
  • chroń mieszkanie przed nadmiernym nagrzaniem.

Pamiętaj, że opalenizna spowalnia zdolność do samoczynnego chłodzenia się ciała, a odwodnienie organizmu może mieć tragiczne skutki.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *